Το καλοκαίρι τα λεφτά βρίσκουν τον δρόμο τους (SportDay / Χρίστος Χαραλαμπόπουλος)

Η συνταγή ανακάλυψης του δολοφόνου στην αστυνομική λογοτεχνία έχει δύο εκδοχές που μπορεί και να ισχύουν ταυτόχρονα.

Η πρώτη είναι εκείνη που λέει cherchez la femme, αφού ένα από τα περισσότερο διαδεδομένα κίνητρα είναι ο έρωτας και η δεύτερη είναι εκείνη που προτείνει στον ντετέκτιβ «follow the money». Ακολούθησε το χρήμα. Το δεύτερο πιο διαδεδομένο κίνητρο μιας εγκληματικής πράξης. Αυτά τα λεφτά, που γεμίζουν σιγά σιγά τα ταμεία των ομάδων, θα έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε τις κατευθύνσεις που θα κινηθούν φέτος το καλοκαίρι.

Ενα καλοκαίρι τελείως διαφορετικό από ένα άλλο, πέντε χρόνια πριν, όταν μετά την οικονομική κατάρρευση της ITV στην Αγγλία και τα τεράστια οικονομικά προβλήματα που προκάλεσε στις ομάδες όλων των κατηγοριών κάτω από την Πρέμιερσιπ, ακολούθησε ένα γαϊτανάκι από πτωχεύσεις τηλεοπτικών επιχειρήσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη, γεγονός που επηρέασε την οικονομική κατάσταση των ομάδων αλλά και του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου γενικότερα. Η μεταγραφική αγορά παρουσίασε μεγάλη στασιμότητα, οι τιμές έπεσαν και οι ομάδες έχοντας χάσει μεγάλα έσοδα από τα τηλεοπτικά δικαιώματα, προτιμούσαν να αγοράζουν ελεύθερους ποδοσφαιριστές ή να αναζητούν τις φθηνότερες δυνατές λύσεις.
Η έλλειψη κεφαλαίων απέτρεψε τις ομάδες από την πραγματοποίηση επενδύσεων και οι περισσότεροι σύλλογοι εκμεταλλεύθηκαν αυτήν την περίοδο της ύφεσης για να βάλουν τάξη στα οικονομικά τους και να προετοιμαστούν για να ανταποκριθούν στις προϋποθέσεις του σχεδίου αδειοδότησης της ΟΥΕΦΑ. Η είσοδος του Αμπράμοβιτς στο ποδόσφαιρο καθώς και αρκετών εκατομμυριούχων «επενδυτών» στο ρωσικό ποδόσφαιρο ζέσταναν αρκετά την αγορά, που τώρα πια αρχίζει να παίρνει τα πάνω της.

Ενα από τα πρωταθλήματα που αντιμετώπιζαν μεγάλα οικονομικά προβλήματα, παρά το γεγονός ότι είχαν επενδυθεί εκεί τεράστια ποσά -προφανώς με λάθος τρόπο- ήταν το σκοτσέζικο, για πολλούς λόγους. Η κακή οικονομική εικόνα του σκοτσέζικου πρωταθλήματος φαίνεται όμως ότι αρχίζει να βελτιώνεται, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της ετήσιας οικονομικής έκθεσης που αφορά στις επιδόσεις του και η οποία συντάσσεται από την εταιρεία συμβούλων PricewaterhouseCoopers. Από την έκθεση προκύπτει ότι η Σέλτικ και η Ρέιντζερς παραμένουν με διαφορά οι δύο ισχυρότερες οικονομικά δυνάμεις στην Σκωτία.

Η Σέλτικ πραγματοποιεί έναν ετήσιο τζίρο που αγγίζει τα 118 εκατομμύρια ευρώ και ο τζίρος της Ρέιντζερς φθάνει τα 98 εκατομμύρια. Οι συνολικές ζημιές των ομάδων της σκοτσέζικης λίγκας την περίοδο 2004/05 ήταν 28 εκατομμύρια ευρώ, ενώ το 2003/04 ήταν 38 εκατομμύρια ευρώ, λιγότερες κατά 5 εκατομμύρια σε σχέση με την περίοδο 2002/03. Το συνολικό χρέος των ομάδων την περίοδο 2004/05 μειώθηκε γύρω στο 20% και έφθασε τα 166 εκατομμύρια και πέρυσι είχε μειωθεί κατά 41%. Φανταστείτε την έκταση που είχε το χρέος σε ένα πρωτάθλημα σαν το σκοτσέζικο με 10 μόλις ομάδες.

Τρεις ομάδες, η Μάδεργουελ, η Νταντί και η Λίβινγκστον δεν βρίσκονται πλέον σε καθεστώς οικονομικής εποπτείας και είναι χαρακτηριστικό ότι τόσο η Μάδεργουελ όσο και η Νταντί κατάφεραν να απαλλαγούν από χρέη ύψους 18,5 εκατομμυρίων ευρώ. Το ότι απαλλάχθηκαν δεν σημαίνει ότι τους τα χάρισαν, έτσι; Κι ενώ αυτά συμβαίνουν στο σκοτσέζικο πρωτάθλημα, στο αγγλικό τη χρονιά που μας πέρασε σχεδόν όλες οι άλλες ομάδες, εκτός της Τσέλσι, ξόδεψαν περισσότερα κεφάλαια για μεταγραφές από όσα είχαν ξοδέψει πέρυσι χάρη στο γερό μπάσιμο τόσο της Τότεναμ όσο και της Νιούκαστλ.
Παρήγορη ένδειξη που μπορεί να εξελιχθεί σε ένα καινούργιο καλοκαίρι σπατάλης, μια και πολλές ομάδες άλλαξαν ιδιοκτήτη την ώρα που η καινούργια συμφωνία τηλεοπτικών δικαιωμάτων θα γεμίσει τα ταμεία όλων των ομάδων της Πρέμιερσιπ, που θα έχουν κεφάλαια για ξόδεμα. Αν κοιτάξει κάποιος τον τρόπο που διαμορφώθηκαν τα τηλεοπτικά δικαιώματα και σε άλλα μεγάλα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, θα καταλάβει ότι χρήματα για μεταγραφές υπάρχουν. Το ερώτημα είναι αν η διαχείριση αυτών των χρημάτων θα γίνει με ορθολογικό τρόπο ή θα σπαταληθούν αλόγιστα. Και είναι απαραίτητο η Λευκή Βίβλος για τον αθλητισμό που θα ανακοινώσει μέσα στο καλοκαίρι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προβλέπει την εφαρμογή ενός είδους σάλαρι καπ, ώστε να υπάρχει ένας προστατευτικός φραγμός πριν ξαναζήσουμε τον εφιάλτη του παρελθόντος.

Οι ΠΑΕ και το κράτος

Η προεκλογική περίοδος, σχεδόν παντού αλλά ιδιαιτέρως στην Ελλάδα, είναι μία ονειρεμένη περίοδος. Μία περίοδος υποσχέσεων από την πλευρά των πολιτικών, που αργότερα ανακαλύπτεις ότι έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά με τους όρκους των ερωτευμένων για αιώνια αγάπη ή με τις ακάλυπτες επιταγές.

Εκτός από τις υποσχέσεις -αναγκαίες, αφού δεν μπορούν να γίνουν όλα «εδώ και τώρα»- υπάρχουν και οι εξυπηρετήσεις. Που δεν αφορούν τόσο την ικανοποίηση κάποιων αιτημάτων προς όφελος ολόκληρης της κοινωνίας ή ενός μεγάλου μέρους της αλλά τη διευκόλυνση -συνήθως οικονομική- κάποιων ομάδων πληθυσμού, με αντάλλαγμα την ψήφο τους.

Η πρακτική είναι απαραίτητη για τη λειτουργία της μεταπρατικής δημοκρατίας, η οποία ευδοκιμεί στη χώρα μας. Που ανάμεσα στα άλλα έχει χώρο και για την εξυπηρέτηση των αιτημάτων των φιλάθλων για προνομιακή μεταχείριση της ομάδας τους. Από το 1979-1980, όταν το ποδόσφαιρο στην Ελλάδα έγινε επαγγελματικό, το κράτος έχει «ρυθμίσει» πέντε φορές τα χρέη των ΠΑΕ, αν δεν μου έχει ξεφύγει καμία.

Μία ευαισθησία που δεν επέδειξε για άλλους κλάδους επαγγελματιών και επιχειρήσεων. Και εκτός αυτού, ουδέποτε τιμώρησε όλους εκείνους που ήταν υπεύθυνοι για τη δημιουργία των χρεών. Αυτή η ατιμωρησία είναι που έκανε το επαγγελματικό ποδόσφαιρο στην Ελλάδα ιδιαίτερα ελκυστικό χώρο συγκέντρωσης λογής λογής απατεώνων. Το επαγγελματικό ποδόσφαιρο στη χώρα μας λειτούργησε σαν ένας προστατευόμενος βιότοπος της απάτης υπό την εποπτεία του κράτους. Το οποίο συνεχίζει να συν-επιχειρεί με τις ΠΑΕ τροφοδοτώντας τες με χορηγίες, χώρους για κατασκευή κι εκμετάλλευση γηπέδων, χρηματοδοτήσεις και ρυθμίσεις χρεών.

Σαν κι αυτή που ζητά και «δικαιούται» ο ΠΑΟΚ, αφού ανάλογης εύνοιας έτυχε και η ΑΕΚ. Και το κράτος -που μέσω ενός «ιδιωτικού» οργανισμού, του ΟΠΑΠ, σκορπά δεξιά κι αριστερά πολύ χρήμα, που θα εξασφαλίσει την επανεκλογή της παρούσης κυβέρνησης- στο όνομα του εμπορίου, θα συναινέσει γενναιόδωρα στο αίτημα των ΠΑΟΚτσήδων, όπως έκανε και με τόσους άλλους στο παρελθόν.

Οι πολιτικοί κήνσορες αυτής της χώρας αντλούν, δυστυχώς, τη δύναμή τους από το μότο του θυρεού της ελληνικής «μεταπρατικής» δημοκρατίας. «Ισχύς μου, η εξαγορά των συνειδήσεων».