Οι ήρωες μιας άλλης Ελλάδας

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΚΩΣΤΑΣ Δ. ΜΠΛΙΑΤΚΑΣ

Ομάδες με την ιστορία και την αίγλη του Πανσερραϊκού, της Δόξας Δράμας, του Πιερικού, της Βέροιας, της Καβάλας, δεν χτίζονται κάθε μέρα στην εκτός του κέντρου αθλητική Ελλάδα.

Γεγονότα και παραλειπόμενα, μπαλαδόροι-μικροί ήρωες των τοπικών κοινωνιών, των οποίων η φήμη ξεπερνούσε τα όρια του νομού, και αξέχαστες αναμετρήσεις ενώπιον δεκάδων χιλιάδων φίλαθλων στα γειτονικά ντέρμπι έχουν φτιάξει μια ολόκληρη μυθολογία.

Στα χρόνια του '60 και στις αρχές του '70, όταν οι ευκαιρίες για ψυχαγωγία ήταν πολύ λίγες και τηλεόραση είχαν μόνο λίγα νοικοκυριά, το ποδόσφαιρο λειτουργούσε σαν μαγνήτης για μεγάλους και μικρούς.

Χιλιάδες φίλαθλοι ακολουθούσαν τη Δόξα στην Κατερίνη για το ματς με τον Πιερικό ή την Ασπίδα Ξάνθης στη Βέροια για το ματς με τη «βασίλισσα» ή την Καβάλα στην Εδεσσα, όπου είχες και την ευκαιρία να βγάλεις τη φωτογραφία σου στους καταρράκτες.

Ανθούσε ο εσωτερικός τουρισμός. Αλλά και οι φίλαθλοι ήξεραν τις «βεντέτες» των γηπεδούχων και φιλοξενουμένων, αποτελώντας ένα ενημερωμένο και ευπρεπές κοινό!

Πάνω από μισό αιώνα ο Γιώργος Γαλανομάτης γράφει κάθε αγώνα, κάθε μεταγραφή, κάθε σκίρτημα του ποδοσφαίρου στη Βέροια. Πήγε μαζί της από τα σαλόνια της Α' Εθνικής στα αλώνια κατώτερων κατηγοριών.

Εγραψε ματς από το σκάμμα, από την κερκίδα, από τα υποτυπώδη αργότερα «δημοσιογραφικά», κάνοντας πάντα λιτό και ευθύβολο ρεπορτάζ για πολλές εφημερίδες. Παρακολούθησε αμέτρητα ματς, είδε την πόλη να αλλάζει, είδε τη «βασίλισσα» στην τηλεόραση, είδε τις πολυκατοικίες να γκρεμίζουν τα αθλητικά καφενεία που βούιζαν από τους καβγάδες και τις επευφημίες για τον Σαμαρά, τον Μασάδη και τον Σωκράτη.

Είδε τις δεκαετίες να περνούν και να γίνονται καπνός, όπως κυλάει ο ίδιος ο χρόνος όταν περνάς καλά και είσαι τυχερός άνθρωπος, κάνοντας ζωή και χόμπι την ίδια τη δουλειά σου. Καλωσόρισε κάποτε στο γήπεδο εφήβους φερέλπιδες, νεοαποκτηθέντες ποδοσφαιριστές, με τους οποίους, γκριζομάλληδες πια, είναι φίλος, φορτωμένος, όπως κι αυτοί, με χιλιάδες αναμνήσεις.

Το πολύτομο έργο του Γιώργου Γαλανομάτη «Η Ιστορία του ποδοσφαίρου στη Βέροια» είναι γεμάτο από ιστορικά και στατιστικά στοιχεία, αυστηρά τεκμηριωμένα, όπως και από κείμενα, ρεπορτάζ και άλλα, «παρααθλητικά», σπάνια ντοκουμέντα, σκίτσα και ανεκτίμητο φωτογραφικό υλικό. Εχει τεκμήρια πολύτιμα για τον ερευνητή του μέλλοντος.

Διάβασα πριν από μερικά χρόνια τους πρώτους τόμους του Γιώργου Γαλανομάτη για την «Ιστορία του ποδοσφαίρου στη Βέροια» στο πατρικό μου στη Νάουσα, ξενυχτώντας.

Κυριακή βράδυ, οδηγώντας στην επιστροφή για Θεσσαλονίκη, αντί να στρίψω από τη γέφυρα λίγο πριν από το γήπεδο αριστερά, συνέχισα προς τα πάνω για να δω τον σκοτεινό, σιωπηλό όγκο του γηπέδου της Βέροιας. Για να νιώσω τον γνωστό συναγερμό των αισθήσεων, τον απόηχο από τις συγκινήσεις που έφτιαξαν οι τόσοι και τόσοι μεγάλοι μπαλαδόροι που αγωνίστηκαν στο γήπεδο της Βεροίας. Για να αφήσω τον νου να ταξιδέψει εκεί που μου έδειχνε ο Γιώργος Γαλανομάτης με το βιβλίο του, με μια φωτογραφία του.

Να πάω πίσω σ' εκείνο το ματς της Κυριακής 27 Νοεμβρίου 1966. Βέροια - Παναθηναϊκός 1-1. Με οκτώ χιλιάδες φιλάθλους μέσα, με βροχή και λάσπη. Και στα απέναντι από τους επισήμους, τότε που δεν υπήρχαν ακόμα κερκίδες, δύο ανήλικα παιδάκια, ο ένας έντεκα χρόνων και ο άλλος εννέα (εγώ), προσπαθούσαν να δουν έστω μία φάση από τα κάγκελα, πίσω από ένα πλήθος μεγάλων με ομπρέλες. Είχαμε πάει από τη Νάουσα με λεωφορείο, σκαστοί και ασυνόδευτοι, για να δούμε από κοντά τους ήρωες του ραδιόφωνου!

Οποιος έχει πάρει έστω και μυρουδιά από ανάλογες εργασίες μπορεί να υποψιαστεί τον μόχθο αλλά και την πολυετή κατάθεση ψυχής του Γιώργου Γαλανομάτη για να βγει άρτιο το σύνολο του έργου.

Τα βιβλία, γραμμένα όλα στο ίδιο, απέριττο, έγκυρο αλλά και ζωντανό ύφος, αναδεικνύουν την υπευθυνότητα του συγγραφέα. Δεν καταφεύγει ο Γαλανομάτης σε τρικ εντυπωσιασμού και σέβεται τους παλιότερους και κυρίως τους νεότερους αναγνώστες, οι οποίοι μόνο από τέτοια πονήματα μπορούν να μάθουν για τις ομάδες αυτές, τα καμάρια των παππούδων τους.

(Δημοσιεύουμε σήμερα τρεις από τις σπάνιες φωτογραφίες του αείμνηστου φωτορεπόρτερ Δήμου Ασικίδη, που είχαν εκτεθεί στο φουαγιέ της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών στη Βέροια κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης για την παρουσίαση του πεντάτομου έργου του Γιώργου Γαλανομάτη).