Κάποιοι άρχισαν ήδη να πληρώνουν

Mερικές φορές δεν είναι ιδιαίτερα εμφανή τα σημάδια μιας οικονομικής κρίσης στο ποδόσφαιρο. Μερικές φορές. Κάποιες άλλες, όμως, τα σημάδια μιας οικονομικής κρίσης τόσο μεγάλης όσο αυτή που έχει αρχίσει να εκδηλώνεται πλήττουν πρώτα απ' όλα τους φιλάθλους. Και αυτή γίνεται ιδιαίτερα αισθητή. Μια σοβαρή ένδειξη έρχεται από την Αγγλία. Το χρηματοπιστωτικό κομμάτι της Virgin έχει δημιουργήσει ένα δείκτη που μετρά το κόστος των υπηρεσιών που προσφέρουν οι ομάδες της Πρέμιερσιπ στον Αγγλο φίλαθλο.

Σύμφωνα με την τελευταία ανακοίνωση αυτού του δείκτη, το τελευταίο τρίμηνο, που ο πληθωρισμός στην Αγγλία τρέχει με ένα 4,6% μέσο όρο (οι Αγγλοι είναι εκτός του ενιαίου νομίσματος, του ευρώ, επειδή αν μετείχαν φοβούνται ότι μπορεί να γίνονταν Ευρωπαίοι. Κι αυτός είναι ο μεγαλύτερος φόβος τους), το κόστος παρακολούθησης ενός παιχνιδιού για τον Αγγλο φίλαθλο αυξήθηκε κατά 21%. Το κόστος αφορά την παρακολούθηση ενός παιχνιδιού και περιλαμβάνει την αξία του εισιτηρίου και των υπηρεσιών που απολαμβάνει στο γήπεδο ο φίλαθλος.

Υποθέτω ότι περιλαμβάνεται το κόστος αγοράς του εισιτηρίου, του match day programme, ενός αναψυκτικού και ενός σάντουιτς. Αυτό το κόστος για καθέναν φίλαθλο υπολογίζεται περίπου στα 147 ευρώ. Ακόμα και με τα μισθολογικά δεδομένα στην Αγγλία το κόστος είναι υψηλό και ήδη μερικές ομάδες όπως η Νιούκαστλ και η Γουέστ Χαμ βλέπουν λιγότερους θεατές να έρχονται στα γήπεδά τους. Μερικές άλλες, πάντως, όπως η Μπόλτον, η Στόουκ Σίτι, η Αρσεναλ και η Μπλάκμπερν, δεν φαίνεται να επηρεάζονται αισθητά από την κρίση.

Η πίεση που ασκεί η ακρίβεια στα εισοδήματα αναγκάζει πολλούς να αναπροσαρμόσουν τις επιλογές τους και να ξοδεύουν τα χρήματά τους σε είδη που θεωρούν πρώτης ανάγκης, στα οποία προφανώς και δεν περιλαμβάνεται η παρακολούθηση ενός ποδοσφαιρικού αγώνα. (Πλάκα θα έχει να διαβάσει αυτό το κείμενο κανένας φωστήρας της Super League και να εισηγηθεί στις ομάδες να αυξήσουν τις τιμές των εισιτηρίων. Βέβαια, θα 'χει και τα δίκια του με το θέαμα που μας προσφέρεται και στους χώρους που το παρακολουθούμε.)

Ας επιστρέψω, όμως την Αγγλία, όπου η οικονομική κρίση ανάγκασε κάποιες ομάδες να αναπροσαρμόσουν τα σχέδιά τους για ανέγερση νέων γηπέδων ή ανακατασκευή των υπαρχόντων. Η πρώτη μεγάλη υπαναχώρηση έγινε πριν από τρεις εβδομάδες από τη Λίβερπουλ –της οποίας οι ιδιοκτήτες είναι Αμερικανοί και έχουν πληγεί αρκετά από την κρίση–, όταν ανακοινώθηκε η ματαίωση του σχεδίου ανέγερσης του νέου γηπέδου 60.000 θέσεων. Ενα γήπεδο που θα έδινε περισσότερους πόρους στην ομάδα του μεγάλου λιμανιού και θα της επέτρεπε να ανταγωνιστεί αποτελεσματικότερα τους άλλους τρεις μεγάλους του αγγλικού ποδοσφαίρου.

Η οικονομική αδυναμία έχει ωθήσει τους ιδιοκτήτες ορισμένων αγγλικών ομάδων να αναζητούν αγοραστές. Ναι μεν οι ομάδες έχουν μεγάλα έσοδα, αλλά έχουν και πολύ υψηλά έξοδα και συχνά πρέπει να ξοδεύουν αρκετά για μισθούς, συμβόλαια και μεταγραφές προκειμένου να ανταποκριθούν στις συνθήκες του έντονου ανταγωνισμού (σύμφωνα με τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης της Deloitte & Touch, το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης των εσόδων πηγαίνει στους μισθούς και τα συμβόλαια).

Ετσι, μετά τη Μάντσεστερ Σίτι, που την αγόρασαν Αραβες, για τη Νιούκαστλ ενδιαφέρεται ένας επενδυτικός όμιλος από τη Νιγηρία και προσφέρει 352 εκατομμύρια στερλίνες. Ακόμη, ο Πίνι Ζάχαβι έχει αναλάβει το προξενιό για την πώληση της Τότεναμ σε επενδυτές από το Χονγκ Κονγκ. Την ίδια στιγμή, ένας Ινδός πολυεκατομμυριούχος, ο Ανιλ Αμπάνι, φέρεται έτοιμος να αγοράσει την Εβερτον, μια και ο πρόεδρός της, Μπιλ Κενράιτ, ομολογεί ότι δεν έχει τα μέσα να χρηματοδοτήσει όχι την κατασκευή καινούργιου γηπέδου αλλά ούτε την ανακατασκευή του «Γκούντισον».

Οι φήμες στο Σίτι, το οικονομικό κέντρο του Λονδίνου, λένε ότι σε λίγο καιρό και ο ιδιοκτήτης της Πόρτσμουθ, ο Αλεξάντρ Γκαϊντάμακ, μπορεί να ψάχνει αγοραστή. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκτιμούν ότι οι ιδιοκτήτες ομάδων της Πρέμιερσιπ που δεν είναι Αγγλοι μέσα σε μία διετία μπορεί να έχουν ξεπεράσει τους 16. Θα έχουν, δηλαδή, μία πλειοψηφία πάνω από τα 2/3 που απαιτούνται για τις σημαντικές αποφάσεις στην Πρέμιερσιπ. Κι αυτό σημαίνει πάρα πολλά.

Κενολογία και ουσία

Eνα από τα πιο διασκεδαστικά πράγματα που συμβαίνουν στην ελληνική πολιτική σκηνή είναι όταν ο πρωθυπουργός αναφέρεται σε ζητήματα οικονομίας. Και είναι διασκεδαστικές αυτές οι αναφορές επειδή αποκαλύπτουν την έλλειψη σχεδίου και προτάσεων, είναι ρηχές και γενικόλογες και επικεντρώνονται στην ανάγκη των μεταρρυθμίσεων. Που ποτέ δεν μας έχει εξηγηθεί πόσο θα κοστίσουν, ποιους θα ευνοήσουν και προς ποια κατεύθυνση θα κινηθούν. Μάλιστα, οι σχετικές τοποθετήσεις του πρωθυπουργού τελευταίως γίνονται διασκεδαστικότερες, μια και ανακαλύπτει τη σπουδαιότητα του κράτους, που ήθελε να περιορίσει στην προεκλογική περίοδο του 2004.

Σε ό,τι αφορά την παρούσα κρίση, μία υπεύθυνη κυβέρνηση με σχέδιο για την οικονομία θα είχε ήδη καταθέσει τις προτάσεις της. Αλλά η σημερινή κυβέρνηση είναι παιδική χαρά. Αντιθέτως, προτάσεις της προκοπής βλέπω να καταθέτουν εκείνοι που «δεν έχουν κυβερνητικό σχέδιο». Και οι προτάσεις αυτές μυστηριωδώς εξαφανίζονται από τα ΜΜΕ, στα οποία, όμως, κερδίζουν την πρωτοκαθεδρία οι δημοσκοπήσεις για τον «καταλληλότερο». Την περασμένη Δευτέρα ο επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, Α. Αλαβάνος, παρουσίασε έξι συγκεκριμένες προτάσεις για καταθέτες και δανειολήπτες.

Ζήτησε, λοιπόν, να επανέλθει η εγγύηση του κράτους για τις καταθέσεις στις τράπεζες που καταργήθηκε το 2001 και αντικαταστάθηκε από το διατραπεζικό ταμείο εγγύησης καταθέσεων με όριο κάλυψης τις 20.000 ευρώ. Να πιέσει –ή να αναλάβει πρωτοβουλία, αν μπορεί η κυβέρνηση– για τη μείωση των επιτοκίων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Να υπάρξει άμεση απαγόρευση των κατασχέσεων και των πλειστηριασμών ειδικά για τα δάνεια πρώτης κατοικίας. Να υπάρξει μία τριπλή διευκόλυνση όσων έχουν πάρει στεγαστικά δάνεια, με επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής, διεύρυνση του χρονικού περιθωρίου της ένταξης ενός δανείου στα καθυστερούμενα και μείωση της ελάχιστης μηνιαίας δόσης καταβολής.

Τέλος, ο κ. Αλαβάνος ζήτησε τον περιορισμό του ανατοκισμού –τα πανωτόκια δηλαδή– για όλους και σε όριο όχι πάνω από το διπλάσιο του αρχικού κεφαλαίου και την άμεση νομοθετική κατάργηση των καταχρηστικών πρακτικών και χρεώσεων των τραπεζών. Τώρα, στη δημοσιότητα θα επιπλεύσουν οι χθεσινές κορόνες του πρωθυπουργού, που επιβεβαιώνουν τις αντιδράσεις μιας κυβέρνησης Ραντανπλάν με τις εξαγγελίες του Αλογογκούφη.

Ωραίο μάθημα

Ομολογώ ότι αυτή την εικόνα από τον προχθεσινό ΠΑΟ δεν την περίμενα. Φαντάζομαι ότι δεν την περίμενε πάρα πολύς κόσμος. Οι ειδικοί θα εξηγήσουν, εκ των υστέρων φυσικά, το τι έφταιξε. Ομως δεν μπόρεσαν να το προβλέψουν. Και υπάρχουν πιο ειδικοί από τους ανθρώπους της ομάδας των «πρασίνων»; Εκείνο που με παραξενεύει είναι το γεγονός ότι για την εικόνα και τις αγωνιστικές δυνατότητες της Ανόρθωσης εικόνα είχαμε. Πώς, λοιπόν, δεν μπόρεσε η τεχνική ηγεσία των «πρασίνων» να αντιδράσει;

Υποθέτω πως και η έλλειψη πάθους των ποδοσφαιριστών της ομάδας θα έπαιξε ρόλο. Ο αποκλεισμός του Ολυμπιακού και η ήττα του ΠΑΟ είναι, σε μεγάλο βαθμό πιστεύω, αποτέλεσμα της αλαζονείας απέναντι στο κυπριακό ποδόσφαιρο. Μία αλαζονεία που διακρίνει κατ' εξοχήν και την προσέγγιση των οπαδών, που επιπλέον δεν έχουν μάθει να περιμένουν και να αποδέχονται την ήττα. Ελλειψη παιδείας και δη αθλητικής, αλλά το ποδόσφαιρο δεν είναι ο μόνος τομέας της ελληνικής πραγματικότητας που το ουσιώδες και το πραγματικό υποχωρεί μπροστά στο ανόητο και το ψευδεπίγραφο.