Μια αγορά με τζίρο 2,5 δισ. Ευρώ

Για την Ευρώπη και ιδιαίτερα για την Αγγλία οι ετήσιες εκθέσεις της Deloitte & Touch μας δίνουν μία αναλυτική εικόνα της διάρθρωσης και των μεγεθών της ποδοσφαιρικής αγοράς. Αυτές οι εκθέσεις είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο, επειδή μπορεί κάποιος χρησιμοποιώντας τα στοιχεία τους και τα συμπεράσματά τους να εντοπίσει τις προβληματικές περιοχές αυτής της ποδοσφαιρικής αγοράς ή τις ευκαιρίες και τις δυνατότητες επέκτασής της. Η μεγάλη ανάπτυξη της ποδοσφαιρικής αγοράς τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη έχει γίνει φανερή από το ποσό των χρημάτων που επενδύονται στο ποδόσφαιρο –στα γήπεδα, στο σπόνσορσιπ και αυτό που οι ειδικοί του χώρου ονομάζουν merchandising, αλλά και τις αυξανόμενες απολαβές των ομάδων στο πλαίσιο της διοργάνωσης του Τσάμπιονς Λιγκ. Φυσικά, όλοι καταλαβαίνουν πως αυτή η ανάπτυξη βασίστηκε στα χρήματα που άρχισαν να παίρνουν οι ομάδες από την πώληση των τηλεοπτικών τους δικαιωμάτων. Κι αν για την Αγγλία και την Ευρώπη έχουμε μία εικόνα, για την Ελλάδα μέχρι πριν από λίγο δεν είχαμε κάτι ανάλογο.

Ομως, χάρη σε μία μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Αθλητικής Επιχειρηματικότητας, μαθαίνουμε ότι το ετήσιο μέγεθος της αγοράς του αθλητικού επιχειρείν, δηλαδή του συνόλου της επιχειρηματικής δραστηριότητας που αναπτύσσεται γύρω από τον αθλητισμό στην Ελλάδα, αναμένεται να αγγίξει τα 2,5 δισ. ευρώ στο τέλος του 2008, την ώρα που η μελέτη των στοιχείων και της τάσης της αγοράς δείχνει ότι θα ξεπεράσει τα 4 δισ. ευρώ έως το 2015.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, την οποία πραγματοποίησε το ΙΑΕ (www.iae.gr), το οποίο από φέτος θα προσφέρει το μοναδικό master’s in sports management στην Ελλάδα), και ολοκληρώθηκε στις αρχές του 2008, η αγορά του αθλητικού επιχειρείν στην Ελλάδα αναπτύχθηκε ραγδαία το διάστημα 1998-2004, με ρυθμό 16% - 18%, κυρίως λόγω της διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Από το 2004 και μετά η αγορά αυτή συνεχίζει να αναπτύσσεται, αλλά με χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης, ο οποίος κυμαίνεται στο 12%-13%. Ο πρόεδρος του Ινστιτούτου, Νίκος Λεπενιώτης, σημείωσε πως «στην Ελλάδα δεν έχουμε ακόμα κατανοήσει το πραγματικό μέγεθος της αγοράς του αθλητισμού και τις δυνατότητες επιχειρηματικής ανάπτυξης που υπάρχουν ή δεν θέλουμε να το αναγνωρίσουμε φοβούμενοι τις συνέπειες του επαγγελματισμού και της αρτιότερης οργάνωσης, η οποία θα εξαφανίσει τους λιγότερο ικανούς και τους παλαιότερους». Η έρευνα έδειξε ότι το σημαντικότερο κομμάτι του τζίρου αφορά τον χώρο του ποδοσφαίρου, με ποσοστό σχεδόν 65%. Δεύτερος σημαντικός τομέας είναι το μπάσκετ (κυρίως λόγω των επενδύσεων του Ολυμπιακού και του Παναθηναϊκού και όχι του πρωταθλήματος της Α1, του οποίου τα μεγέθη ακολουθούν φθίνουσα πορεία) και ακολουθούν αρκετά πιο πίσω τα υπόλοιπα αθλήματα. Η απόσταση αυτή μεταξύ ποδοσφαίρου και μπάσκετ αυξάνεται διαρκώς και θα αυξηθεί δραματικά με την ολοκλήρωση της κατασκευής των καινούργιων ποδοσφαιρικών γηπέδων του Παναθηναϊκού, της ΑΕΚ και της Λάρισας που έχουν ήδη δρομολογηθεί, την ώρα που δεν έχει προγραμματιστεί καμία κατασκευή καινούργιου γηπέδου μπάσκετ για τα επόμενα 3-5 χρόνια! Τα κυριότερα χαρακτηριστικά στοιχεία της αύξησης της αγοράς του αθλητικού επιχειρείν στην Ελλάδα είναι ο τζίρος της αγοράς του νόμιμου στοιχήματος (ΟΠΑΠ), της αθλητικής ένδυσης και του merchandising, των τηλεοπτικών δικαιωμάτων για αθλητικές συναντήσεις, των εισιτηρίων, του marketing και των χορηγιών των αθλητικών ομάδων, των γυμναστηρίων και των αθλητικών media. Οι παραπάνω τομείς καταλαμβάνουν περίπου το 85% της αγοράς της αθλητικής επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα. Από την έρευνα προέκυψε ότι περίπου 180 ιδιωτικές εταιρείες προβλήθηκαν μέσω του marketing (διαφήμιση και χορηγία) στους αθλητικούς χώρους το 2007, συνδέοντας τα brands τους με αθλητικές ομάδες και γεγονότα.

Οι ισχυρότερες από αυτές προέρχονται από τις αγορές των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, των τηλεπικοινωνιών, του αυτοκινήτου, των ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών ειδών.

Τα πολλά χρήματα είναι μπροστά μας

Σημαντική επίσης θα είναι η επίδραση στα μεγέθη της αγοράς τα ερχόμενα χρόνια των μεγάλων διεθνών αθλητικών διοργανώσεων που θα πραγματοποιηθούν στην Ελλάδα. Το 2011 θα πραγματοποιηθούν στην Αθήνα οι Παγκόσμιοι Αγώνες Special Olympics με τη συμμετοχή περίπου 10.000 αθλητών και προπονητών-συνοδών. Το 2013 θα διοργανωθούν στη Λάρισα και τον Βόλο οι Μεσογειακοί Αγώνες με τη συμμετοχή 23 κρατών της Μεσογείου. Στις δύο αυτές διοργανώσεις αναμένεται να απασχοληθούν άμεσα ή έμμεσα περίπου 2.000 άτομα (εργαζόμενοι και εθελοντές). Σημαντική θα είναι και η προβολή της χώρας στο εξωτερικό. Παράλληλα, σύμφωνα με την έρευνα, οι τομείς της αθλητικής επιχειρηματικότητας που θα εμφανίσουν σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης τα ερχόμενα χρόνια θα είναι το αθλητικό στοίχημα (ακόμα περισσότερο μετά την απελευθέρωση της αγοράς, όταν αυτή πραγματοποιηθεί), ο αθλητικός τουρισμός, οι εμπορικές δραστηριότητες στα νέα γήπεδα, το αθλητικό marketing και κυρίως το partnership (η εξέλιξη του sponsorship), όπως επίσης και η σύνδεση της αγοράς του αθλητισμού με τα Media, την ψυχαγωγία και τις νέες τεχνολογίες με έμφαση στο live streaming αθλητικών συναντήσεων σε τηλεόραση, Διαδίκτυο και κινητά τηλέφωνα. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται η δραστηριοποίηση ιδιωτικών εταιρειών στην αγορά των λεγομένων Naming Rights Γηπέδων, δηλαδή στην παραχώρηση της ονομασίας μιας εταιρείας σε αθλητικό γήπεδο. Το μεγαλύτερα προβλήματα της αγοράς του αθλητικού επιχειρείν στην Ελλάδα σήμερα, τα οποία αποτρέπουν τις σοβαρές και μεγάλες επενδύσεις, είναι η βία στους αθλητικούς χώρους, τα παλιά και μη λειτουργικά γήπεδα, ο ερασιτεχνισμός και η χαμηλή επαγγελματική κατάρτιση και αποδοτικότητα πολλών αθλητικών παραγόντων και στελεχών, το μικρό μέγεθος της ελληνικής αγοράς και οικονομίας, η αδυναμία διεθνούς ανάπτυξης έστω και σε γειτονικές χώρες, η υπέρμετρη εμπλοκή της πολιτείας στα αθλητικά δρώμενα που περιορίζει την ιδιωτική πρωτοβουλία και φυσικά η μη αξιοποίηση των συνθηκών που δημιούργησαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας. Η ανάπτυξη της ποδοσφαιρικής αγοράς θα γίνει περισσότερο αισθητή όταν οι ομάδες καταλάβουν ότι ανταγωνιστής τους δεν είναι οι άλλες ομάδες, αλλά τα εμπορικά κέντρα, οι πολυκινηματογράφοι, η τηλεόραση, οι χώροι ψυχαγωγίας.

Οι ποδοσφαιρικές ομάδες είναι ή μεταβάλλονται πλέον σε επιχειρήσεις παραγωγής αθλητικού θεάματος.

Ενα Κύπελλο γεμάτο θέληση

Ο σαββατιάτικος τελικός Κυπέλλου ανάμεσα στον Ολυμπιακό και τον Αρη δεν ήταν κανένα υπόδειγμα ποδοσφαιρικής τακτικής. Με δεδομένη την εικόνα που είχαμε εμείς οι απέξω για τις δύο ομάδες, δεν μας προξένησε καμία έκπληξη ο τρόπος που αγωνίστηκε ο Ολυμπιακός. Μία ομάδα που ήταν γνωστό ότι η φυσική της κατάσταση δεν θα τη βοηθούσε να βγάλει στον ίδιο ρυθμό και τα 90 λεπτά του παιχνιδιού. Η έκπληξη πάλι για μας τους απέξω ήταν ο τρόπος που ο προπονητής του Αρη επέλεξε να αντιμετωπίσει τους «ερυθρόλευκους». Τι ακριβώς περίμενε ο Μπάγεβιτς από τους παίκτες του κανείς δεν κατάλαβε. Πιθανόν ούτε κι οι ίδιοι. Ο Ντούσκο, όμως, είναι σίγουρο ότι περίμενε πως οι Πειραιώτες θα κατέρρεαν και θα γίνονταν εύκολη λεία. Η φιλολογία που είχε αναπτυχθεί όλο το προηγούμενο διάστημα γύρω από τους «ερυθρόλευκους», για μία «διαλυμένη ομάδα που γυρίζει στα μπουζούκια», λειτούργησε μία χαρά υπέρ των νικητών του παιχνιδιού. Δεν έκαναν τίποτα εξαιρετικό. Απλώς κινήθηκαν μέσα στο πλαίσιο μιας ποδοσφαιρικής λογικής, η οποία υπαγόρευε οικονομία δυνάμεων, προσοχή και εκμετάλλευση των ευκαιριών. Εν ολίγοις, ήταν ένα παιχνίδι που το κέρδισε εκείνος που το ήθελε περισσότερο και είχε τη σοφία να το διεκδικήσει.