Οι ειδήσεις και ο αχός της εποχής

Οι ειδήσεις. Του Αλαίν ντε Μποττόν. Εκδ. Πατάκης

Στο εξώφυλλο του νέου βιβλίου του πολυδιαβασμένου Αλαίν ντε Μποττόν που κυκλοφόρησε στα ελληνικά με τίτλο «Ειδήσεις» υπάρχει ο υπότιτλος «οδηγίες χρήσεως». Στην εισαγωγή του βιβλίου, όμως, σε περιμένει μία απογοήτευση ανάλογη με διάφορες «ειδησεογραφικές» αναγγελίες της μορφής «όλη η αλήθεια για...» ή «δείτε αποκλειστικά στο κανάλι μας...». Φυσικά, καμία αλήθεια δεν μαθαίνουμε που να μην ξέρουμε ήδη και το «αποκλειστικό» ειναι τόσο, που το έχουν όλοι.

Ετσι, λοιπόν και στην εισαγωγή σημειώνεται πως οι ειδήσεις δεν χρειάζονται οδηγίες χρήσεως καθως είναι μία φυσιολογική, εύκολη και συνηθισμένη δραστηριότητα στον κόσμο, σαν την αναπνοή ή το βλεφάρισμα. Και όπως παραδέχεται ο συγγραφέας όλο το βιβλίο είναι μια άσκηση που επιχειρεί να καταδείξει ότι αυτή η γενικευμένη και οικεία συνήθεια, είναι ακόμη πιο αλλόκοτη και αρκετά πιο επικίνδυνη απ’ όσο θεωρείται ήδη. Όπως επεσήμανε ο Χέγκελ, οι κοινωνίες εκσυγχρονίζονται όταν οι ειδήσεις αντικαθιστούν τη θρησκεία ως βασική πηγή καθοδήγησης και ακρογωνιαίο λίθο κύρους. Στις ανεπτυγμένες οικονομίες, οι ειδήσεις κατέχουν πλέον μία θέση ισχύος τουλάχιστον αντίστοιχη με εκείνη που παλαιότερα απολάμβαναν τα δόγματα. Η Ειδησεογραφική ενημέρωση ακολουθεί τις ώρες του εκκλησιαστικού κανόνα με αφύσικη ακρίβεια.

Η πρωινή ενημέρωση σαν τον όρθρο, η βραδινή σαν εσπερινός. Ο Αλαίν Ντε Μποττόν επιλέγει έξι τομείς (πολιτική, διεθνείς ειδήσεις, οικονομικές ειδήσεις, διασημότητες, καταστροφές, κατανάλωση) και παίρνει είκοσι πέντε αρχετυπικές ειδήσεις - από τη συντριβή ενός αεροσκάφους μέχρι μια δολοφονία, από τη συνέντευξη με έναν διάσημο ως ένα πολιτικό σκάνδαλο - και τις υποβάλλει σε μια ασυνήθιστα λεπτομερή ανάλυση, εγείροντας ερωτήματα όπως: πώς γίνεται οι ιστορίες καταστροφής να είναι συχνά τόσο εμψυχωτικές;

Τι καθιστά την ερωτική ζωή των διάσημων τόσο ενδιαφέρουσα; Γιατί απολαμβάνουμε την πτώση των πολιτικών; Για ποιο λόγο οι εξεγέρσεις σε μακρινές χώρες είναι συχνά τόσο... βαρετές; Βιβλίο χρήσιμο, διαφωτιστικό άμα τε και απολαυστικό. Αναζητείστε το.

Ο αχός της εποχής. Του Τζούλιαν Μπαρνς. Εκδ. Μεταίχμιο.

Η Ζωή του Ντμιτρι Σοστακόβιτς αποτελεί πρόκληση για κάθε γραφιά –και όχι μόνο- που θα ήθελε να μελετησει την σχέση του καλλιτέχνη με την εξουσία. Και μάλιστα μία εξουσία σκληρή τόσο, όσο η Σταλινική. Μία εξουσία που έβαλε τον Σοστακόβιτς στο στόχαστρο ένα καιρό και εναν άλλο, τον αποθέωσε.

Η ζωή του μουσικού που επηρέασε όσο λίγοι τον 20 αιώνα, υπήρξε ένα εκκρεμές από τον φόβο, την αγωνία, την δειλία και την ανασφάλεια, στην αναγνώριση, την δόξα, το θάρρος, την δικαίωση. Μία δοκιμασία για τον άνθρωπο και την τέχνη, που δεν στρατεύεται παρά την εκμετάλλευση που της επιφυλάσσουν, δημιουργοί, κριτικοί και εξουσιαστές αλλά, πολλες φορές συμβιβάζεται. Ο Τζούλιαν Μπαρνς δεν πέφτει στην παγίδα να γράψει ένα μεγάλο σε έκταση μυθιστόρημα, κάτι που θα μπορούσε να δικαιολογήσει η ζωή και η δημιουργία του Σοστακόβιτς αλλά γράφει μία ιστορία που στο κέντρο της έχει τα ερωτήματα που γεννά η ηθική της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ετσι, απογυμνώνει τον ήρωα τόσο που δεν είναι εύκολο –ίσως ούτε και απαραίτητο- να τον συμπαθήσει ο αναγνώστης.