Πενήντα χρόνια πάθους και αξιοπρέπειας

Γράφει ο Κώστας Δ. Μπλιατκας

Το γήπεδο της Τούμπας κλείνει φέτος πενήντα χρόνια λειτουργίας κι αν είχε στόμα, πόσα θα 'χε πει… Το ιστορικό γήπεδο της Θεσσαλονίκης είναι ένας must αθλητικός και τουριστικός, για άλλους, προορισμός. Ακόμα και ο πιο άσχετος περί τα ποδοσφαιρικά όταν ακούει Τούμπα μπαίνει στο κλίμα. Τούμπα ίσον ΠΑΟΚ και ακολούθως ίσον υπερηφάνεια του βορειοελλαδικού ποδοσφαίρου.

Ναι, ξέρω, κάποιοι θα πουν ότι όλα αυτά είναι υπερβολές και καπηλεία των συμβόλων. Δεν είναι όλα εξαρτώμενα από την μπάλα, ούτε όλα τα κακά της Γης τα έφερε το «αθηνοκεντρικό κράτος». Σύμφωνοι.
Η Τούμπα, όμως, είναι ένα φαινόμενο που φίλοι και αντίπαλοι το αντιμετωπίζουν πάντα «εν θερμώ». Κανείς δεν ανηφορίζει προς το γήπεδο χωρίς μιαν υπερένταση. Ούτε όταν μπαίνει μέσα ψάχνει για κανένα ιλουστρασιόν έντυπο-πρόγραμμα του αγώνα ή για την ταξιθέτρια!

Αυτό το γήπεδο, από τη δυναμική των πραγμάτων στο ελληνικό ποδόσφαιρο προέκυψε να είναι ένα διαχρονικό σύμβολο της δύναμης του ΠΑΟΚ και φόβητρο, κατά παράδοσιν, παντός αντίπαλου.

Οι παλιοί Θεσσαλονικείς φίλαθλοι δεν μπορεί, θα θυμούνται την 6η Σεπτεμβρίου 1959, ημέρα εγκαινίων του «Σταδίου του ΠΑΟΚ», που έμελλε πολύ γρήγορα να γίνει ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα σημεία της συμπρωτεύουσας.
• Εκεί διέπρεψαν ο «Μεγαλέξανδρος» Γιώργος Κούδας και οι προικισμένοι συμπαίκτες του Σαράφης, Τερζανίδης, Αποστολίδης, Παρίδης.
• Εκεί έπαιξαν στα τέλη της δεκαετίας του '50 και στις αρχές του '60 αστέρια που έλαμπαν χωρίς την τηλεοπτική χρυσόσκονη, όπως ο Παπαδάκης, ο Πρόγιος, ο Κουιρουκίδης, ο Φόρης ο Γιεντζής, ο Καλογιάννης, ο Συμεωνίδης.
• Από εκεί μετέδιδε τα ματς με τα άψογα ελληνικά του «με ανάγκασε να ακούσω ματς στο ραδιόφωνο, παρ' ότι είχα μεσάνυχτα», είχε γράψει η Ελένη Βλάχου στην «Καθημερινή» ο ακριβός μας συνάδελφος Γιάννης Λογοθέτης.
• Εκεί άφησε την τελευταία του πνοή, στον πάγκο του «Δικεφάλου», ο αείμνηστος Γκιούλα Λόραντ, άλλοτε μέλος της εκπληκτικής παρέας των υπέροχων Μαγυάρων του '50 με Πούσκας, Χιντεγκούτι, Γκρόσιτς.
• Εκεί ακόμα πλανώνται οι μορφές του πρόσφατα χαμένου Λες Σάνον, αλλά και του Τσαρπανά και τόσων άλλων.
• Εκεί γεννήθηκε και ο μύθος του «φοβήτρου. Της απόρθητης Τούμπας, ιδιαίτερα μετά την ακατάρριπτη εκείνη επίδοση του αήττητου ΠΑΟΚ επί δύο δεκαετίες από τον Ολυμπιακό.

Σεπτέμβριος του 1959. Ο ΠΑΟΚ φεύγει από το κέντρο της πόλης. Το «Σιντριβάνι» (που σήμερα είναι θεολογική σχολή) ήταν όπως λέμε σήμερα Τούμπα ή Λεωφόρος. Ενα γήπεδο πρόσφορο για τσαμπατζήδες και πάντα γεμάτο. Ο αξέχαστος Στράτος Διονυσίου μάς έλεγε ότι αυτός και η εφηβική παρέα του είχαν βρει μιαν υπόγεια δίοδο από την Ηλεκτρική Εταιρεία που έβγαζε κατευθείαν πίσω από τα άθλια αλλά ιστορικά αποδυτήρια. Στο «Σιντριβάνι» οι φωτογράφοι –ήθελαν, δεν ήθελαν– έβγαζαν υψηλής ποιότητας φωτογραφίες, μια και οι κάτω κερκίδες έβγαιναν με φόντο το υπέροχο διπλανό κτίριο της Παλιάς Φιλοσοφικής και οι πάνω με φυσικό σκηνικό την Ανω Πόλη και το Επταπύργιο. Ενδιαφέρουσες ήταν και οι μουσικές επιλογές, μια και στα μεγάφωνα άκουγαν οι φίλαθλοι Μανώλη Χιώτη, Στέλιο Καζαντζίδη, αλλά και Νιλ Σεντάκα. «Ω, Κάρολ!».

Ακόμα πιο ενδιαφέρουσες ήταν οι συλλογικές προτιμήσεις στις γειτονιές του κέντρου της Θεσσαλονίκης. Η Καμάρα, η Ευαγγελίστρια και η Πρίγκιπος Νικολάου είχαν πολλούς Ηρακλειδείς. Περιέργως, στην Τσιμισκή και στη Μητροπόλεως έβρισκες ισορροπημένη κατάσταση μεταξύ των τριών της Θεσσαλονίκης. Οι Αρειανοί ήταν πολλοί στην Αγίας Τριάδος, στην Ανάληψη, στο Ντεπό και στου Χαριλάου. ΠΑΟΚ ήταν όλες οι προσφυγογειτονιές, η Καλαμαριά –μαζί με τον Απόλλωνα βέβαια– η Τούμπα, η Τριανδρία. Μόνο που και στη Δαγκλή, στη Δεσπεραΐ και στην πλατεία Δέλιου οι ΠΑΟΚτσήδες ήταν συντριπτική πλειονότητα λόγω της γειτονίας με το «Σιντριβάνι».

«Ολοι οι δρόμοι οδηγούν στην Τούμπα», έλεγε δημοφιλές σλόγκαν εκείνων των ημερών που είχε σκαρώσει γνωστό ζαχαροπλαστείο της πόλης, το οποίο είχε αναλάβει και το κυλικείο! Η φράση δεν περιείχε ίχνος υπερβολής. Η μετακόμιση του ΠΑΟΚ από το θρυλικό γήπεδο του «Σιντριβανίου» στην καρδιά του λαού του, στην Τούμπα, ήταν ένα μεγάλο γεγονός.
Πολλά στοιχεία βρήκα στα βιβλία του Στράτου Σιμιτζή «Τύπος και Υπογραμμός» και του Γιώργου Αναστασιάδη «Η Θεσσαλονίκη στις Συμπληγάδες του 20ού αιώνα». Είχε κληθεί η ΑΕΚ για ένα λαμπερό φιλικό ματς μετά τον αγιασμό.
«Ξεκινήσαμε στην Τούμπα με… χωματοκερκίδες», μου διηγήθηκε ο μεγάλος παράγων Γιώργος Παντελάκης.

«Το οικόπεδο το είχαμε πάρει από το Μετοχικό Ταμείο Στρατού και το ξεπληρώσαμε μέχρι δεκάρας σε τριάντα χρόνια. Οταν ο ΠΑΟΚ έπαιζε στο "Σιντριβάνι", κρατούσαμε ένα μέρος των εσόδων για τη χρηματοδότηση της Τούμπας. Σαν να ήμασταν, δηλαδή, σε ξένο γήπεδο. Πρωτοστατούσε ο συχωρεμένος ο Δημάδης, ο οποίος ήταν πρόεδρος και "Κέρβερος" σ' αυτά τα πράγματα. Ηλεγχε μέχρι δεκάρας τα λεφτά της "επιτροπής γηπέδου". Για να πάει ο ΠΑΟΚ όσο πιο γρήγορα γινόταν στον λαό του».

Το 2009 μπορεί να γίνει για τον ΠΑΟΚ «έτος Τούμπας». Μισός αιώνας είναι αυτός. Μια λαμπρή επέτειος.