Ερασιτέχνες της βρομιάς

Oι παλιές ιστορίες με δωροδοκίες είναι άφθονες. Από το ματς μεγάλης ομάδας της Αθήνας στην Ανατολική Μακεδονία, όταν οι κάλτσες ενός παίκτη έπεσαν και το γήπεδο γέμισε χιλιάρικα που προορίζονταν για το αντίπαλο σέντερ μπακ αν έκανε πέναλτι, μέχρι το ματς ομάδας του ΠΟΚ τη δεκαετία του '70, που αδυνατώντας να σκοράρει σε πιασμένο παιχνίδι ανάγκασε τον αντίπαλο στόπερ να βάλει αυτογκόλ με πλάγιο. Υπάρχουν και περιβόητες υποθέσεις δωροδοκίας που ποτέ δεν κατέληξαν σε καταδίκες. Εναντίον του Παναθηναϊκού για την περιβόητη «Υπόθεση των λουλουδιών», της ΑΕΚ για το ραντεβού στην ερημιά του παράγοντά της Χρυσοβιτσιάνου με παίκτη των αντιπάλων πριν από ματς με τον Πανσερραϊκό και του Ολυμπιακού όταν ο αντιπρόεδρος Σταύρος Κοσκωτάς είχε πριν από ματς Κυπέλλου κάνει επίσκεψη εθιμοτυπίας στον τερματοφύλακα της ΑΕΚ Θεολόγη Παπαδόπουλο. Σε καμία από τις τρεις περιπτώσεις δεν υπήρξε καταδίκη. Οι μόνες περιπτώσεις δωροδοκίας στην Α' Εθνική που τιμωρήθηκαν είναι του Ηρακλή το 1980, όταν και υποβιβάστηκε, και του Ιωνικού το 1991, όταν του είχαν αφαιρεθεί πέντε βαθμοί. Δεν είναι συμπτωματικό ότι και οι δύο ομάδες δεν είναι ακριβώς υπερδυνάμεις του ελληνικού ποδοσφαίρου.

Ενιωσα σχεδόν συγκίνηση όταν διάβασα ότι δύο άνδρες δοκίμασαν να δωροδοκήσουν τον τερματοφύλακα του Φιλοκτήτη Μελιβοίας, Ζεϊμπέκη, με 1.500 ευρώ για να έχει μειωμένη απόδοση στο ματς με τον Φωκικό. Συγκίνηση όχι φυσικά για την πράξη, αλλά επειδή υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που θα βάλουν το χέρι στην τσέπη για να ικανοποιήσουν το βίτσιο τους. Διότι να έχουν παίξει στοίχημα τη νίκη του Φωκικού, τέτοιος μπουκ να το δεχτεί δεν υπάρχει ούτε στην Κύπρο. Να περιμένουν να βγάλουν τα λεφτά τους από την έξοδο στο Τσάμπιονς Λιγκ είναι δύσκολο. Το πιθανότερο είναι να ήθελαν να κορδώνονται στο καφενείο του χωριού, λέγοντας ότι «αν δεν υπήρχαμε κι εμείς να καθαρίσουμε, θα βλέπαμε τι θα γινόταν στο ματς με τον Φιλοκτήτη». Κατάπτυστη η πράξη της δωροδοκίας, αλλά τουλάχιστον κανένας δεν μπορεί να τους καταλογίσει ποταπά κίνητρα.

Οσον αφορά τους λόγους για τους οποίους σταμάτησαν να υπάρχουν δωροδοκίες, κατά την άποψή μου είναι ο «καπετάνιος». Ο οποίος ύστερα από τα πρώτα χρόνια, που μοίραζε αβέρτα, κατάλαβε ότι η δουλειά μπορεί να γίνει καλά ή ακόμα καλύτερα δείχνοντας στους διαιτητές ποιος έχει το πάνω χέρι. Ο έλεγχος της διαιτησίας ήταν και το σημείο στο οποίο βασίστηκε ο Ολυμπιακός στα πρώτα χρόνια της Παράγκας και δεν είναι συμπτωματικό το ότι ο Σωκράτης Κόκκαλης έχει κατηγορηθεί σχεδόν για τα πάντα, εκτός από απόπειρα δωροδοκίας αντιπάλου. Από τότε που ανακαλύφθηκε η διαιτησία χάθηκε το βρόμικο χρήμα. Αν υπάρχει ένα ηθικό συμπέρασμα από την ιστορία της δωροδοκίας του Φωκικού, είναι «καταδικάστε τους». Αλλά όχι βαριά. Τουλάχιστον αυτοί ήταν ερασιτέχνες της βρομιάς.


Η Αστυνομική Διεύθυνση Νέας Σμύρνης έχει τις χρυσές στιγμές της. Οταν, για παράδειγμα, πριν από έξι χρόνια είχε μαντρώσει τους πάντα επικίνδυνους χούλιγκαν του Ηρακλή σε μια μικρή εξέδρα, μπαγλαρώνοντας και τον άσο του καράτε Αντώνη Καρπετόπουλο. Εχει και τις κακές στιγμές της. Οταν, για παράδειγμα, οι οργανωμένοι του Ολυμπιακού πλακωνόντουσαν με τους οργανωμένους του Πανιωνίου στους δρόμους έξω από το γήπεδο, καταστρέφοντας βιτρίνες και αυτοκίνητα. Ομως οι στιγμιαίες επιτυχίες είναι αναπόφευκτες και αμελητέες όταν συνοδεύονται από μνημειώδεις επιτυχίες. Με πιο πρόσφατη την υπεράσπιση της Νέας Σμύρνης από τους trained killers που κρύβονται πίσω από την επωνυμία «rossoneri» και δηλώνουν οπαδοί του Απόλλωνα Καλαμαριάς. Για μιάμιση ώρα, όπως καταγγέλλουν οι πενήντα οπαδοί του Απόλλωνα, η Αστυνομία τούς έκανε βόλτα στράτα στρατούλα για να μην μπορέσουν να μπουν στο γήπεδο. Και αν επέμεναν να μπουν σε χωριστή θύρα σαν οργανωμένοι, πάει στο διάολο. Το να μην τους επιτρέπουν να μπουν σε θύρα με οργανωμένους του Πανιωνίου, που δεχόντουσαν να τους φιλοξενήσουν, αν είναι πραγματικό, πρόκειται για τριζάτη αστυνομική αυθαιρεσία. Η οποία θυμίζει τις πρώτες μέρες της εφαρμογής του αθλητικού νόμου του Γιώργου Λιάνη, όταν αστυνομικοί έξω από το γήπεδο του Αιγάλεω πριν από ματς με τον ΠΑΟΚ απαγόρευαν την είσοδο σε όποιον είχε ταυτότητα με τόπο γέννησης τη Θεσσαλονίκη.

Επ' ευκαιρία της αναφοράς στις ταυτότητες, θυμήθηκα ότι η μεγαλύτερη σύγκρουση του αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου με το κράτος ήταν όταν επί κυβέρνησης Σημίτη είχε κατεβάσει το χριστεπώνυμο πλήρωμα και άλλους ξέμπαρκους στις διαδηλώσεις στο Σύνταγμα. Το θέμα ήταν να παραμείνει η αναγραφή του θρησκεύματος και στις νέες ταυτότητες. Τελικά δεν του είχε περάσει, οι ταυτότητες βγήκαν χωρίς θρήσκευμα και ελπίζω όσοι τις έχουμε να μην έχουμε κάνει και ρεζερβέσιον στο «Hotel Hell». Η ιστορία, πάντως, με τις ταυτότητες χαρακτηρίζει καλύτερα απ' όλες την τακτική του Χριστόδουλου στη σχέση κράτους-Εκκλησίας. Η Εκκλησία έρχεται όσο πιο κοντά γίνεται στην καθημερινή ζωή του πολίτη ώστε να καταλαβαίνει ότι αποτελεί μέρος της εξουσίας. Και μην πει κάποιος ότι θα μπορούσαν οι ταυτότητες να γράφουν το θρήσκευμα σε όποιον το γουστάρει. Αυτόματα θα ήταν εύκολο να διαχωρίσεις τις θεούσες από τους αθέους, μια και μόνο οι δεύτεροι δεν θα είχαν αναγραμμένο το θρήσκευμα στις ταυτότητες. Επίσης, μην ισχυριστεί κάποιος «και τι πειράζει;». Πειράζει όταν γίνεται μέσω ενός πολιτικού εγγράφου, όπως η ταυτότητα. Διότι αν θέλει κάποιος να διαδηλώνει τα θρησκευτικά του πιστεύω, ο δρόμος είναι ανοιχτός. Πας σε έναν που κάνει τατουάζ και σ' το γράφει μέχρι τη μούρη. Το να ασχολείται, όμως, μια κυβέρνηση με το να καταγράψει τα πιστεύω των πολιτών της είναι, εκτός των άλλων, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων. Διότι το αν είσαι χριστιανός ή όχι είναι προσωπική υπόθεση και δεν αφορά την πολιτική εξουσία για να την καταγράφει.

Το προηγούμενο παράδειγμα είχε ένα λάθος. Κι επειδή είναι δύσκολο να το ξέρει κάποιος, το λάθος είναι ότι το θρήσκευμα θα μπορούσε να γράφεται στο πρόσωπο. Η δεοντολογία των επαγγελματιών που κάνουν τατουάζ τους απαγορεύει να σχεδιάζουν στο πρόσωπο κάποιου, μια και ένα τατουάζ στο πρόσωπο είναι σίγουρο ότι θα σου αλλάξει τη ζωή. Κατά πάσα πιθανότητα όχι προς το καλύτερο. Επιστρέφοντας, όμως, στη υπόθεση του Χριστόδουλου, ένα πράγμα που δεν παύει να με εντυπωσιάζει είναι η δημοσιογραφική δουλικότητα.

Ακούς ρεπορτάζ στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση και νομίζεις ότι ακούς το Agios Florinis 110,4 και το Radio Bissarion. Μέχρι να πεθάνει ο Χριστόδουλος δεν είχα καταλάβει ότι εκτός από την Ελλάδα και η ΕΣΗΕΑ έχει επίσημο θρήσκευμα. Οι «παναγιότατοι» συναντάνε τους «μακαριστούς» και οι «άγιοι» τους «σεβασμιότατους». Θα πείτε «και πώς να τους πουν;». Δεν θα πω με το όνομα και το επίθετό τους, όπως κάποτε έκανε το ΚΚΕ, όταν ήταν ακόμα τσαμπουκαλεμένο, αλλά τουλάχιστον με το αξίωμα και το όνομά τους. «Ο μητροπολίτης Σπάρτης Ετσι» και «ο μητροπολίτης Μεσογαίας Αλλιώς». Τα «άγιοι», «παναγιότατοι» και τα σχετικά είναι ιερατικοί τίτλοι. Οπως, λοιπόν, ο ελληνικός Τύπος δεν λέει «η αυτού εξοχότης πρέσβης της Ιαπωνίας» και «η αυτού μεγαλειότης βασιλεύς της Ταϊλάνδης», μια και δεν ανήκει στη διπλωματική ιεραρχία, το ίδιο δεν μπορεί να λέει «ο παναγιότατος», όταν δεν ανήκει στην εκκλησιαστική ιεραρχία.

Το φαινόμενο, φυσικά, οφείλεται σε μια παθογένεια του ελληνικού Τύπου. Στη διάθεσή του να «φτιάχνει» τον αναγνώστη. Μια παθογένεια που αναφέρθηκε πριν από μερικές μέρες σε άρθρο του Γιώργου Χελάκη. Ο Χελάκης έγραφε για την εσκεμμένη υπερβολή σε κάθε μεταγραφή ξένου παίκτη που έρχεται στην Ελλάδα. Μπορώ, λοιπόν, να πω ότι το χθεσινό πρωτοσέλιδο της «SportDay» –«Εκπληξη με Καλόν. Η ΑΕΚ πήρε τον Αφρικανό επιθετικό και το ρίσκο να αναστήσει ποδοσφαιρικά το παιδί-θαύμα»– είναι από τις σπάνιες εξαιρέσεις στον κανόνα.

Τίποτα περισσότερο από την αλήθεια. Η ΑΕΚ αποκτά με εξάμηνο συμβόλαιο έναν παίκτη που κάποτε υπήρξε μεγάλος, πιθανώς θέλει να ξαναγίνει και η ηλικία του το επιτρέπει. Οποιος γουστάρει παραπάνω έχει τρεις εφημερίδες της ΑΕΚ να αγοράσει, για να διαβάσει πως ο Καλόν θα γίνει ο νέος ηγέτης και τσακαλότερος του Λόλο Τσάνκο. Οποιος, όμως, θέλει τη λογική προσέγγιση σε έναν παίκτη-ταλέντο, που όμως δεν στέριωσε ούτε στη Σαουδική Αραβία, παίρνει «SportDay» κι ας μη φτιάχνεται. Και ο μύθος ότι οι αθλητικές εφημερίδες πρέπει να είναι τελάληδες που να φτιάχνουν τους οπαδούς καταρρέει στο μπορντερό, που η «SportDay» ρίχνει double score στον εκάστοτε δεύτερο.

Θα κοιμηθώ, λοιπόν, μακαριστός τη στιγμή που η «SportDay» θα κόψει την άλλη γελοιότητα της αθλητικής δημοσιογραφίας. Να περνάει η ανώνυμη γνώμη για πληροφορία. Καταλαβαίνω μια κρίσιμη πληροφορία, όπως ένας τσακωμός στα αποδυτήρια ή μια μεταγραφή, να «χρεώνεται» σε ανώνυμες πηγές. Μια γνώμη, όμως, τι πληροφορία είναι για να «χρεώνεται» ανώνυμα;

Αναφέρομαι σε ειδήσεις τύπου «Γελάγανε οι παίκτες της ΑΕΚ όταν άκουσαν την κλήρωση του διαιτητή Κούκα» και «Πυρ και μανία έγιναν οι παίκτες του Ολυμπιακού όταν άκουσαν την δήλωση του Πούμα». Τη γνώμη του λέει ο άλλος και αν δεν θέλει να την επωμιστεί, δεν μπορεί ο δημοσιογράφος να γίνεται το παπαγαλάκι της διοίκησης ή των παικτών για να τη μεταφέρει. Ετσι, και οι διοικήσεις δεν φοβούνται ότι θα τιμωρηθούν και οι παίκτες ότι θα προκαλέσουν τον θυμό των αντιπάλων, όπως θα γινόταν αν το έλεγαν επώνυμα.


Eξαιρέσεις, φυσικά, υπάρχουν. Και δεν μπορώ παρά να μην εξάρω τη γενναία στάση του Διονύση Ελευθεράτου, που σε χθεσινό άρθρο του υποσχέθηκε ότι θα συνεχίσει και σήμερα λέει τα πράγματα με το όνομά τους. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι μια καριόλα επειδή δίνει δάνεια σε άλλες τράπεζες. Εως πότε θα παίζεις με τη φωτιά, ρε Διονύση; Δεν φοβάσαι ότι μια μέρα το σύστημα θα πάρει την εκδίκησή του; Οτι θα πας να σηκώσεις λεφτά από ΑΤΜ και θα σε ρουφήξει;