Η συνέντευξη του Αϊνστάιν

Την ιστορία τη γνώρισα πριν από καιρό, πάνω από τρία χρόνια, μέσω ενός chain mail που είχε φθάσει στο ηλεκτρονικό μου γραμματοκιβώτιο. Επρόκειτο για ένα από εκείνα τα chain mails που παρουσιάζουν –ως αληθοφανές– ένα γεγονός το οποίο πρέπει να μας κάνει εθνικά υπερήφανους.

Τότε, το μόνο που έκανα ήταν να απαντήσω στον άνθρωπο που μου είχε στείλει το συγκεκριμένο mail, διορθώνοντας ή πιο σωστά διαψεύδοντας την παπαρολογία εθνικού μεγαλείου. Προφανώς η απάντησή μου δεν έγινε chain mail, γεγονός που καταλαβαίνω απόλυτα.

Και ούτε θα ασχολιόμουν ξανά με το συγκεκριμένο ζήτημα, αν δεν το ανακινούσε αυτός ο κολοφώνας του πνεύματος, ο Αμαζόνιος του φιλοσοφικού στοχασμού, το Εβερεστ της κριτικής σκέψης, ο υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών (πρώην Παιδείας), Ευριπίδης Στυλιανίδης. Και τη συγκεκριμένη παπαρολογία εθνικού μεγαλείου (που αραιά και πού βρίσκει θέση και στις σελίδες κάποιων εφημερίδων) επανέλαβε ο κ. υπουργός, μιλώντας στις 21 Μαρτίου στην Κομοτηνή, στα εγκαίνια του μουσείου Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή, του μεγάλου Ελληνα μαθηματικού.

Πρόκειται για την περιφερόμενη ανοησία περί της «τελευταίας συνέντευξης του Αϊνστάιν» και της υποτιθέμενης εγκωμιαστικής αναφοράς του στον Κ. Καραθεοδωρή. Ο κ. υπουργός έχει και στο παρελθόν χρησιμοποιήσει σε δημόσια ομιλία του μία άλλη παπαρολογία που κυκλοφορεί στο δίκτυο ως chain mail και αποδεικνύει –υποτίθεται– την πρωτοκαθεδρία της ελληνικής γλώσσας ανάμεσα σε όλες τις γλώσσες του κόσμου, η οποία χρησίμευσε, μάλιστα, για να αναπτυχθεί η γλώσσα των υπολογιστών και διάφορα άλλα φαιδρά έως και τερατώδη.

Το συγκεκριμένο απόσπασμα για την τελευταία συνέντευξη του Αϊνστάιν μπορεί να το βρει ο καθένας με μία αναζήτηση στο Google. Και τι λέει το απόσπασμα; Ορίστε το επίμαχο μέρος: «Ο Aλμπερτ Αϊνστάιν στην τελευταία συνέντευξη Τύπου που παρεχώρησε το 1955 αναφέρει: “Κύριοι, ζητήσατε να σας απαντήσω σε χίλια δυο πράγματα, κανείς σας όμως δεν θέλησε να μάθει ποιος ήταν ο δάσκαλός μου, ποιος μου έδειξε και μου άνοιξε τον δρόμο προς την ανώτερη μαθηματική επιστήμη, σκέψη και έρευνα.

Και για να μην σας κουράσω, σας το λέω έτσι απλά, χωρίς λεπτομέρειες, ότι μεγάλος μου δάσκαλος υπήρξε ο αξεπέραστος Ελληνας Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή, στον οποίο, εγώ προσωπικά, αλλά και η μαθηματική επιστήμη, η φυσική, η σοφία του αιώνα μας, χρωστάμε τα πάντα”». Πού βρίσκονται τα «τέρατα» που θα μας φάνε;

Λοιπόν, κατά πρώτον, συνέντευξη Τύπου το 1955, τη χρονιά θανάτου του Αϊνστάιν (πέθανε τον Απρίλιο εκείνου του χρόνου), ο θείος Αλβέρτος, δεν έδωσε. Η μόνη συνέντευξη Τύπου που τον αφορούσε και δόθηκε μετά τον θάνατό του αφορούσε το μανιφέστο Ράσελ-Αϊνστάιν για την παγκόσμια ειρήνη και τον πυρηνικό αφοπλισμό.

Η τελευταία συνέντευξη Τύπου που έδωσε ο Αϊνστάιν δόθηκε το 1953 στο Πρίνστον και σύμφωνα με ένα δημοσίευμα των «New York Times» στις 12 Μαρτίου του '89 (η μόνη δημόσια εμφάνιση που έκανε τα 22 χρόνια που έμεινε στο Πρίνστον) ο Αϊνστάιν δεν είπε τίποτα σχετικό. Ασε που ο μέγας φυσικός δεν μιλούσε έτσι. Μετά, είναι και το άλλο. Πώς ήταν «δάσκαλος» του Αϊνστάιν ο Κ. Καραθεοδωρή δεν το πολυκαταλαβαίνω. Είναι δεδομένο ότι οι δύο άνδρες γνωρίζονταν.

Γνωρίστηκαν το καλοκαίρι του 1915 στο πανεπιστήμιο του Γκέτιγκεν, όταν ο Αϊνστάιν είχε προσκληθεί εκεί για μία σειρά διαλέξεων. Ο Αϊνστάιν δημοσίευσε τη γενική θεωρία της σχετικότητας τον Νοέμβριο του 1915 και είναι απίθανο ο Κ. Καραθεοδωρή να είχε συμβολή στη διαμόρφωση της θεωρίας. Η αλληλογραφία τους ξεκινά το 1916 και τον Σεπτέμβριο του 1916 σε μία επιστολή του ο Αϊνστάιν ζητεί από τον Καραθεοδωρή να εξετάσει κάποια μαθηματικής φύσης ζητήματα σε κάποια εργασία του.

Τώρα, τόση πρεμούρα για να «ψήσουμε» τον ακροατή ή τον αναγνώστη ότι ο Αϊνστάιν υποκλινόταν με αυτόν τον τρόπο στον «δάσκαλό» του Κ. Καραθεοδωρή και ότι, τέλος πάντων, όλοι, ακόμη και οι μεγαλύτεροι, υποκλίνονται στους Ελληνες, εξηγείται από ένα σύνολο συμπλεγμάτων που διακατέχουν κάποιους εθνικιστικούς κύκλους. Και ο κ. υπουργός, που υιοθετεί τέτοιες ανοησίες με ευκολία, είναι καλό να αξιολογήσει και τη δική του ευθύνη –αν μπορεί να το κάνει– στη διάδοση τέτοιων τερατολογιών. Με τις οποίες, βέβαια, μπορεί να συμφωνεί κιόλας.

Πού κρύβονται οι μαύρες τρύπες;

Ας υποθέσουμε ότι κάποιος δεν είναι εξοικειωμένος με τη σύγχρονη οικονομική πραγματικότητα του επαγγελματικού ποδοσφαίρου στην Ευρώπη. Και διαβάζει την είδηση ότι η Ρεάλ είναι πρόθυμη να ξοδέψει 75 εκατομμύρια ευρώ για να φέρει τον Κριστιάνο Ρονάλντο στο «Μπερναμπέου». Η είδηση βέβαια που δημοσιεύθηκε στον αγγλικό Τύπο μιλούσε για συμφωνία η οποία διαψεύσθηκε.

Αναρωτιέμαι. Αυτός ο άσχετος με τον οικονομικό χαρακτήρα του ποδοσφαίρου δεν είναι πιθανό να συμπεράνει ότι στο παιχνίδι τζιράρονται πολλά χρήματα, γεγονός που δείχνει ότι υπάρχουν μεγάλα περιθώρια οικονομικής ανάπτυξης και κέρδους;

Και αν, παράλληλα, μάθαινε πως τα ετήσια έσοδα της Ρεάλ Μαδρίτης ξεπέρασαν την περίοδο 2007-08 τα 400 εκατομμύρια ευρώ, δεν θα μπορούσε επίσης να θεωρήσει μία τέτοια προσφορά «λογική»; Οι οικονομολόγοι λένε πως μέσα σε ένα περιβάλλον οικονομικής φούσκας το παράλογο απουσιάζει.

Μέσα στη φούσκα όλα κινούνται σύμφωνα με τα μεγέθη του οικονομικού παραλογισμού που η ίδια έχει επιβάλει. Μόνον όταν σπάσει αυτή η φούσκα ο παραλογισμός γίνεται εμφανής. Και το επαγγελματικό ποδόσφαιρο στην Ευρώπη είναι δέσμιο ενός οικονομικού παραλογισμού που δημιουργεί και απατηλές εντυπώσεις για τη δυναμική του παιχνιδιού.

Και όπως έχετε διαβάσει, τόσο η ΦΙΦΑ όσο και κυρίως η ΟΥΕΦΑ προσπαθούν να πάρουν κάποια μέτρα ώστε να αποσπάσουν το παιχνίδι από την αγκαλιά αυτού του οικονομικού παραλογισμού. Εντυπωσιακό νούμερο τα έσοδα των 400 και κάτι εκατομμυρίων ευρώ της Ρεάλ. Τα χρέη της όμως, πόσα είναι;

Τα τελευταία χρόνια στον κατάλογο με τις 20 πλουσιότερες ομάδες της Ευρώπης οι αγγλικές έχουν περίοπτη θέση. Και δεν είναι ποτέ λιγότερες από έξι. Σε έναν κατάλογο που εμφανίζει έσοδα και μόνον. Ομως, το συνολικό χρέος των 20 ομάδων της Πρέμιερ Λιγκ ξεπερνάει τα 3 δισ. ευρώ και αυτό έχει θορυβήσει τους Αγγλους, ιδιαίτερα τώρα που η οικονομική κρίση βοηθά στον επαναπροσδιορισμό στόχων, πρακτικών και μεγεθών.

Πάντως, στην Πρέμιερ Λιγκ σκέφτονται να συστήσουν τη θέση ενός ειδικού οικονομικού ελεγκτή, ο οποίος θα παρακολουθεί την οικονομική πολιτική των ομάδων και θα μπορεί να απαγορεύει «σπατάλες», όταν το χρέος των ομάδων ξεφεύγει από ένα όριο. Εδώ κάτι τέτοιο είναι μάλλον απίθανο, ε;

Πού βρίσκει χρήματα;

Παρακολουθώ με προσοχή τον τελευταίο καιρό τις δημόσιες προγραμματικού χαρακτήρα τοποθετήσεις του προέδρου του ΠΑΣΟΚ. Που δεν τσιγκουνεύεται τη διάθεση δημόσιου χρήματος για τη στήριξη πολιτικών δημοσίου ενδιαφέροντος. Ας πούμε, προχθές δεσμεύτηκε για τη διάθεση του 5% του προϋπολογισμού για την παιδεία, όταν έρθει στην εξουσία. Και κατά καιρούς έχει εξαγγείλει ανάλογες παροχές, χωρίς να μας πει κιόλας πού θα βρεθούν τα χρήματα, την ώρα που η οικονομική κρίση κάνει την κατάσταση ακόμη δυσκολότερη και η ανάπτυξη συρρικνώνεται διαρκώς.

Πόσω μάλλον όταν η Ελλάδα δεν είναι μία χώρα που ζει από τις εξαγωγές της. Εντύπωση μου κάνει επίσης το γεγονός ότι ο κ. Παπανδρέου δεν κάνει λόγο για νέους φόρους και αναρωτιέμαι πώς το κράτος θα μαζέψει χρήματα. Οι γενικολογίες για την πάταξη της φοροδιαφυγής και τον περιορισμό των δαπανών του Δημοσίου έχουν καταντήσει παραδοσιακά πολιτικά ψεύδη, όπως τα πρωταπριλιάτικα. Απλώς ο δανεισμός και οι φόροι θα συνεχίσουν να ροκανίζουν το εισόδημά μας και κυρίως το αύριο των παιδιών μας. Αλλά τέτοια πράγματα δεν λέγονται όταν κυνηγάς την εξουσία.