Η αποικιοκρατία των ποδιών

Δεν θυμάμαι το βιβλίο ούτε τη συγγραφέα -είμαι σίγουρος ότι είναι γυναίκα- που περιγράφει μια σκηνή σε ένα μαγαζάκι της οδού Ευριπίδου. Μια Αθηναία έχει μπει σε ένα απ' αυτά τα μαγαζάκια που διατηρούν οικονομικοί μετανάστες και το οποίο πουλάει βότανα και μπαχάρια. Ο μαγαζάτορας είναι ένας αδύνατος, μικροκαμωμένος και πολύ μελαχρινός Ινδός. Η πελάτισσα, μια μεγαλοκοπέλα, αστή της περιφέρειας, γεννημένη στην Αλεξάνδρεια, ψηλή γυναίκα με επιδερμίδα κατάλευκη. Η εικόνα της πλήρους αντίθεσης με τον καταστηματάρχη. Ο μαγαζάτορας, από την ώρα που η πελάτισσα μπήκε στο μαγαζί, δεν είπε κουβέντα. Το ένστικτο του εμπόρου που διέθετε τον είχε πληροφορήσει σωστά. Δεν χρειαζόταν να διαφημίσει την πραμάτεια του, γιατί η πελάτισσα ΗΞΕΡΕ. Απλώς πήρε μερικά σακουλάκια στα χέρια του και ακολουθούσε την πελάτισσα που περπατούσε αργά στο στενό μαγαζάκι.

Η πελάτισσα κοντοστεκόταν κάθε λίγο μπροστά από σακιά, γυάλες, βάζα κλειστά που άνοιγε προσεκτικά για να ξεχυθεί η μυρωδιά στην ατμόσφαιρα, μικρές ή μεγάλες πιατέλες με πιπέρια, κανέλα, μοσχοκάρυδο, γαρίφαλο, κομμάτια κέδρου, δεντρολίβανο, τριμμένο δυόσμο. Αγγιζε, έτριβε με τα δύο δάκτυλα, μύριζε και μετά έδειχνε. Ο καταστηματάρχης έβαζε στα σακουλάκια, αμίλητος όπως και εκείνη, ό,τι του υποδείκνυε. Το λευκό χέρι έδειχνε και το μαύρο γέμιζε. Η αποικιοκρατία των χεριών.

Αυτή η εικόνα που στήνεται από τη συγγραφέα, μόνο και μόνο για να στεφανώσει τη φράση «η αποικιοκρατία των χεριών», αυτή και μόνο θα άξιζε την αγορά του βιβλίου (που ακόμη προσπαθώ να θυμηθώ ποιο είναι). Αυτή η φράση μού έρχεται όλο και συχνότερα στο μυαλό, όσο διαβάζω και μαθαίνω για τις περιοδείες μεγάλων ευρωπαϊκών ομάδων στην Ασία ή την Αμερική. Μόνο που σε αυτή την περίπτωση πρόκειται για μια αποικιοκρατία των ποδιών. Την αποικιοκρατία του σύγχρονου ποδοσφαίρου.

Οι μεγάλες και ισχυρές οικονομικά ευρωπαϊκές ποδοσφαιρικές ομάδες απλώνονται στην υδρόγειο, στήνουν τα κατά τόπους υποκαταστήματά τους, «εκπαιδεύουν» πελάτες-οπαδούς, τους μαθαίνουν να καταναλώνουν τα δικά τους αθλητικά προϊόντα, κλέβοντας επί της ουσίας κεφάλαια και «καταναλωτές» που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την τοπική ποδοσφαιρική ανάπτυξη.

Και σαν να μη φτάνει μόνο αυτό, κάνουν και κάτι πολύ χειρότερο. Αρπάζουν και «ανθρώπινο δυναμικό». Με τα οργανωμένα δίκτυα ποδοσφαιρικών ακαδημιών που διαθέτουν εντοπίζουν τα καλύτερα τοπικά ταλέντα και τα φέρνουν στις ποδοσφαιρικές μητροπόλεις, στερώντας έτσι ευκαιρίες ποδοσφαιρικής ανάπτυξης στις τοπικές κοινωνίες. Φυσικά, σε πολλές περιοχές του πλανήτη που βασιλεύουν η φτώχεια, η δυστυχία, η οικονομική ανισότητα, ο πόλεμος, η πείνα και οι αρρώστιες, σε περιοχές που το πρώτο μέλημα των ανθρώπων είναι η επιβίωση και όχι το ποδόσφαιρο, πολλά από αυτά τα ταλέντα θα πήγαιναν χαμένα. Βέβαια, αυτό δεν νομιμοποιεί την αποικιοκρατική συμπεριφορά των μεγάλων ποδοσφαιρικών ομάδων.

Η αποικιοκρατία, άλλωστε, πάντα είχε ως πρόσχημα τη φιλανθρωπία για να μπορέσει να ληστεύει τους πόρους της περιφέρειας. Και δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι τώρα πια, που οι ομάδες έγιναν επιχειρήσεις, στο πλαίσιο της περίφημης εταιρικής ευθύνης χρηματοδοτούν τη λειτουργία ακαδημιών στην Αφρική κυρίως, όπου πολλά παιδιά δεν πηγαίνουν τόσο για να γίνουν οι επόμενοι Εσιέν ή Ντρογκμπά όσο γιατί εκεί μπορούν να βρουν νερό -όσο κι αν αυτό σε πολλούς φαίνεται απίστευτο-, ένα πιάτο φαΐ, στοιχειώδη ασφάλεια και σε κάποιες περιπτώσεις και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

Ο κόσμος, όμως, δεν αλλάζει με τη φιλανθρωπία που συχνά ασκούν εκείνοι που έχουν κλέψει τα περισσότερα. Πριν από μερικές μέρες με ρωτούσαν κάποιοι φίλοι για την επιλογή της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ να κάνει ένα μέρος της προετοιμασίας της -με φιλικούς αγώνες- στη Νότιο Αφρική. Νόμιζα ότι ήταν προφανές. Η ομάδα εγκαινίασε δύο μεγάλα εμπορικά κέντρα, στα οποία υπάρχουν καταστήματα που πουλάνε αντικείμενα με το σήμα της ομάδας. Το 2010 εκεί θα γίνει το Παγκόσμιο Κύπελλο. Η αγορά, λοιπόν, ανοίγει.

Από την Αφρική στην Ινδία

Και όχι μόνο στην Αφρική. Προχθές ο εκτελεστικός διευθυντής της Γιουνάιτεντ, Ντέιβιντ Γκιλ, από τη Νότιο Αφρική που βρίσκεται η ομάδα ανακοίνωσε ότι ο μεγάλος στόχος της Μάντσεστερ είναι η Ινδία. Εκεί σκοπεύει να ρίξει το βάρος της εμπορικής της επέκτασης η αγγλική ομάδα, σε μια προσπάθεια να κεφαλαιοποιήσει τα κέρδη που της έχει αποδώσει η δημοσιότητα του Τσάμπιονς Λιγκ και του αγγλικού πρωταθλήματος.

Η Γιουνάιτεντ θέλει να είναι η πρώτη εμπορική ποδοσφαιρική δύναμη του κόσμου και η Ινδία -η οποία έχει πληθυσμό πάνω από ένα δισ.- είναι μια δυναμική αγορά -και τεράστια- και η χώρα που μαζί με την Κίνα έχουν παγκοσμίως τον υψηλότερο ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης. Είναι μια αγορά που είναι σχεδόν παρθένα στο ποδόσφαιρο και, επιπλέον, διαθέτει ένα χαρακτηριστικό που ταιριάζει γάντι στις φιλοδοξίες της Μάντσεστερ αλλά και κάθε άλλης αγγλικής ομάδας με παρόμοιες τάσεις. Τη στενή διασύνδεση με την Αγγλία λόγω του αποικιοκρατικού παρελθόντος και την υψηλή διείσδυση της αγγλικής γλώσσας στους νέους και σπουδασμένους Ινδούς.

Για πολλούς που το αγνοούν, η χώρα του Γκάντι και του Ταγκόρ είναι ένα από τα σπουδαιότερα εργαστήρια της παγκοσμιοποίησης. Πολλές αμερικανικές και αγγλικές εταιρείες, για παράδειγμα, έχουν στην Ινδία τα τηλεφωνικά κέντρα εξυπηρέτησης των πελατών τους, γιατί τους κοστίζει πολύ λιγότερο. Ο Γκιλ είπε ότι ήδη η Γιουνάιτεντ έχει ξεκινήσει διερευνητικές επαφές με διάφορους ανθρώπους στην Ινδία, εξετάζοντας την προοπτική της ίδρυσης κάποιων ποδοσφαιρικών ακαδημιών. Παράλληλα διερευνά τις προοπτικές της ίδρυσης εμπορικών καταστημάτων και την προετοιμασία μιας επίσκεψης, μάλλον του χρόνου, για να δώσει ένα ή δύο φιλικά παιχνίδια εκεί.

Σημειώστε ότι η Πρέμιερσιπ έχει δημιουργήσει δύο πρωτοβουλίες για να διαφημίσει το αγγλικό ποδόσφαιρο σε πολλές νέες αγορές. Η μία είναι το περίφημο Magic Bus, με κέντρο ένα κλασικό αγγλικό διώροφο λεωφορείο που υποστηρίζει το ποδόσφαιρο των παιδιών του δρόμου, και η άλλη είναι η magic Skills, ένα αθλητικό-εκπαιδευτικό πρόγραμμα που αναπτύχθηκε σε συνεργασία με το Βρετανικό Συμβούλιο.

Τον οργανισμό που έχει την ευθύνη για τη διάδοση και προώθηση της βρετανικής κουλτούρας και των βρετανικών «προϊόντων» –όπως τα πανεπιστήμια, η λογοτεχνία και το ποδόσφαιρο π.χ.– σε ολόκληρο τον κόσμο. Και για όσους πιστεύουν ότι το ενδιαφέρον της Μάντσεστερ για την Ινδία είναι πολύ πρόωρο, να θυμίσω ότι τον περασμένο Μάιο η Μπάγερν έδωσε ένα φιλικό για διαφημιστικούς λόγους στην Καλκούτα, μπροστά σε ένα πλήθος 120 χιλιάδων ανθρώπων.

Πρώτη Εικόνα

Είναι απολύτως φυσιολογικό οι οπαδοί να διψούν για να δουν το πρώτο φιλικό της ομάδας τους, εδώ, όταν η ομάδα επιστρέφει από την προετοιμασία. Είναι τα καινούργια αποκτήματα που λειτουργούν σαν μαγνήτης. Στο προχθεσινό πρώτο φιλικό του ΠΑΟ εκείνο που εμένα ενδιέφερε περισσότερο δεν ήταν τόσο το ποιοι από τους νέους θα αγωνίζονταν όσο το τι θέλει να κάνει ο καινούργιος προπονητής με αυτή την ομάδα. Φυσικά, είναι ακόμη νωρίς για να θεωρήσει κάποιος ότι έχει διαμορφωθεί το οριστικό αγωνιστικό πρόσωπο της ομάδας, μια και αυτό είναι αποτέλεσμα και των προσώπων και οι μεταγραφές δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμη. Είναι, όμως, φανερά μερικά πράγματα, πέρα από την επιλογή του 4-2-3-1. Ο Τεν Κάτε θέλει και προσπαθεί να φτιάξει μια ομάδα που να παίζει πολύ πιο γρήγορα από όσο είχαμε συνηθίσει τον ΠΑΟ τα τελευταία χρόνια. Θέλει επίσης η ομάδα του να πιέζει ψηλά και οι ποδοσφαιριστές του να κινούνται συνέχεια. Απεχθάνεται το περιττό και την αργοπορία, είναι απαιτητικός από τους ποδοσφαιριστές του και μόνο αυτά είναι πάρα πολύ παρήγορες ενδείξεις για τον νέο ΠΑΟ. Αλλά, προς το παρόν, μόνο ενδείξεις.