Ποια ακριβώς είναι η διαφορά φιλοσοφίας;

Σχεδόν τέτοια εποχή ήταν πέρυσι όταν στον Ολυμπιακό ανακοινώθηκε το νέο διοικητικό σχήμα, που έβγαλε προς τα έξω μια εικόνα ανανέωσης με τον αναβαθμισμένο ρόλο του Πέτρου Κόκκαλη και την πρόσληψη του Ιβιτς στη θέση του τεχνικού διευθυντή. Μια θέση η δημιουργία της οποίας συζητιόταν για καιρό –τουλάχιστον για δύο χρόνια– προέκυψε τόσο ξαφνικά όσο ξαφνικά συμβαίνουν συνήθως τα πράγματα στην ομάδα του Πειραιά. (Μια τακτική που ακολουθούσε ο Ανδρέας Παπανδρέου και του επέτρεπε να κερδίζει τις εντυπώσεις στο παιχνίδι της επικοινωνίας.)

Από πολλούς οι αλλαγές αυτές ερμηνεύτηκαν ως πρόθεση του Σωκράτη Κόκκαλη να μεταβιβάσει σταδιακά τις «εξουσίες» του σε μια νεότερη γενιά στελεχών, που θα αναλάμβαναν να διοικήσουν την ομάδα υπό την εποπτεία του. Εχει ενδιαφέρον να υπενθυμίσω ότι οι αλλαγές αυτές ανακοινώθηκαν τελείως ξαφνικά, χωρίς να είχε διαρρεύσει τίποτε σχετικό. Ούτε υπήρχε ένδειξη ότι κάτι τέτοιο θα συνέβαινε. Βέβαια, παρά τις δηλώσεις και τις προθέσεις, μετά την ήττα από την Τσέλσι και όσα ακολούθησαν –και είχαν προηγηθεί– στο ελληνικό πρωτάθλημα ο πρόεδρος της ομάδας παρενέβη δυναμικά, έδιωξε τον Λεμονή και πέρασε στη θέση του τον βοηθό του, τον Ισπανό Σεγούρα, ο οποίος τελειώνει τη χρονιά ως πρωταθλητής και μπορεί και νταμπλούχος, αν ο Ολυμπιακός νικήσει τον Αρη στον τελικό του Κυπέλλου. Αυτή η παρέμβαση του Σωκράτη Κόκκαλη έδειξε ότι ο πραγματικός έλεγχος παραμένει στα χέρια του, μια και τη στιγμή της κρίσης η δική του παρέμβαση έσωσε την παρτίδα.

Διότι καλές οι καινούργιες αντιλήψεις των νεαρών στελεχών, αλλά στις «φουρτούνες» μετράει η εμπειρία. Την περασμένη Κυριακή, στη συνέντευξη που παραχώρησε ο Σωκράτης Κόκκαλης, δήλωσε ικανοποιημένος από τη λειτουργία του νέου διοικητικού σχήματος και προχθές «τελείωσε» τον τεχνικό διευθυντή απρόσμενα. Η αιτιολογία σύμφωνα με το ρεπορτάζ ήταν η διαφωνία Ιβιτς – Κόκκαλη για το θέμα του προπονητή. Στη συνέντευξη της Κυριακής ο πρόεδρος του Ολυμπιακού είπε ότι από εδώ και εμπρός η ομάδα θα έχει ένα αγωνιστικό σύστημα δεδομένο και εκείνο που ψάχνει είναι έναν προπονητή για να το εφαρμόσει.

(Κάτι τέτοιο συμβαίνει με τον Αγιαξ για παράδειγμα, όπου όλα τα τμήματα του συλλόγου αγωνίζονται με το 4-3-3, ένα σύστημα που είναι το κέντρο της αγωνιστικής παράδοσης του Αγιαξ και το οποίο κανείς προπονητής δεν διανοείται να αλλάξει. Από τα λεγόμενα του Σωκράτη Κόκκαλη φαίνεται ότι τα πάντα στον Ολυμπιακό, από την αγωνιστική φιλοσοφία, το σύστημα, τις μεταγραφές και την οικονομική διαχείριση μέχρι και τον σχεδιασμό, όλα είναι επιλογή του προέδρου του. Που απλώς ψάχνει κάποια πρόσωπα για να οδηγήσουν την ομάδα στην κατεύθυνση που ο ίδιος έχει χαράξει. Και τα πρόσωπα που επιλέγει δεν μπορούν να πάρουν πρωτοβουλίες.

Υποθέτω ότι ο Σωκράτης Κόκκαλης δεν συμπεριφέρεται με αυτόν τον τρόπο και στις άλλες επιχειρήσεις του ή, τουλάχιστον, δεν συμπεριφερόταν με αυτόν τον τρόπο μέχρι να εξελιχθούν σ' ένα υπολογίσιμο μέγεθος. Το ποδόσφαιρο, ως επιχειρηματικός χώρος, δεν έχει τις δυσκολίες και την πίεση που υπάρχουν σε άλλους τομείς οικονομικής δραστηριότητας και ίσως ο Σωκράτης Κόκκαλης να θεωρεί ότι η κατάκτηση του πρωταθλήματος στην Ελλάδα, η οικονομική αυτοτέλεια της ομάδας και κάποια μεταγραφή που θα λειτουργήσει θετικά για το προφίλ του είναι αρκετά για την πιο βολική επιχείρησή του, που ονομάζεται Ολυμπιακός. Κάποια στιγμή όμως -και ίσως συντομότερα από όσο φαντάζεται– ίσως να ανακαλύψει ότι η μεγάλη πλειονότητα των φίλων αυτής της ομάδας θέλει κάτι περισσότερο από το να κάνει πλακίτσα σε Παναθηναϊκούς και Αεκτσήδες και να καταναλώνει πειθαρχημένα.

Το ξεπούλημα του ΟΤΕ

Φαντάζομαι ότι η πώληση του ΟΤΕ δεν μπορεί να προξενεί έκπληξη. Οργή σε κάποιους ίσως. Αλλά όχι έκπληξη. Και αμφιβάλλω αν θα προκαλέσει και αντιδράσεις στην πλειονότητα του ελληνικού λαού. Η ενέργεια αυτή θα έπρεπε να ήταν αναμενόμενη από μια κυβέρνηση που δεν είναι τίποτε διαφορετικό από ένα νεοφιλελεύθερο κακέκτυπο, το οποίο έχει μια «γενική» στρατηγική, η οποία κινείται στη γραμμή του... λιγότερου κράτους. Και αυτή η γενικότητα καταδεικνύει την απουσία ενός συγκεκριμένου σχεδίου διακυβέρνησης.

Πρόκειται για μια «χύμα» πολιτική, που –όπως δείχνουν και οι περίφημες μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης– βασίζει την όποια επιτυχία της στην τύχη. Τον καλύτερο σύμμαχο του ανίκανου. Την τελευταία εικοσαετία έχει γίνει φανερό ότι η δημόσια πολιτική πέρασε βίαια στα χέρια της ελίτ των παγκόσμιων επιχειρήσεων και το κράτος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την ατζέντα του κράτους πρόνοιας, προκειμένου να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των πλουτοκρατών. Ο νεοφιλελευθερισμός, λοιπόν, βασιζόμενος στην πεποίθηση ότι η αγορά είναι αυτή που θα πρέπει να καθορίζει τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές αποφάσεις, τι κάνει;

Απλώς εξαπολύει μια σκληρή και ολομέτωπη επίθεση στη Δημοκρατία, τους δημόσιους θεσμούς, τα δημόσια αγαθά και τις αξίες που δεν εμπορευματοποιούνται. Η ιδιωτικοποίηση, η απορρύθμιση, η εμπορευματοποίηση και οι μειώσεις στις κοινωνικές δαπάνες αποτελούν τον κανόνα, ενώ πολύ ισχυρή και διαδεδομένη είναι η αντίληψη ότι όλα είναι προς πώληση και όσα δεν είναι δεν έχουν αξία ως δημόσια αγαθά ή πρακτικές. Αυτές τις αντιλήψεις τις υποστηρίζουν, τις προβάλλουν και, εν πολλοίς, προσπαθούν να επιβάλλουν τα ΜΜΕ, τον έλεγχο των οποίων άλλωστε έχουν όσοι ωφελούνται από τη νεοφιλελεύθερη αντίληψη για τη διακυβέρνηση.

Μια διακυβέρνηση που χτίζεται πάνω στη φτώχεια, τον φόβο και την καταστολή. Οι πολίτες έχουν «μεταλλαχθεί» σε καταναλωτές και παγιδεύονται στο ψεύτικο όνειρο της ατομικής ευτυχίας μέσω της κατανάλωσης, έτσι που η πολιτική και η Δημοκρατία μένουν σιγά σιγά κενές σαν εγκαταλελειμμένα σπίτια, που ένας εργολάβος θα κατεδαφίσει για να χτίσει το επόμενο εμπορικό κέντρο.

Ενας διαρκής κατήφορος

Κι άλλη μια συντριβή για την ΑΕΚ. Μια συντριβή που οφείλεται, σύμφωνα με την εκτίμηση των περισσοτέρων, στην αδιαφορία των ποδοσφαιριστών της ομάδας. Μιας ομάδας που κάποιοι βιάστηκαν να τη χαρακτηρίσουν «ηθική πρωταθλήτρια», υπερεκτιμώντας τις αιτίες εκείνης της νίκης επί του Ολυμπιακού. Της νίκης που η κατοπινή απόδοση της ομάδας δείχνει ότι είχε συγκυριακό χαρακτήρα. Και είχε αυτόν τον χαρακτήρα γιατί οι ποδοσφαιριστές της ομάδας μπορούσαν να έχουν συνοχή ως σύνολο μόνο όσο τα αποτελέσματα ήταν θετικά.

Το γεγονός αυτό δείχνει πόσο χαλαροί ήταν οι σύνδεσμοι μεταξύ προπονητή και ποδοσφαιριστών, ακόμη και μετά την αποχώρηση του Φερέρ και τον «μήνα του μέλιτος» με τον Κωστένογλου, που ήταν απλώς μια ψευδαίσθηση. Η ΑΕΚ από την αρχή της χρονιάς «χτίστηκε» με ετερόκλητα και σε πολλές περιπτώσεις ασύμβατα υλικά, με τα αποτελέσματα που βλέπουμε. Ο Ντέμης Νικολαΐδης βιάστηκε να ξεχάσει την ομολογία για τις ευθύνες του, αλλά αυτό δεν εξαφάνισε τα λάθη του, που μπορούν να εξηγήσουν σε μεγάλο βαθμό τη φετινή αποτυχία και την κατάπτωση στα πλέι οφ.