Το θέαμα και οι τίτλοι φέρνουν χρήμα

Τη χρονιά που πέρασε αναμφισβήτητα η Μπαρτσελόνα έπαιξε το θεαματικότερο ποδόσφαιρο των τελευταίων χρόνων. Οχι όλη τη χρονιά, αλλά σε πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα. Εχω μάλιστα και την εντύπωση ότι ήταν ακόμα περισσότερο θεαματική και από την εποχή του Ροναλντίνιο, αλλά και περισσότερο αποτελεσματική. Στην Ισπανία εκμεταλλεύθηκε την πτώση της Ρεάλ τα τελευταία χρόνια και ήταν μακράν η καλύτερη. Στην Ευρώπη πέταξε στο καναβάτσο την πιο καλοδουλεμένη ομάδα στη γηραιά ήπειρο την τελευταία τριετία, τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ του Αλεξ Φέργγουσον.

Οι αγωνιστικές αλλά και οικονομικές επιδόσεις της Μπαρτσελόνα την τελευταία 5ετία βρίσκονται σε διαρκή άνοδο. Θυμίζω πως η διοίκηση Λαπόρτα, διοίκηση που εκλέγεται, ανέλαβε την ομάδα με πολύ μεγάλα χρέη και έσοδα πολύ χαμηλότερα από το συνολικό ύψος των εξόδων. Ορισμένα τμήματα της ομάδας υπολειτουργούσαν και το τμήμα μάρκετινγκ χρειαζόταν ολοκληρωτικό λίφτινγκ. Η άνοδος της ομάδας έφερε και διεύρυνση της βάσης των οπαδών. Οταν ανέλαβε ο Λαπόρτα, η ομάδα είχε 105 χιλιάδες μέλη και σήμερα ο αριθμός τους ξεπερνά τις 160 χιλιάδες.

Παράλληλα, οι αθλητικές επιτυχίες έφεραν μεγαλύτερη δημοσιότητα και φυσικά περισσότερα έσοδα. Χορηγίες, διαφημίσεις, νέο και «βαρύ» τηλεοπτικό συμβόλαιο και... μεγάλες περιοδείες. Πιθανόν σε πολλούς να φαίνεται αδιανόητο αυτό που κάνουν κάποιες από τις μεγάλες ομάδες το καλοκαίρι, με τις περιοδείες σε ΝΑ Ασία, ΗΠΑ, Κίνα, Ινδία και Αφρική. Είναι μεγάλες αγορές και οι ομάδες είναι επιχειρήσεις που, τώρα πια, πουλάνε το σήμα τους και φέρνουν κοινό στους χορηγούς τους. Είναι χαρακτηριστικό πως, από τη φετινή καλοκαιρινή της περιοδεία, η Μπάρτσα -που επενδύει πολύ στο λατινογενές κοινό των ΗΠΑ- έβαλε στο ταμείο της 6 εκατομμύρια ευρώ.

Και, πέρα από τα χρήματα, είναι οι δεσμοί που διαμορφώνεις με κοινό και επιχειρήσεις στις περιοχές που περιοδεύεις. Είναι απολύτως κατανοητό ότι οι τίτλοι και οι διακρίσεις φέρνουν κοινό και χρήμα. Αν λοιπόν κοιτάξει κάποιος τα οικονομικά στοιχεία της Μπαρτσελόνα για την περίοδο 2008/09 που δημοσιοποιήθηκαν στην αρχή της εβδομάδας, προκύπτει πως σημειώθηκε αύξηση στα έσοδα που φθάνει το 25% σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο, ποσοστό εντυπωσιακό αν σκεφθεί κάποιος ότι από τα τέλη του 2008 η παγκόσμια οικονομική κρίση είχε αρχίσει να γίνεται αισθητή. Τα συνολικά έσοδα της ομάδας για το οικονομικό έτος που ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2009 έφθασαν τα 384,8 εκατομμύρια ευρώ, σχεδόν 76 εκατομμύρια περισσότερα από τον προηγούμενο χρόνο. Και το 2008/09 η Μπάρτσα κέρδισε το νταμπλ στην Ισπανία και το Τσάμπιονς Λιγκ.

Το κέρδος της ομάδας έφθασε τα 22,4 εκατομμύρια ευρώ, ποσό που ήταν μεγαλύτερο κατά 8,8 εκατομμύρια σε σχέση με τα κέρδη της περασμένης χρονιάς. Πολύ ενδιαφέρον είναι το στοιχείο που αποκαλύπτει το ύψος του ποσού που η ομάδα ξοδεύει σε μισθούς και συμβόλαια, το οποίο φτάνει τα 202 εκατομμύρια ευρώ. Τόσο σου κοστίζει τον χρόνο να έχεις στο ρόστερ σου ποδοσφαιριστές όπως αυτούς που έχει η Μπάρτσα. Κάτι που είναι εφικτό γιατί έχει ανάλογα έσοδα, χιλιάδες μέλη και απευθύνεται σε αγορές που δεν μπορούν να πλησιάσουν οι ελληνικές ομάδες. Αυτά είναι ωραία νούμερα. Τα άσχημα στοιχεία έχουν να κάνουν με τα χρέη που έφθασαν τα 362,4 εκατομμύρια ευρώ. Ενα νούμερο μικρότερο, φυσικά, από το ποσό των εσόδων αλλά οπωσδήποτε αρκετά υψηλό.

Λέμε συχνά ότι οι προϋπολογισμοί δεν παίζουν μπάλα αλλά δεν είναι ακριβές. Παίζουν και παραπαίζουν, όσο μπορούν να σου δίνουν τη δυνατότητα να πληρώνεις τον Μέσι, τον Τσάβι, τον Πουγιόλ, τον Ιμπραΐμοβιτς, τις ακαδημίες σου που παράγουν ποδοσφαιριστές. Τουλάχιστον 30 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο είναι το κόστος των ακαδημιών της Μπάρτσα, που έδωσαν 7 από τους 11 ποδοσφαιριστές της ομάδας που κατέκτησε φέτος το Τσαμπιονς Λιγκ. Μια μικρή απόδειξη του πόσο μπορούν να αποδώσουν οι επενδύσεις, τις οποίες κάποιοι άλλοι στην Ελλάδα, οι οποίοι αυτοδιαφημίζονται για ισχυροί και οργανωμένοι, ΔΕΝ κάνουν.

Το ποδόσφαιρο της επέκτασης Aπό τη στιγμή που οι προϋπολογισμοί άρχισαν να καθορίζουν τις τύχες και το μέλλον των ομάδων, έγινε σαφές ότι σε όσο μεγαλύτερες αγορές απευθύνεσαι τόσο περισσότερα μπορείς να διεκδικήσεις και να πετύχεις. Μεγάλες αγορές, μεγάλες βλέψεις, μεγάλοι προϋπολογισμοί, μεγάλες δυνατότητες. Η εποχή, πλέον, στο ποδόσφαιρο δεν ευνοεί τα αθλητικά κατορθώματα. Μικρές νίκες ή έστω μεγάλες νίκες μπορεί να παρακολουθούμε, αλλά κατόρθωμα είναι η τετράδα ή ο τελικός. Και στο επίπεδο του Τσάμπιονς Λιγκ, με τα οικονομικά δεδομένα που εχουν οι ελληνικές ομάδες, ο τελικός είναι επιστημονική φαντασία. Εδώ κοτζάμ Τσέλσι με προϋπολογισμό-τέρας, κύπελλο δεν έχει σηκώσει ακόμη. Οπως και η Αρσεναλ. Οπως και η Μπάγερν τα τελευταία 8 χρόνια. Στην Αγγλία θεωρήθηκε ύψιστο κατόρθωμα η μεγάλη και ανεπανάληπτη -μέχρι στιγμής- επιτυχία της Γιουνάιτεντ να κάνει το τρεμπλ το 1999. Με καθαρά αγωνιστικά κριτήρια, και συνυπολογίζοντας τις δυσκολίες της εποχής, αληθινό κατόρθωμα ήταν η κατάκτηση του πρωταθλήματος Αγγλίας την περίοδο 1961/62 από μια άσημη ομάδα που λεγόταν Ιθπσουιτς.

Με τον Αλφ Ράμσεϊ στον πάγκο, τον μετέπειτα τεχνικό της εθνικής Αγγλίας που κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο το 1966, ξεκίνησε το 1956 από την τρίτη κατηγορία - όπου πάλευε να αποφύγει τον υποβιβασμό, και με την προσθήκη ενός μόνο ποδοσφαιριστή, κατάφερε το ακατόρθωτο. Αν αυτό το κατόρθωμα του Ράμσεϊ με τις σημερινές συνθήκες είναι αδύνατο να επαναληφθεί, εξίσου απίθανο είναι να επαναληφθεί το κατόρθωμα της Γουίμπλεντον που ήρθε από το πουθενά για να κατακτήσει το Κύπελλο Αγγλίας. Ακόμη και το Κύπελλο Αγγλίας, διοργάνωση που άφηνε χώρο για τα αουτσάιντερ, μεταβάλλεται σε διοργάνωση των ισχυρών αν θελήσουν να ασχοληθούν μαζί του. Οι συνθήκες που επικρατούν στο σύγχρονο ποδόσφαιρο, πλέον, ευνοούν τα ποδοσφαιρικά μονοπώλια και αφήνουν ελάχιστο χώρο -έως καθόλου- για το θαύμα, για το απίστευτο. Ζούμε τις εποχές του ποδοσφαίρου της επέκτασης όπου τους τίτλους διεκδικούν μόνο εκείνοι που έχουν. Και οι οποίοι σπάνια χαρίζουν και θέαμα τιμώντας το παιχνίδι.

Βολικές κληρώσεις

Φαίνεται ότι ακόμη μας αρέσει να μετράμε τα πράγματα όπως μας βολεύει και όχι με τα όρια που θέτει η πραγματικότητα. Αυτό φαίνεται στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τις κληρώσεις των ομάδων μας στα κύπελλα Ευρώπης. Μας αρέσει πάντα να τις βλέπουμε από την πλευρά της επιθυμίας και μιας -τελείως- λάθος εντύπωσης που έχουμε για το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Στο σημερινό ποδόσφαιρο όλες οι κληρώσεις είναι δύσκολες. Το ποδόσφαιρο έγινε ένα πολύ σύνθετο παιχνίδι που απαιτεί απόλυτη συγκέντρωση γιατί το λάθος χρειάζεται ένα δευτερόλεπτο μόνο. Οι αποστάσεις ανάμεσα σε ισχυρούς και ανίσχυρους έχουν μειωθεί σε σχέση με το παρελθόν σε ό,τι αφορά τα αθλητικά προσόντα, καθώς το παιχνίδι απαιτεί μεγαλύτερη δύναμη τώρα. Αλλά η διαφορά της ποιότητας, οι παρατάσεις και η οργάνωση είναι εκείνα τα στοιχεία που κάνουν την πλάστιγγα να γέρνει από τη μία μεριά. Και η τύχη παίζει κάποιο ρόλο, φυσικά, αλλά συνήθως βρίσκεται στην πλευρά εκείνου που έχει τις περισσότερες προϋποθέσεις. Θεωρώ λοιπόν ότι είναι τουλάχιστον ατυχές να λες: «Αν έχουνε κριθεί όλα, η Αρσεναλ θα είναι αδιάφορη τελευταία αγωνιστική». Και γιατί να είναι αδιάφορη για τα 800 χιλιάρικα της νίκης;