23 Μαρτίου 1980, 24η αγωνιστική του ιταλικού πρωταθλήματος για τη σεζόν 1979-1980.
Στο «Ολίμπικο» της Ρώμης συμβαίνει κάτι πάρα πολύ παράξενο. Μετά το τέλος του αγώνα ανάμεσα σε Ρόμα και Περούτζια, ένα περιπολικό της αστυνομίας μπαίνει στο γήπεδο και φτάνει μέχρι τον στίβο. Το ίδιο σκηνικό παρατηρείται και σε άλλα γήπεδα της Serie A.
Μπροστά στα μάτια των αποσβολωμένων φιλάθλων, δώδεκα παίκτες και ένας πρόεδρος συλλαμβάνονται ζωντανά στην τηλεόραση. Πολλοί ακόμα καλούνται να παρουσιαστούν στο δικαστήριο, συμπεριλαμβανομένων και άλλων προέδρων και αρχηγών συλλόγων της Serie A και Β. Στο ιταλικό ποδόσφαιρο και ενώ η χώρα ετοιμάζεται να φιλοξενήσει το Euro 1980, μόλις έχει ξεσπάσει το πρώτο μεγάλο σκάνδαλο στημένων αγώνων με την… κωδική ονομασία Il Totonero!
Γράφει ο Νίκος Ράλλης
H Ιταλία είχε «δει» μεμονωμένες περιπτώσεις παράνομων στοιχημάτων και πριν το ξέσπασμα του ''Totonero'' -πόσω μάλλον μετά. Θεωρείται, ωστόσο, το πρώτο μεγάλο σκάνδαλο στημένων αγώνων, στην ιστορία, όχι μόνο στη γειτονική χώρα. Αφενός λόγω του μεγάλου αριθμού συλλόγων και παικτών, που εμπλέκονταν και κυρίως, αφετέρου, λόγω της ευρείας εξάπλωσής του στα ΜΜΕ, ιδίως στον ιταλικό Τύπο. Ήταν τόση η πίεση, δε, από τα Μέσα Ενημέρωσης, και τόσο έντονη η κατακραυγή της κοινής γνώμης για το θέμα, που ο θρυλικός Αρτέμιο Φράνκι, τότε πρόεδρος της UEFA, αναγκάστηκε να παραιτηθεί από τη θέση του προέδρου -που επίσης κατείχε- της ιταλικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας.
Στην καρδιά του σκανδάλου, δύο άνδρες: Ο Άλβαρο Τρίνκα, ένας Ρωμαίος εστιάτορας και ο φίλος του, ένας έμπορος οπωροκηπευτικών ονόματι Μάσιμο Κρουτσιάνι, που ήταν υπεύθυνοι για τη σύνδεση μεταξύ του κόσμου των παράνομων στοιχημάτων και των παικτών, ορισμένοι από τους οποίους, κυρίως της Λάτσιο, έρχονταν συχνά για φαγητό στο μαγαζί του πρώτου, το περίφημο ''Le Lampare''. Οι ποδοσφαιριστές συμφωνούν με συναδέλφους τους από άλλες ομάδες να «κανονίσουν» έναν συγκεκριμένο αγώνα. Ο Κρουτσιάνι στοιχηματίζει για τον ίδιο, αλλά και για τους παίκτες, που συμμετέχουν στο κόλπο, μεγάλα χρηματικά ποσά στο ''Totonero'' και, στο τέλος, μοιράζει τα κέρδη: Εύκολο! Το πράγμα, όμως, στράβωσε. Από την αρχή.
Η πρώτη απόπειρα για χειραγώγηση ενός παιχνιδιού έλαβε χώρα το 1979, σε ένα φιλικό(!) μεταξύ της Λάτσιο και της Παλέρμο. Τρίνκα και Κρουτσιάνι τα κανόνισαν όλα, με τον δεύτερο να δίνει τα χέρια με τον αρχηγό της Παλέρμο, Γκουίντο Μαγκερίνι. Δεν υπολόγισαν, ωστόσο, ότι οι «λατσιάλι» θα έχαναν την πτήση και το ματς δεν θα γινόταν! Αλλά ούτε και το δεύτερο παιχνίδι «πέτυχε», αφού αντί για την «κανονισμένη» ισοπαλία στο Παλέρμο-Ταράντα, ο αγώνας έληξε με νίκη των φιλοξενούμενων -αν και έγιναν απελπισμένες προσπάθειες για πέναλτι υπέρ των γηπεδούχων στο δεύτερο ημίχρονο.
Ο Μάσιμο Κρουτσιάνι
Καθώς ο καιρός περνούσε, ωστόσο, η κατάσταση ομαλοποιήθηκε και οι συμμετέχοντες στο ''Totonero'' άρχισαν να βγάζουν λεφτά με τη σέσουλα. Για λίγο. Πολύ σύντομα τα προβλήματα επέστρεψαν, όταν κάποιοι παράνομοι bookmakers δεν δέχονταν, πλέον, τα πονταρίσματα, αλλά και κάποιοι παίκτες, όπως ο Μοντέσι, της Λάτσιο, αποφάσισαν να αποχωρήσουν από το κόλπο, φοβούμενοι ότι θα γίνουν τσακωτοί. Σιγά-σιγά, ολοένα και περισσότεροι ποδοσφαιριστές της ομάδας της Ρώμης άρχισαν να απομακρύνονται από το κύκλωμα.
Την ίδια στιγμή, Κρουτσιάνι και Τρίνκα βυθίζονταν όλο και πιο βαθιά στα χρέη προς τους παράνομους -και επικίνδυνους- bookmakers. Ενώ διακυβεύονταν δισεκατομμύρια λιρέτες (1 δισεκατομμύριο λιρέτες ισοδυναμεί με περίπου 500.000 ευρώ, ποσό ακόμη πιο… τεράστιο για την εποχή), ένας αγώνας δεν πάει όπως είχε προγραμματιστεί: Το Μίλαν-Λάτσιο, τον Ιανουάριο του 1980. «Από εκείνο το παιχνίδι με τη Μίλαν και μετά σταματήσαμε να ασχολούμαστε με τους παίκτες της Λάτσιο», παραδέχθηκε αργότερα ο Κρουτσιάνι.
Η αρχή του τέλος, όμως, ήρθε λίγο αργότερα, στις 10 Φεβρουαρίου 1980. Τρίνκα και Κρουτσιάνι είχαν ποντάρει ένα τεράστιο ποσό στην ισοπαλία της Μπολόνια με την Αβελίνο, και το τελικό 1-0 τούς κατέστρεψε. Εκ των υστέρων αποδείχθηκε πως ο σκόρερ Σαβόλντι είχε χρηματιστεί από τους παράνομους στοιχηματικούς πράκτορες για να χαλάσει το deal!
Οι συνεχόμενες αποτυχίες στο να στηθεί… σωστά ένα παιχνίδι, έκαναν τους δύο ενορχηστρωτές του ''Totonero'' να χάσουν, τελικά, δισεκατομμύρια, την ίδια στιγμή φυσικά, που είχαν μπει για τα καλά στο στόχαστρο ανθρώπων του υποκόσμου, αφού χρωστούσαν χρήματα και οι bookmakers τούς απειλούσαν. Μάλιστα, ένα βράδυ άγνωστοι πυρπόλησαν το επαγγελματικό φορτηγό του Κρουτσιάνι!
Κάπως έτσι, αποφασίζουν να τα ομολογήσουν όλα στον εισαγγελέα της Ρώμης, προκειμένου να γλιτώσουν, δίνοντας όλα τα ονόματα των παικτών και των συλλόγων, που εμπλέκονταν στην υπόθεση! Πριν από αυτό, έπαιξαν το τελευταίο τους χαρτί, καθώς, μέσω δικηγόρου, φέρονται να απευθύνθηκαν στον Αρτέμιο Φράνκι, αποκαλύπτοντάς του τα πάντα και απειλώντας πως θα καταφύγουν στις αρχές αν οι Ιταλοί ποδοσφαιριστές δεν τους επιστρέψουν τα χρήματα, που είχαν λάβει από εκείνους! Οι απειλές δεν έπιασαν τόπο και άνοιξε ο ασκός του Αιόλου.
Μετά την ομολογία τους στον εισαγγελέα, η αστυνομία συντονίζει μια τεράστια επιχείρηση και στις 23 Μαρτίου 1980 κάνει «ντου» στα ιταλικά γήπεδα στις 17:00 ακριβώς! Το πλάνο ήταν να ξεκινήσει η επιχείρηση ταυτόχρονα, ώστε να μην προλάβουν να συνεννοηθούν οι συμμετέχοντες στο κύκλωμα και βρουν άλλοθι! Τζορντάνο, Κατσατόρι, Μανφρεντόνια, Γουίλσον (Λάτσιο), Αλμπερτόζι, Μορίνι (Μίλαν), Ντελά Μάρτιρα (Περούτζια), Πελεγκρίνι (Αβελίνο), Τζιράρντι (Τζένοα) και Μαγκερίνι (Παλέρμο) ήταν μερικοί μόνο από τους ποδοσφαιριστές, που συνελήφθησαν, όπως και ο πρόεδρος της Μίλαν, Φελίτσε Κολόμπο. Συνολικά τιμωρήθηκαν 21 ποδοσφαιριστές (18 της Serie A και τρεις της Serie B), μεταξύ των οποίων και ο Μοντέσι, όχι επειδή χειραγώγησε αγώνες, αλλά επειδή δεν κατήγγειλε όσα γνώριζε.
Ωστόσο, η έλλειψη νομοθεσίας για τα στοιχήματα, που αφορούν τον αθλητισμό, στην Ιταλία εμπόδισε την αστική δικαιοσύνη από το να επιβάλει κυρώσεις στους κατηγορούμενους! Σε αυτό το νομικό κενό προστέθηκε η δυσκολία τού να αποδειχθεί η απάτη και ο ρόλος, εντέλει, που έπαιξαν οι Κρουτσιάνι και Τρίνκα. Όλα αυτά κατέστησαν αδύνατη κάθε κύρωση για τους παίκτες και τους προέδρους -παρά μόνο λίγες μέρες κράτηση στη φυλακή της Regina Coeli στη Ρώμη. Ως εκ τούτου, οι εμπλεκόμενοι παίκτες αθωώθηκαν από την αστική δικαιοσύνη. Η αθλητική δικαιοσύνη από την άλλη έριξε βαρύτατες καμπάνες: Μίλαν και Λάτσιο υποβιβάστηκαν στη Serie B, ενώ Μπολόνια, Βιτσέντσα και Περούτζια τιμωρήθηκαν με αφαίρεση πέντε βαθμών, ο πρόεδρος της Μίλαν, Φελίτσε Κολόμπο, με απαγόρευση από κάθε αθλητική δραστηριότητα και οι εμπλεκόμενοι παίκτες με αποκλεισμό από την αγωνιστική δράση από 2 μήνες έως 6 χρόνια!
Ο μεγάλος χαμένος, a priori, αυτού του σκανδάλου ήταν ο Πάολο Ρόσι, τότε μεγάλη ελπίδα του ιταλικού ποδοσφαίρου και παίκτης της Περούτζια. Κατηγορήθηκε ότι για το Αβελίνο-Περούτζια μοιράστηκε 8 εκατομμύρια λιρέτες -περίπου 5.000 ευρώ- με τρεις συμπαίκτες του και μπήκε και αυτός για λίγες μέρες στη φυλακή. Οι μαρτυρίες διίστανται: Άλλοι λένε ότι ο Ιταλός επιθετικός δέχτηκε τα χρήματα, για να κανονίσει την ισοπαλία, άλλοι τον απαλλάσσουν, λέγοντας ότι αρνήθηκε τα χρήματα, επειδή του ζητήθηκε να σκοράρει δύο γκολ. Ωστόσο, οι δύο μαρτυρίες συνενώνονται εκ των υστέρων: Το ματς λήγει ισόπαλο 2-2, με δύο γκολ από τον Πάολο Ρόσι για την Περούτζια.
Ο Ρόσι τέθηκε αρχικά σε αναστολή από την αγωνιστική δράση για τρία χρόνια, ενώ του επιβλήθηκε άλλος ένας μήνας, αφού αποκάλεσε αυτή την ιστορία ζωντανά στην ιταλική τηλεόραση «buffonata», δηλαδή «καραγκιοζιλίκι». Μετά την απόφαση απείλησε να αποχωρήσει από το ιταλικό πρωτάθλημα, αλλά η καταδίκη του από το πολιτικό δικαστήριο για «παράνομες δραστηριότητες, που σχετίζονται με λαθραία ποδοσφαιρικά στοιχήματα», δεν του επέτρεψε να βγάλει διαβατήριο.
Τελικά, θα εκτίσει μόνο δύο χρόνια τιμωρίας και θα επιστρέψει στα γήπεδα τον Απρίλιο του 1982, 25 μήνες μετά τον τελευταίο του αγώνα και κάτι λιγότερο από δύο μήνες πριν το Παγκόσμιο Κύπελλο της Ισπανίας. Ενώ ούτε ο Τύπος ούτε οι οπαδοί ήθελαν να βρίσκεται στην εθνική ομάδα, ο Έντσο Μπεαρτζότ, προπονητής της Ιταλίας, τον παίρνει στην αποστολή. Και ο Ρόσι κάνει ένα μυθικό τουρνουά, χαρίζοντας στη «Σκουάντρα Ατζούρα» τον τίτλο. Αυτό, βέβαια, είναι μια άλλη ιστορία.
