Ο Μιλων Φιρίκης και οι Πειραιώτες

Μίλων Φιρίκης. Του Νίκου Τσιφόρου. Εκδ. Ερμής.

Σε αυτό το βιβλίο του Τσιφόρου, περιλαμβάνονται δύο νουβέλες που έγραψε για το περιοδικό ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ και δημοσιεύθηκαν σε συνέχειες το 1965 η πρώτη και ένα χρόνο αργότερα, η δεύτερη. Πρόκειται για τις «Μυστικός πράκτωρ χωρίς 08» και «η Τρίτη αχτίδα του φεγγαριού». Ο Τσιφόρος είναι από τις μεγάλες μου αγάπες. Τον ανακάλυψα παίρνοντας το νήμα από σενάρια μαυρόασπρων κωμωδιών του ελληνικού κινηματογράφου για να οδηγηθώ στα ύψη της στυλιστικής πλοήγησης στον πλανήτη χιούμορ με την «ελληνική μυθολογία».

Γνώστες της ελληνικής γλώσσας, των κανόνων της αφήγησης και του ρυθμού μπορεί να βρεθούν πολλοί αλλά το σπινθιροβόλο χιούμορ του Τσιφόρου διαφοροποιεί όλα αυτά τα χαρακτηριστικά. Κυρίως γιατί το χιούμορ δεν είναι ένα λούστρο στην αφήγηση, δεν είναι η φλούδα του φρούτου αλλά ο χυμός του. Ο Τσιφόρος, πολύ περισσότερο εδώ από όσο το κάνει στην Ελληνική Μυθολογία (όπου η γνώση του θέματος είναι sine qua non) παίζει όπως ένα παιδί με το αγαπημένο του παιχνίδι. Και το διασκεδάζει, ευτυχώς για μας. Παίρνει την συνταγή James Bond του Ιαν Φλεμινγκ με τα κινηματογραφικά πλουμίδια της εποχής και την φέρνει σε ένα ελληνικό σκηνικό, το οποίο μπορεί να είναι λιγότερο κοσμοπολίτικο από την croisette στις Κάννες αλλά ταιριάζει στον Μίλωνα Φιρίκη, σαν κοστούμι από ραφτάδικο της Savile Row.

Δεν κάνει τον Bond καρικατούρα, όπως πιθανόν θα έκανε κάποιος για να διασκεδάσει τον αναγνώστη αλλά δίνει ζωή στο είδωλο του Bond στον καθρέφτη. Κι επιπλέον το βάζει να μιλά ελληνικά. Και να δρά σε μία Αθήνα της εποχής του. Μοιάζει λες και ο Τσιφόρος είναι ένας σπουδαίος σκιτσογράφος και του αναθέτουν να αντιγράψει έναν πίνακα, ας πούμε την «νυχτερινή περίπολο» του Ρέμπραντ, με στόχο να αποπνέει μία αντίθετη ατμόσφαιρα από εκείνην του πίνακα. Ευχάριστη αλλά όχι γελοιοποιημένη. Και, φυσικά, τα καταφέρνει εξαιρετικά γιατί και τα εκφραστικά του μέσα ελέγχει και ταλαντούχος υπήρξε και κυρίως, προικισμένος με αυτή την σπάνια έκλαμψη ευφυίας, που ονομάζεται χιούμορ.

Πειραιώτες. Του Διονύση Χαριτόπουλου. Εκδ. ΤΟΠΟΣ.

Παίρνοντάς το στα χέρια μου, πριν καν το ανοίξω, ήξερα ότι αυτό το βιβλίο θα συνέχιζε να βαδίζει στους ίδιους δρόμους του προηγούμενου βιβλίου του Χαριτόπουλου, του «Εκ Πειραιώς». Εδώ, όμως, έχουμε πρόσωπα, ήρωες συγκεκριμένους και ιστορίες που εγγράφονται, φυσικά, μέσα στον μεγάλο κύκλο του λιμανιού. Η σκληρή ζωή στις δεκαετίες του 50 και του 60, η θάλασσα, η ετανάαστευση, τα καράβια, η Τρούμπα, το κράτος με τον αστυνόμο και οι κουτσαβάκηδες, όλα μοιάζουν νήματα ιστοριών που είναι έτοιμες να αρχίσουν το ξεδίπλωμά τους, αρκεί να βρεθεί κάποιος να τις αφηγηθεί.