H υγεία σαν κλύσμα (SportDay / Αντώνης Πανούτσος)

Εδώ και πέντε μήνες έχω κόψει το τσιγάρο. Λόγος ήταν η λαρυγγίτιδα που με είχε ταράξει τον χειμώνα και προς στιγμήν είχα ανησυχήσει ότι θα μου διακόψει τη ραδιοφωνική και τηλεοπτική παρουσία. Είπα λοιπόν ένα πρωί «Το κόβω». Μέχρι στιγμής δεν το έχω ξαναρχίσει. Πρέπει να πω ότι, παρά τα 40 χρόνια που κάπνιζα και παρά το ότι ποτέ δεν είχα δοκιμάσει να κόψω το κάπνισμα, η προσπάθεια δεν ήταν τόσο δύσκολη. Σωματικά η εξάρτηση στη νικοτίνη δεν είναι τόσο σοβαρή και ξεπερνιέται σε δύο ημέρες. Ψυχικά, κάθε φορά που μου ερχόταν το κέφι να καπνίσω, σκεφτόμουν: «Ωραίο θα ήταν το τσιγάρο, αλλά το προτιμάς από τη φωνή σου, τη γεύση σου και την αναπνοή σου;». Τέλος πάντων, μέχρι στιγμής δεν το έχω ξαναρχίσει, αλλά επειδή από φίλους που ήταν στην πρέζα έχω καταλάβει ότι κάθε εξάρτηση την έχουμε μέσα μας δεν λέω ότι δεν θα ξανακαπνίσω. Ποτέ δεν ξέρεις τι θα σου συμβεί. Μπορεί μια μέρα ο Μακελελέ να έρθει στην Ελλάδα, το κόμμα του Ελευθεράτου -το λένε υπεχωδέ ή κάπως έτσι- να καταλάβει την εξουσία και τότε δεν πηδιούνται και γεύσεις και φωνές και πνευμόνια. Οχι μόνο θα το αρχίσω, αλλά θα καπνίσω και όσα τσιγάρα έχασα την περίοδο που το είχα κόψει. Αλλά το θέμα είναι άλλο. Αν αντί να το κόψω από μόνος μου έπρεπε να το κόψω επειδή μου το είπε ο Δημήτρης Αβραμόπουλος, αυτή τη στιγμή θα πληκτρολογούσα με το ένα χέρι, επειδή στο άλλο θα είχα τσιγάρο. Χθες ήταν η Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καπνίσματος και ο Δημήτρης Αβραμόπουλος από τη θέση του υπουργού Υγείας ανακοίνωσε τη νέα εθνική αντικαπνιστική πολιτική. Σύμφωνα λοιπόν με νομοσχέδιο που θα κατατεθεί, θα υπάρξουν ομάδες «επιθεωρητών υγείας» που θα εμφανίζονται στους δρόμους, τα γραφεία και τους χώρους διασκέδασης για να επιβλέπουν την εφαρμογή του νόμου. Εκ πείρας ξέρω ότι σε περίπτωση που οι ομάδες των επιθεωρητών υγείας επισκεφθούν τα μαγαζιά της Παραλίας, το πολύ να τους κεράσουν ένα ποτό και αν επιμείνουν να τους κεράσουν με τους μπράβους δύο σφαλιάρες. Και εάν πάνε στο «Αν», στα Εξάρχεια, θα τους κεράσουν τις σφαλιάρες χωρίς ποτό. Αρα θα υπάρχουν για να κόβουν πρόστιμο σε κανέναν ταλαίπωρο περιπτερά που πούλησε τσιγάρα σε ανήλικο και σε κανένα Internet cafe που κάποιος παίκτης on line game άναψε στην κάψα της στιγμής τσιγάρο. Αντιπαθώ τους κρατικούς μηχανισμούς που επιβάλλουν στο πολίτη την υγεία σαν κλύσμα, είτε αυτό γίνεται μέσω της υποχρεωτικής χρήσης του κράνους είτε με τις αντικαπνιστικές υστερίες. Αντιπαθώ όμως ακόμα περισσότερο την υποκρισία. Ενας μηχανισμός φοροείσπραξης που θα λειτουργεί με τον μανδύα του προστάτη της δημόσιας υγείας ούτε κανέναν θα σώσει και θα είναι ένα ακόμα ντράβαλο στο κεφάλι του μικρομαγαζάτορα, μαζί με την Εφορία και την Αγορανομία.

Να γράψω ότι οι λεκτικές επιθέσεις κατά του Ιβανσιτς δεν με σοκάρουν. Φυσικά ήταν σε παιχνίδι της εθνικής, φυσικά η μεταγραφή του από τη Ραπίντ στη Σάλτσμπουργκ δεν αφορούσε την παρουσία του στην εθνική, αλλά τουλάχιστον το πανό και τα συνθήματα είχαν λόγο. Το βρίσιμο που με διαολίζει είναι αυτό που δεν έχει αντικείμενο, εκτός των ψυχολογικών προβλημάτων του θεατή που βρίζει. Στην Ελλάδα ξεπερνάει κάθε μέτρο. Στην Αμερική, για παράδειγμα, υπάρχει ένας τύπος θεατή, που στα αγγλικά αποκαλείται «heckler» και προσπαθεί να καταστρέψει τη συγκέντρωση των παικτών της αντίπαλης ομάδας, κυρίως με αναφορές στην εμφάνιση ή το μυαλό των παικτών της. Μόνο που οι Αμερικανοί «hecklers» έχουν αντικείμενο, αντίθετα με τους Ελληνες, που τις περισσότερες φορές βρίζουν για να ξεχαρμανιάσουν. Η κλασικότερη περίπτωση είναι των οπαδών που βρίζουν τους επόπτες και επειδή τις περισσότερες φορές δεν ξέρουν ούτε τα ονόματά τους, τους φωνάζουν απλά «επόπτη». Επειδή υπήρχε αναφορά στις βρισιές που απευθύνονταν στον Ιβανσιτς, μεταξύ των οποίων γραφόταν ότι κάτι έλεγαν και για τη μαμά του, να σημειώσω μια ιδιοτυπία της γερμανικής γλώσσας. Παραδοσιακά στα γερμανικά υπάρχει η βρισιά «η μαμά σου είναι πόρνη», αλλά το «πόρνη» υποδηλώνει περισσότερο τη χαμηλή καταγωγή. Ο λόγος είναι ότι οι βρισιές στα γερμανικά είναι σκατολογικές και όχι σεξουαλικές. Τα γερμανικά είναι η μοναδική γλώσσα που γνωρίζω που δεν περιλαμβάνει ως βρισιά το «άει πηδήξου». Συνήθως οι βρισιές έχουν αντικείμενο να σοκάρουν χρησιμοποιώντας τα πιο ιερά σύμβολα. Είναι ο λόγος που στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία οι «Παναγίες» πάνε και έρχονται, αλλά στην Αγγλία ή τη Δανία, που ο προτεσταντισμός δεν παίζει τόσο σημαντικό ρόλο στην κοινωνική ζωή, η αναφορά σε αγίους και «Παναγίες» δεν έχει νόημα.

Υπάρχει όμως και μια άλλη ιδιοτυπία με τις βρισιές και τις γλώσσες. Οπως όλοι καταλαβαίνουμε από τον «Κακά», τον «Μουνίτις» και τον κόλπο της Μαλάκα, μια λέξη που σε μία γλώσσα μπορεί να είναι όνομα ή αντικείμενο σε μια άλλη μπορεί να είναι θανάσιμη βρισιά. Γεγονός που κατάλαβε πρώτη η οργανωτική επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων του Μοντρεάλ, το 1976. Μια από τις επιτροπές των Αγώνων του Μοντρεάλ ήταν η COJO. Δεν θυμάμαι ακριβώς τι σήμαινε, κάτι με Commission, κάτι με Organisation και τα γαλλικά που λατρεύουν στη ΔΟΕ, αλλά λίγο πριν από τους Αγώνες του Μοντρεάλ οι Καναδοί κατάλαβαν ότι κάτι έτρεχε, όταν έλεγαν το όνομα της επιτροπής και έβλεπαν κάθε ισπανόφωνο ακροατή να βάζει τα γέλια. Μέχρι που ρώτησαν και έμαθαν ότι cojo στα ισπανικά είναι το «αρ...ίδι». Ενα λάθος που επίσης μπορεί να κάνει κάποιος Ελληνας που προσπαθεί να χρησιμοποιήσει λέξεις με τουρκική ρίζα από τα ελληνικά για να συνεννοηθεί με Τούρκους. Γιατί ενώ το τσακμάκι με κομμένο το «ι», προφερόμενο ως τσακμάκ, είναι πράγματι ο αναπτήρας, το τασάκι με κομμένο το «ι» είναι ότι το cojos στα ισπανικά. Τέλος πάντων, η ΔΟΕ έκανε μια επιτροπή διερεύνησης ακρωνυμίων και ησύχασε. Το δικό μας πρόβλημα με την κληρονομιά του 2004 είναι πολύ δυσκολότερο. Γιατί πριν από τους Αγώνες η οργανωτική επιτροπή και η κυβέρνηση ζητούσαν από όλους τους Ελληνες πολίτες να συμμετάσχουν στην προσπάθεια της διοργάνωσης για την προβολή της Ελλάδας και για την κληρονομιά στον ελληνικό αθλητισμό που θα αποτελέσουν οι εγκαταστάσεις. Τώρα οι Ελληνες μπορούν να παρακολουθήσουν τα Ολυμπιακά Ακίνητα Α.Ε. να εκποιούν τις εγκαταστάσεις σε άσχετες με τον αθλητισμό εταιρείες. Για παράδειγμα, το θέμα της εκχώρησης μέρους της παραλίας του Αγίου Κοσμά για τη δημιουργία ιδιωτικής μαρίνας το είχα γράψει πριν από το 2004. Πολύ πριν γράψω ότι η πίστα του κανόε καγιάκ στον χώρο του πρώην αεροδρομίου προορίζεται για εγκατάσταση θαλάσσιου λούνα παρκ, όπως αποδείχτηκε χρόνια αργότερα μετά την πλειοδοσία της J&P για την ανάληψη του έργου. Και λέω τώρα, με το φτωχό μου το μυαλό: αυτοί από την οργανωτική επιτροπή που είχαν πρήξει τα «cojones» της κοινωνίας με το πόσο καλό θα κάνουν στην Ελλάδα οι Ολυμπιακοί, γιατί δεν βγαίνουν να πουν κάτι για την τσιμεντοποίηση που έφαγε η παραλία; Και εάν δεν είναι δική τους ιστορία αλλά το έκανε η κυβέρνηση, γιατί δεν βγαίνουν να πουν ότι τους γέλασαν αυτούς, όπως και τους υπόλοιπους; Διότι δεν θα τολμούσαν να το πουν. Το ήξεραν πριν από τους Αγώνες, όπως και ήξεραν πώς θα γίνει η μοιρασιά και τώρα ασχολούνται με νέα κόλπα. Οσοι όμως δούλεψαν στο 2004 κατάλαβαν ότι τα πιο εύκολα και κυριλέ λεφτά βγαίνουν με τους Ολυμπιακούς. Από τους οποίους έχουν βολευτεί ουκ ολίγοι δικοί μας που είχαν πιάσει το νόημα ότι με τη ΔΟΕ να πιέζει οι Ολυμπιακοί είναι το καλύτερο ταμείο για λεφτά χωρίς πολλές μουρμούρες. Αντίθετα, οι ιδιωτικές αθλητικές διοργανώσεις είναι μπελαλίδικα πράγματα και οι διοργανωτές πρέπει να ασχολούνται με το παραμικρό. Πέρυσι είχα πάρει μέρος στο πρώτο Aegean Golf Cup που διοργανωνόταν στην Κρήτη και τα πέρασα τόσο φανταστικά όσο ο allenatore Nicolo τα περνάει στο «Σισάτε». Δυστυχώς, φέτος το δεύτερο cup έπεσε πάνω στο ματς της Εθνικής Ελλάδας με την Ουγγαρία και αναγκάστηκα να μείνω Αθήνα για να κάνουμε το pre και post game show με τον Κάρπετ. Πήρα λοιπόν την υπεύθυνη διοργάνωσης, Ρούλα Σαλούτση, για να την ευχαριστήσω. Η κοπέλα, ευγενέστατη, μου είπε ότι στενοχωρήθηκαν επειδή δεν πήγα και ότι αν υπήρξε ένα πρόβλημα ήταν με το «μαχητικό αεροπλάνο που πέρασε δίπλα από το δικό μας». Που ένα Μιράζ της Πολεμικής Αεροπορίας πέρασε σε απόσταση μέτρων από ένα επιβατικό που κατευθυνόταν στην Κρήτη, χωρίς να συμβεί ζημιά, «εκτός των δύο επιβατών που λερώθηκαν», όπως μου είπε η Ρούλα στο τηλέφωνο. Προς στιγμήν νόμισα ότι το «λερώθηκαν» αφορούσε τον τρόπο του λερώματος που θα συνέβαινε σε όλους μας αν ένα Μιράζ πέρναγε μερικά μέτρα από το παράθυρο του αεροπλάνου μας. Οπως όμως η Ρούλα μού εξήγησε, λερώθηκαν από την ανατάραξη που δημιούργησε το πέρασμα του Μιράζ, που έκανε τον καφέ να χυθεί στα ρούχα τους. Και όταν η διοργάνωση ενός αγώνα ξέρει ακόμα και σε πόσους επιβάτες χύθηκε ο καφές στο παντελόνι, θα υπάρξει και 3ο και 103ο Aegean Golf Cup.