Κάποιες σκόρπιες σκέψεις για το παιχνίδι

Το νόημα του ποδοσφαίρου, που είναι ένα παιχνίδι, είναι διαφορετικό για τον καθέναν από εμάς. Προσωπικά, μου αρέσει να προσεγγίζω το ποδόσφαιρο σαν παιχνίδι και όχι σαν ζήτημα ζωής και θανάτου. Σε ένα παιχνίδι μπορεί να χάσεις και μπορεί να κερδίσεις ή μπορεί να μη συμβεί τίποτε από τα δύο. Εάν μπαίνεις στο παιχνίδι μόνο για το ένα αποτέλεσμα, για τη νίκη, σε ενδιαφέρει αποκλειστικά και μόνο η ικανοποίηση του εγωισμού σου και κακώς παίζεις με άλλους. Εάν, πάλι, μπαίνεις στο παιχνίδι μόνο για να χάσεις, συμβουλέψου έναν ψυχίατρο.

Στο παιχνίδι μπαίνεις για τη χαρά που μπορεί να σου προσφέρει το ίδιο, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα. Αν παίζεις μόνο για να κερδίζεις, δεν θα μάθεις ποτέ να παίζεις με άλλους. Μπορείς να παίζεις μόνος και να είσαι πάντα νικητής. Αυτό άλλωστε είναι ένας μαλάκας. Ενας τύπος που παίζει μόνος και κερδίζει πάντα. Οπως ακριβώς και ο ηλίθιος, ο μαλάκας είναι αήττητος. Και οι δύο παίζουν μόνοι τους. Ενα παιχνίδι στο οποίο παίζεις μόνος είναι μία αντικοινωνική διαδικασία και ως εκ τούτου κινείται σε ένα φανταστικό, σε ένα ανύπαρκτο σύμπαν, έξω από την κοινωνία, έξω από την πραγματικότητα. Σε ποιο σύμπαν, άλλωστε, μπορείς να παίξεις κρυφτό μόνος και ενώ τα φυλάς μπορείς παράλληλα να κάνεις και ξελευθερία (μόνο σε ένα ποιητικό σύμπαν μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο, αλλά τον ποιητή δεν τον ενδιαφέρει ούτε το αποτέλεσμα, ούτε η φόρμα, ούτε οι κανόνες, γι' αυτό και τους ανατρέπει συνεχώς. Ο ποιητής είναι ένας αναρχικός που λατρεύει το ίδιο το παιχνίδι); Οταν παίζεις με άλλους ανθρώπους, δεν μπορείς να κερδίζεις πάντα ή να χάνεις πάντα. Το κάθε παιχνίδι είναι ένα άθροισμα από νίκες και ήττες (παρεμπιπτόντως, όπως ακριβώς η ίδια η ζωή). Από χαρές και απογοητεύσεις, αν δεχθούμε ότι η ήττα δεν είναι ευχάριστο συναίσθημα.

Την όποια δυσαρέσκεια της ήττας την ξεπερνάς μόνον αν σου αρέσει το παιχνίδι περισσότερο από το αποτέλεσμα, διότι πάντα έχεις την ευκαιρία στην επόμενη παρτίδα να κερδίσεις και να σβήσεις τη «δυσαρέσκεια» της ήττας. Φυσικά, κανείς δεν παίζει για να χάνει μόνο, αφού κάτι τέτοιο είναι εξίσου παράλογο με το να παίζεις μόνο για να κερδίσεις. Κάθε παιχνίδι, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, είναι ένα βήμα προς τη γνώση. Παίζοντας, δοκιμάζουμε τους άλλους και τον εαυτό μας.

Μαθαίνουμε τους άλλους και τον εαυτό μας. Αν κερδίσουμε, θα αναρωτηθούμε για τη μέθοδο που χρησιμοποιήσαμε για να τα καταφέρουμε και θα προσπαθήσουμε να το επαναλάβουμε, χωρίς να είναι σίγουρο ότι θα το πετύχουμε, ακόμη και αν ο αντίπαλος παραμένει ο ίδιος. Και αυτό θα συμβεί γιατί έπειτα από μία νίκη, τόσο ο νικητής όσο και ο χαμένος είναι διαφορετικοί άνθρωποι. Τους έχει αλλάξει η εμπειρία. Της νίκης τον έναν και της ήττας τον άλλον. Αν πάλι χάσουμε, θα κοιτάξουμε να ακολουθήσουμε διαφορετική μέθοδο την επόμενη φορά. Αν παίζουμε ένα παιχνίδι στο οποίο θα είμαστε συνεχώς νικητές, τότε το παιχνίδι χάνει τη γοητεία του. Μεταβάλλεται σε μία ανιαρή διαδικασία που δεν προσφέρει καμία εμπειρία, που χαϊδεύει το «εγώ» μας και ανοίγει τον δρόμο για τη μεταμόρφωσή μας σε μαλάκες ή ηλίθιους. Το παιχνίδι, γι’ αυτούς τους δύο, προσφέρει τόσες εμπειρίες όσο διαφορετικές είναι οι βόλτες που μπορεί να κάνει κάποιος μέσα σε ένα κελί 4Χ4.

Σχεδόν πάντα, όταν μία από τις λεγόμενες μεγάλες ομάδες στην Ελλάδα έχει κακή χρονιά, οι δημοσιογράφοι, οι οπαδοί και οι παράγοντες φέρνουν την καταστροφή. Οι δημοσιογράφοι διότι η καταστροφή πάντα πουλάει. Οι οπαδοί διότι διαπαιδαγωγούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να αντιμετωπίζουν το παιχνίδι ως ζήτημα ζωής ή θανάτου. Οι παράγοντες διότι το ποδόσφαιρο γι' αυτούς έχει πάψει προ πολλού να είναι παιχνίδι. Το ποδόσφαιρο γι' αυτούς είναι μία επιχείρηση στην οποία επενδύουν και επιδιώκουν οικονομικά οφέλη. Και τα οικονομικά οφέλη έρχονται μόνο με νίκες, αφού το αποτέλεσμα έχει προφανή οικονομική σημασία. Αυτές οι συμπεριφορές, όμως, καταργούν το παιχνίδι. Ο Κώστας Αξελός, ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους του καιρού μας, υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος γνωρίζει τον κόσμο και τον εαυτό του με το παιχνίδι και την περιπλάνηση. Και το παιχνίδι είναι μία περιπλάνηση από τη νίκη στην ήττα, από το 0 στο 1, από το καλό στο κακό, από το τίποτε στο κάτι και αντίστροφα. Γι' αυτό είναι τόσο γοητευτικό. Αλλά ποιος νοιάζεται;

Η περίπτωση Μπάγεβιτς

Aπό πολλές πλευρές παρουσιάζεται ως μοναδική λύση για τον ΠΑΟ η πρόσληψη του Μπάγεβιτς. Μοναδική λύση, όμως, για ποιο ακριβώς πράγμα; Για να κατακτήσουν οι «πράσινοι» ένα πρωτάθλημα; Αν λοιπόν ο Μπάγεβιτς είναι η μοναδική λύση, η μοναδική απάντηση σε αυτό το ερώτημα, τότε παραδεχόμαστε ότι το βασικό πρόβλημα του Παναθηναϊκού είναι ο προπονητής. Αυτό, βεβαίως, δεν μπορεί να εξηγήσει πώς έγινε και οι «πράσινοι» μπόρεσαν να κατακτήσουν πρωτάθλημα και με προπονητή που δεν ήταν ο Μπάγεβιτς.

Αν λοιπόν, ο Μπάγεβιτς είναι αυτός που μπορεί να οδηγήσει την ομάδα στον τίτλο, πρέπει να αναρωτηθούμε τι ακριβώς διαφοροποιεί τον Μπάγεβιτς από κάθε άλλον προπονητή (αν και αυτό μου φαίνεται παράλογο, αφού δεν γνωρίζουμε ποιες είναι εκτός του Ντούσκο οι άλλες εναλλακτικές λύσεις). Προφανώς, η γνώση της ελληνικής πραγματικότητας, των προσώπων και των ιδιομορφιών του ελληνικού πρωταθλήματος, του δίνει το αδιαμφισβήτητο -σύμφωνα με κάποιους- πλεονέκτημα απέναντι σε κάθε άλλον. Επίσης, το γεγονός ότι από τη δουλειά του μέχρι τώρα έχει δείξει μία σοβαρή ικανότητα αποτελεσματικής διαχείρισης του υλικού που έχει στα χέρια του. Ο Μπάγεβιτς λέγεται ότι μπορεί να χτίζει ομάδες. Για να κάνει κάτι τέτοιο όμως, ο Ντούσκο, θα πρέπει να είναι το απόλυτο αφεντικό στην Παιανία και κάτι τέτοιο δεν είμαι σίγουρος ότι μπορεί να συμβεί στο εργασιακό περιβάλλον των «πρασίνων». Θα έχει την απόλυτη ευθύνη στις μεταγραφές και τις επιλογές των ποδοσφαιριστών; Ποιος το πιστεύει; Ενα ακόμη στοιχείο που έχει ενδιαφέρον σε αυτή τη συζήτηση.

Ο Ντούσκο έχει και ομολογημένες αδυναμίες στη διαχείριση του παιχνιδιού, όπως επίσης και στις προκλήσεις που έχουν τα παιχνίδια στην Ευρώπη. Τουλάχιστον αυτό γνωρίζουμε από τη θητεία του στον πάγκο του Ολυμπιακού. Αυτά τα μειονεκτήματα δεν θα παίξουν ρόλο στην επιτυχία της δουλειάς του και στην ικανοποίηση των απαιτήσεων που θα έχουν από αυτόν ο ιδιοκτήτης του ΠΑΟ και οι φίλοι του; Τέλος, θα ήθελα να σημειώσω ένα ακόμη στοιχείο. Ο Μπάγεβιτς δεν μας έχει δείξει μέχρι τώρα ότι έχει την τάση να ανανεώνεται και να παρακολουθεί τις εξελίξεις στο σύγχρονο ποδόσφαιρο. Να φέρνει κάτι καινούργιο στο παιχνίδι. Αν ο ιδιοκτήτης του ΠΑΟ εκτιμά ότι το «πακέτο Μπάγεβιτς» είναι η λύση στο πρόβλημα και όχι ο τρόπος που ο ίδιος ο Γ. Βαρδινογιάννης αντιμετωπίζει το ποδόσφαιρο, τότε θα επαναλάβει το ίδιο λάθος με άλλον προπονητή.

Ο ιός «Γκαργκάνα»

Στην αρχή, όποτε άκουγα τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος να παρουσιάζει τις ετήσιες εκθέσεις του ή να τοποθετείται για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, νόμιζα ότι είχα να κάνω με ένα νεοφιλελεύθερο τεχνοκράτη οικονομολόγο. Ευτυχώς, η εντύπωση αυτή κράτησε λίγο. Μετά κατάλαβα ότι ο κύριος δεν έχει καμία σχέση με την εικόνα της πραγματικής οικονομίας. Ενα μυαλό σκουριασμένο που έχει μείνει αγκιστρωμένο σε οικονομικές θεωρίες της δεκαετίας του '70 και σταδιακά άρχιζε να παρουσιάζει τις νοητικές αγκυλώσεις που παρατηρούνται σε ανθρώπους μεγάλης ηλικίας. Ομως, αρκετές φορές τα τελευταία τρία χρόνια σχημάτισα την εντύπωση ότι πέρα από τις αγκυλώσεις αυτές, η συμπεριφορά του δείχνει και την έλλειψη φιλότιμου. Οταν κάθε φορά ισχυρίζεται ότι για τις παθογένειες της οικονομίας φταίνε οι εργαζόμενοι και οι αυξήσεις που ζητούν και όταν ισχυρίζεται δημόσια και με σοβαρότητα, όπως συνέβη προχθές στη Βουλή, ότι τα υπερκέρδη των τραπεζών είναι μύθος, τότε εκτός και από την έλλειψη φιλότιμου, πιστεύω ότι θα πρέπει να τον κοιτάξει και ένας γιατρός. Σε αυτή την ηλικία το μυαλό αρχίζει να ρετάρει.