Οι επενδύσεις, το θέαμα και ο Ρεκόμπα

Στο σύγχρονο επαγγελματικό ποδόσφαιρο η ποιότητα του θεάματος συμπορεύεται με τα χρήματα που ξοδεύονται για τη βελτίωση των υποδομών και την ενίσχυση των ομάδων με καλούς ποδοσφαιριστές. Η αγωνιστική ενίσχυση των συλλόγων, σχεδόν πάντα, ανεβάζει και το επίπεδο του ανταγωνισμού, με ό,τι αυτό μπορεί να επιφέρει.

Μπορεί ο αυξημένος ανταγωνισμός να προκαλεί μεγαλύτερο ενδιαφέρον στους φιλάθλους -γεγονός που ανεβάζει τις διαφημίσεις και τα έσοδα- αλλά έχει και αρνητικές συνέπειες, για παράδειγμα στην υγεία των ποδοσφαιριστών που αναγκάζονται να καταφύγουν στη φαρμακευτική υποστήριξη για να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις του σύγχρονου ποδοσφαίρου.

Δεν είναι μυστικό ότι τα περισσότερα χρήματα στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο κυκλοφορούν στην Αγγλία. Οι συμφωνίες πώλησης των τηλεοπτικών δικαιωμάτων των αγγλικών συλλόγων, από την πρώτη συμφωνία του 1992, είναι οι καλύτερες στον κόσμο. Και αυτό ακριβώς αντανακλάται στα ποσά που ξοδεύουν οι αγγλικές ομάδες για τη βελτίωση των υποδομών τους και την αγωνιστική τους ενίσχυση.

Οι καλοί ποδοσφαιριστές, που συνήθως είναι και ακριβοί, είναι αυτοί που ανεβάζουν τον δείκτη της ποιότητας του θεάματος. Και είναι αυτονόητο πως το καλύτερο θέαμα φέρνει και περισσότερο κόσμο στα γήπεδα αλλά και περισσότερους τηλεθεατές στις τηλεοράσεις που έχουν τα τηλεοπτικά δικαιώματα. Πάντως, υπάρχει μία παρατήρηση που έκανε παλιότερα ο Ζαν Τιγκανά, συγκρίνοντας αγγλικό πρωτάθλημα και Τσάμπιονς Λιγκ σε ό,τι αφορά το θέαμα. Ο Τιγκανά, που πέρασε και από το αγγλικό πρωτάθλημα, είχε πει ότι όσο πιο μεγάλη διάρκεια έχει ένα «πρωτάθλημα» τόσο πιο θεαματικό μπορεί να είναι -κατά τη γνώμη του- για έναν κυρίως λόγο. Γιατι, κάποια πιθανή βαθμολογική απώλεια, μία ομάδα θα έχει την ευκαιρία να την αναπληρώσει, με αποτέλεσμα να μην αντιμετωπίζει όλα τα παιχνίδια σαν παρτίδες ζωής και θανάτου, όπου την πρωταρχική σημασία έχει το αποτέλεσμα.

Η νίκη του 1-0 ας πούμε. Αυτό, σύμφωνα με τον Τιγκανά έχει αποτέλεσμα οι ομάδες να παίζουν πιο ελεύθερα και επομένως πιο θεαματικά. Η επισήμανσή του έχει ενδιαφέρον και σε ό,τι αφορά το αγγλικό ποδόσφαιρο, ειδικότερα τον ανταγωνισμό των ομάδων της Πρέμιερσιπ και της ανταπόκρισης που έχει, ως θέαμα, σε ολόκληρο τον κόσμο. Στον αντίποδα βρίσκεται το Τσάμπιονς Λιγκ, όπου κάθε παιχνίδι είναι σημαντικό, κι όχι μόνο βαθμολογικά αλλά και οικονομικά. Οι βαθμοί σημαίνουν χρήματα. Η πραγματικότητα αυτή κάνει τις ομάδες πολύ περισσότερο προσεκτικές, με αποτέλεσμα να δίνουν βάρος στην άμυνα και να προκρίνουν το αποτέλεσμα εις βάρος του θεάματος.

Βέβαια, αυτή η επισήμανση του παλιού (Γάλλου) διεθνή ποδοσφαιριστή δεν έχει γενική ισχύ, αλλά κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι οι επενδύσεις σε ποδοσφαιριστές κάνουν τις ομάδες καλύτερες και θεαματικότερες. Το άνοιγμα του Πανιωνίου ή πιο καλά το τόλμημα να επενδύσει χρήματα σε ποδοσφαιριστές όπως ο Ρεκόμπα και ο Εστογιάνοφ, φέρνει αποτελέσματα. Σε πρώτη φάση, ανεβάζει τον δείκτη ποιότητας του θεάματος, όπως φάνηκε και στο σαββατιάτικο παιχνίδι με τον Αρη. Και αυτή η άνοδος του θεάματος φέρνει και άνοδο στα εισιτήρια.

Οι «περίεργοι» που πήγαν στο γήπεδο για να δουν τον Ρεκόμπα και την ομάδα του Πανιωνίου, είναι δεδομένο ότι ευχαριστήθηκαν από αυτό που είδαν και πολλοί από αυτούς, από «περίεργοι» έως «περαστικοί» από τις κερκίδες του γηπέδου της Ν. Σμύρνης, θα γίνουν μόνιμοι, επειδή ξέρουν ότι θα δουν κάτι που να τους ευχαριστεί.

Φυσικά, κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά ότι οι παραστάσεις θεάματος θα είναι συνεχείς, αλλά υπάρχουν, βρε παιδί μου, κάποιες σοβαρές ενδείξεις ότι πηγαίνοντας κάποιος στο γήπεδο -εν προκειμένω στη Ν. Σμύρνη- θα δει και κάτι περισσότερο από ανούσιες και πολύ συχνά βαρετές ασκήσεις τακτικής που επιδιώκουν να διασφαλίσουν το αποτέλεσμα, εξορίζοντας το θέαμα. Αν τώρα, μία τέτοια επένδυση μπορεί εκτός από θέαμα να φέρει και βαθμούς και διακρίσεις, είναι κάτι που όλοι ελπίζουν. Και όχι μόνο φίλοι του Πανιώνιου.

Καλύτερα γήπεδα, περισσότερα έσοδα

Eκτός, όμως, από τις μεταγραφές σπουδαίων ποδοσφαιριστών, τα πολλά χρήματα που κυκλοφορούν στο αγγλικό ποδόσφαιρο φαίνονται και στις δαπάνες που έχουν πραγματοποιήσει οι αγγλικές ομάδες για την ανέγερση νέων γηπέδων. Από την εποχή που δημοσιοποιήθηκε η έκθεση Τέιλορ το 1990 -μία έκθεση που ακολούθησε την τραγωδία του «Χίλσμπορο»- η οποία έκανε λόγο για όλα όσα θα έπρεπε να αλλάξουν στο αγγλικό ποδόσφαιρο, συμπεριλαμβανομένων των γηπέδων και των συνθηκών ασφαλείας, χτίστηκαν 25 καινούργια γήπεδα στην Αγγλία. Με διαφορετικές προδιαγραφές σε όλους τους τομείς και κυρίως προσανατολισμένα στην πολυλειτουργικότητα.

Μία τάση -που έγινε κατάσταση- και ανέτρεπε την παλαιά αντίληψη ενός γηπέδου που λειτουργεί μόνο τη μέρα του αγώνα. Αξίζει να έχει κάποιος υπόψη του ότι εννέα από τις ομάδες που αγωνίζονται φέτος στην Πρέμιερσιπ, παίζουν σε γήπεδα που φτιάχτηκαν μετά τη δημιουργία της Πρέμιερσιπ. Τουλάχιστον δέκα ομάδες της Πρέμιερσιπ, φέτος, έχουν δρομολογήσει σχέδια για τη δημιουργία νέων γηπέδων ή βελτίωση των παλιών. Σχέδια, βέβαια, που μπορεί να καθυστερήσουν λόγω της οικονομικής κρίσης, γεγονός όμως που δεν αναιρεί τη σπουδαιότητα ενός νέου και σύγχρονου γηπέδου.

Το καινούργιο γήπεδο, σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει, μπορεί να ενισχύσει σημαντικά τα έσοδα μιας ομάδας, προσφέροντας μία πολύ πιο σταθερή βάση εσόδων από όσο εκείνη των τηλεοπτικών δικαιωμάτων... Η τελευταία έρευνα της εταιρείας συμβούλων Deloitte & Touch αποκαλύπτει ότι την πρώτη χρονιά που μία ομάδα αγωνίστηκε σε ένα καινούργιο στάδιο είδε το εισόδημά της -στο οποίο δεν υπολογίζονται οι εισροές από τα τηλεοπτικά δικαιώματα- να αυξάνει κατά 66%.

Αυτή η αύξηση οφείλεται σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό στην αύξηση των εισιτηρίων που η έρευνα σημειώνει ότι κατά μέσον όρο έφθασε το 51%. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι οι ομάδες που άλλαξαν γήπεδο, μετακόμισαν σε ένα μεγαλύτερο γήπεδο. Στην έρευνα της Deloitte αναφέρεται ότι από την αγωνιστική περίοδο 1992/93 μέχρι την περίοδο 2005/06 δαπανήθηκαν, σχεδόν 3,3 δισεκατομμύρια ευρώ στην κατασκευή καινούργιων γηπέδων.

Ενα από τα σημαντικά στοιχεία της έρευνας δείχνει ότι, πέρα από την οικονομική ενίσχυση, τα καινούργια γήπεδα έδωσαν μία νέα, δυναμική πνοή ανάπτυξης -και επέκτασης- στις ομάδες που προχώρησαν σε μία τέτοια επένδυση. Σκέφτομαι, λοιπόν, πόσο διαφορετικός θα γίνει ένας Πανιώνιος με καινούργιο γήπεδο και έναν ή δύο ακόμη Ρεκόμπα στη σύνθεσή του.

Η κατάρα

Προφανώς, αν εξαιρέσει κανείς το παιχνίδι του Πανιώνιου με τον Αρη και την εξαιρετική απόδοση του Γκαλέτι, ενός πολύ σπουδαίου ποδοσφαιριστή, ο δείκτης θεάματος της περασμένης αγωνιστικής ήταν πάρα πολύ χαμηλός. Και παρά το γεγονός ότι δεν έγινε το πολύ μεγάλο διαιτητικό λάθος, οι περισσότεροι συνεχίζουν να σχολιάζουν τα διαιτητικά σφυρίγματα της αγωνιστικής αντί να κουβεντιάζουν και να απαιτούν παραστάσεις σαν αυτές του Ρεκόμπα ή του Γκαλέτι.

Και σχολιάζουν τα διαιτητικά σφυρίγματα όχι κάτω από το πρίσμα της βελτίωσης των διαιτητών, όσο κάτω από το αίτημα της αποτελεσματικής διαιτητικής προστασίας της ομάδας. Δεν μας ενδιαφέρει η δίκαιη και με ίσους όρους αντιμετώπιση των ομάδων από τη διαιτησία, αλλά η διασφάλιση της εύνοιας της δικής μας ομάδας. Και αυτό είναι απόδειξη του πόσο πολύ μας βασανίζει η κατάρα του οπαδισμού. Και όσο μας βασανίζει αυτή η κατάρα, δεν μπορούμε να έχουμε απαιτήσεις για θεαματικό ποδόσφαιρο.