Ο «Ρόνι», η Μίλαν και το μάρκετινγκ

Η σχέση του Ροναλντίνιο με την Μπαρτσελόνα άρχισε να χαλάει αμέσως μετά τον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ το 2006. Πέρυσι το φθινόπωρο ή σχέση αυτή διαλύθηκε οριστικά. Από τότε και οι δύο πλευρές έψαχναν έναν τρόπο για να χωρίσουν χωρίς μεγάλες οικονομικές απώλειες.

Αγωνιστικά και οικονομικά η σχέση του Ροναλντίνιο με την Μπάρτσα ήταν ιδιαίτερα αποδοτική και για τις δύο πλευρές, τουλάχιστον τα τρία πρώτα χρόνια της παρουσίας του Βραζιλιάνου στην ομάδα της Καταλωνίας. Ο «Ρόνι» αναδείχτηκε καλύτερος ποδοσφαιριστής στην Ευρώπη και τον κόσμο το 2004 και το 2005 και έπαιξε την καλύτερη μπάλα της ζωής του μέχρι τον Μάρτιο του 2006. Η εμπορική αξία του εκτοξεύτηκε στα 47 εκατομμύρια ετησίως και η ρήτρα του συμβολαίου του έφθασε τα 150 εκατομμύρια ευρώ, κυρίως για να κρατήσει μακριά τον Αμπράμοβιτς.

Το ίδιο χρονικό διάστημα, η Μπάρτσα από το χρέος των 150 εκατομμυρίων ευρώ που είχε άρχισε να ανακάμπτει, με αποτέλεσμα πέρυσι να έχει πλεόνασμα 95 εκατομμυρίων ευρώ. Εκλεισε και την 7ετή συμφωνία πώλησης των τηλεοπτικών δικαιωμάτων της, η οποία θα της αποφέρει τουλάχιστον 1,1 δισ. ευρώ. Την περίοδο από τον ερχομό του Ροναλντίνιο και μετά είδε να εκτοξεύεται ο αριθμός των μελών της από τις 106.000 στις 165.000 και άρχισε να προσελκύει μερικές εξαιρετικές διαφημιστικές συμφωνίες.

Τώρα που τα πράγματα έχασαν τη μαγεία τους, η Μπάρτσα ξεφορτώθηκε ένα βαρύ συμβόλαιο, ένα βαρίδι –που η ίδια σε ένα μεγάλο βαθμό διαμόρφωσε–, και γυρίζει σελίδα βάζοντας στο ταμείο της 21 ή μάλλον 25 εκατομμύρια ευρώ. Σίγουρα υπάρχουν κάποιοι που πιστεύουν ότι θα μπορούσε να πάρει περισσότερα, αλλά το γεγονός ότι ο Ροναλντίνιο τα είχε παρατήσει εδώ και καιρό έπαιξε τον ρόλο του. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι ομάδες, που είναι πάντα μεγαλύτερες από τους παίκτες, αργά ή γρήγορα, βρίσκουν τον δρόμο τους. Το ερωτηματικό ακολουθεί τους ποδοσφαιριστές.

Και στην περίπτωση του Ροναλντίνιο το ερωτηματικό θα βρίσκεται –αντί για νούμερο– στην πλάτη του. Θα παίξει μπάλα στη Μίλαν ή θα παίξει πάλι μόνο για τους σπόνσορες και το YouTube; Φυσικά, υπάρχουν και άλλα ερωτήματα που συνοδεύουν τη μετακίνησή του στο Μιλάνο. Θα είναι σε καλύτερη κατάσταση απ' ό,τι τα δύο τελευταία χρόνια; Τον χρειάζεται πράγματι αγωνιστικά η Μίλαν ή μήπως ήταν προτιμότερο να αναζητήσει έναν «καθαρόαιμο» επιθετικό; Υστερα είναι το άλλο: Κακά, Πίρλο, Πάτο, Ζέεντορφ, Γκατούζο, Φλαμινί, Αμπροσίνι...

Πού θα χωρέσουν όλοι αυτοί; Μετά είναι και η συνύπαρξή του με τον Κακά. Μπορούν να παίξουν μαζί; Στην εθνική Βραζιλίας δεν έχουν δείξει και το καλύτερο πρόσωπο αγωνιστικά. Ολα αυτά φυσικά είναι «πονοκέφαλοι» για τον προπονητή, αλλά υπάρχει και ένα ακόμη ερώτημα: μήπως η ένταξη του Ροναλντίνιο στη Μίλαν ήταν μία καθαρά εμπορική κίνηση επειδή τα οικονομικά της ιταλικής ομάδας δεν είναι και στην καλύτερη κατάστασή τους, αλλά ο Ροναλντίνιο ήταν η τελευταία θυσία του ποδοσφαιρικού ταλέντου στον βωμό του μάρκετινγκ, το οποίο είναι σαν βδέλλα.

Σου ρουφάει το αίμα και σε αφήνει εξαντλημένο. Μετά περνάει στο επόμενο θύμα. Και είναι πολύ ενδιαφέρον ότι ο Κακά, ο οποίος πληρούσε όλες τις προϋποθέσεις για να είναι το κορυφαίο πρόσωπο του ποδοσφαιρικού μάρκετινγκ, δεν έγινε για δύο κυρίως λόγους. Προερχόταν από πλούσια οικογένεια, άρα δεν κινδύνευε να παρασυρθεί από το κυνήγι του χρήματος, και η ενασχόλησή του με τη θρησκεία λειτουργεί σαν ένα ισχυρό ηθικό ανάχωμα.

Ανθρωποι που γίνονται εμπορεύματα

Ο Ροναλντίνιο δεν θα είναι η τελευταία θυσία του ποδοσφαιρικού ταλέντου στον βαθμό της εμπορευματοποίησης. Ο Πελέ ήταν η πρώτη μεγάλη global, η πρώτη μεγάλη και αληθινά παγκόσμια ποδοσφαιρική εικόνα, ένα είδωλο που είχε ανταπόκριση σε κάθε γωνιά του κόσμου, όπου παιζόταν το ποδόσφαιρο.

Οι παγκόσμιες εικόνες των κάθε φύσεως ειδώλων οφείλουν την ύπαρξη και τη δύναμή τους στη διάδοση της τηλεόρασης και την έκρηξη της επικοινωνίας, που σημειώθηκε από τα τέλη της δεκαετίας του '60 και μετά. Το ποδόσφαιρο αναζήτησε τον άνθρωπο που θα διαδεχόταν τον Πελέ και τον ανακάλυψε στο πρόσωπο του Ντιέγκο Μαραντόνα, τον μεγαλύτερο κατά πολλούς ποδοσφαιριστή του κόσμου. Ο Μαραντόνα, μία αληθινή παγκόσμια εικόνα, πέρα από τις αναμφισβήτητες ποδοσφαιρικές ικανότητές του, έζησε με έναν τέτοιο τρόπο την εποχή της παντοδυναμίας του και τα χρόνια της πτώσης του, που βρισκόταν –και εξακολουθεί να βρίσκεται– στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των media.

Ομως η βιομηχανία του ποδοσφαίρου στις μέρες μας είναι αχόρταγη. Αντικατέστησε τον Μαραντόνα με τον Ρονάλντο, τον Μπέκαμ, και τον τελευταίο, αφού δεν είχε πλέον κέρδη από την ευρωπαϊκή αγορά, τον έστειλε στις ΗΠΑ και τη θέση του πήρε ο Ροναλντίνιο. Μία εικόνα αναγνωρίσιμη παγκοσμίως και γι' αυτόν τον λόγο ιδανική για την προώθηση προϊόντων. Το YouTube έχει όλα τα σποτάκια της NIKE με ήρωα τον Ροναλντίνιο, μερικά από τα οποία δημιουργήθηκαν μόνο για το Διαδίκτυο, το οποίο χρησιμοποιούν –κατά κόρον– οι νεαρές ηλικίες.

Εκεί ακριβώς που βρίσκεται το μεγαλύτερο target group μίας εταιρείας παραγωγής αθλητικών ειδών, όπως η NIKE. Τώρα που η Μπαρτσελόνα εξάντλησε το μεγαλύτερο κομμάτι της εμπορικής εκμετάλλευσης του Βραζιλιάνου –τους τελευταίους μήνες οι φανέλες που έχει πουλήσει ο Μέσι είναι πολύ περισσότερες από εκείνες του Ροναλντίνιο– ετοιμάζει τον 20χρονο Αργεντινό –που έχει και ισπανική υπηκοότητα– σαν αγωνιστικό και εμπορικό διάδοχο του Βραζιλιάνου, συνεχίζοντας μία πολύ πετυχημένη παράδοση.

Μερικοί από τους καλύτερους –και εμπορικότερους– ποδοσφαιριστές του κόσμου πέρασαν από την ομάδα της Καταλωνίας. Μένει να δούμε αν ο Μέσι θα μπορέσει να γίνει το επόμενο «θύμα» ή η Μπαρτσελόνα θα αναζητήσει κάποιον άλλο.

Ωραίο μου πλυντήριο

Η είδηση της πιθανής –μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές– μεταγραφής του Ετό σε ομάδα του… Ουζμπεκιστάν είναι μία πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία ακόμα κι αν δεν γίνει. Στο επίκεντρο βρίσκονται τα πολλά χρήματα, που φθάνουν στα 40 εκατομμύρια ευρώ καθαρά για το συμβόλαιο του Αφρικανού, και δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι αυτό το τρελό νούμερο αφορά τις απολαβές ενός χρόνου. Ο Ετό μπορεί να επιλέξει τα πολλά χρήματα και να εξαφανιστεί από τον ποδοσφαιρικό χάρτη, δείχνοντας ότι ως ποδοσφαιριστής δεν είχε φιλοδοξίες.

Μπορεί βέβαια και να πει όχι, αλλά το πραγματικό πρόβλημα βρίσκεται αλλού. Στα χρήματα που έρχονται στο ποδόσφαιρο χωρίς να είναι εύκολο να ελεγχθεί η προέλευσή τους. Αν το ποδόσφαιρο μεταμορφωθεί –όχι ότι σε πολλές περιπτώσεις δεν έχει γίνει– σε ένα βολικό πλυντήριο χρήματος, είναι ζήτημα χρόνου να γίνει φέουδο της μαφίας. Γι' αυτό η ΟΥΕΦΑ δίδει μεγάλη σημασία στο σχέδιο αδειοδότησης.