Η ροή των κεφαλαίων που αλλάζει το ποδόσφαιρο

Εχουν περάσει 15 χρόνια από τότε που για πρώτη φορά η τηλεόραση παντρεύτηκε το ποδόσφαιρο, με τη συμφωνία της Πρέμιερσιπ με το BSkyB του Ρούπερτ Μέρντοχ. Από τότε άρχισαν να μεταδίδονται από το συνδρομητικό κανάλι τα παιχνίδια των αγγλικών ομάδων, οι οποίες έβλεπαν τα ταμεία τους να γεμίζουν από τα χρήματα της συμφωνίας πώλησης των τηλεοπτικών τους δικαιωμάτων.

Η εξέλιξη αυτή σταδιακά υποχρέωσε πολλές ομάδες στην Ευρώπη να υιοθετούν και να ενσωματώνουν στη φυσιογνωμία τους στοιχεία διοίκησης και λειτουργίας των επιχειρήσεων. Σε άλλες χώρες με περισσότερη επιτυχία και σε άλλες με λιγότερη. Συχνότατα η επιτυχία της επιχειρηματικής πρακτικής σε ποδοσφαιρικό επίπεδο βρίσκεται σε συνάρτηση με το μέγεθος μιας ομάδας, την οργάνωσή της και το θεσμικό πλαίσιο της κάθε χώρας που καθορίζει τα όρια της ποδοσφαιρικής δραστηριότητας. Που είναι πλέον και οικονομική, για να μην πω πρωτίστως οικονομική.

Από την ώρα που το ποδόσφαιρο πέρασε στην οικονομική σφαίρα, χάρη κυρίως στη συνδρομητική τηλεόραση, είναι προφανές ότι οι νόμοι που διέπουν τη λειτουργία των επιχειρήσεων θα καθορίζουν και τις τύχες των ομάδων όλο και περισσότερο. Αλλωστε, η λειτουργία του ανταγωνισμού και η επιβεβαίωση των διατάξεων που καθορίζουν το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας στην Ε.Ε. ήταν το πρωταρχικό μέλημα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στη σύνταξη της Λευκής Βίβλου για τον αθλητισμό που δημοσιοποιήθηκε τον περασμένο Ιούλιο. Εξετάζοντας κανείς την οικονομική δραστηριότητα του πλανήτη, διαπιστώνει αυτό που οι οικονομολόγοι ονομάζουν «κυριαρχία της τριάδας». Τα τρία κορυφαία –γεωγραφικά- κέντρα οικονομικής δραστηριότητας, όπου υπάρχει και η μεγαλύτερη συγκέντρωση κεφαλαίου. Τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ιαπωνία.

Το γεγονός αυτό αντανακλάται και στην κυριαρχία των τριών νομισμάτων των περιοχών αυτών στην οικονομική ζωή του πλανήτη. Το 97% των παγκόσμιων συναλλαγών γίνεται σε δολάρια, ευρώ ή γεν. Από αυτές τις τρεις περιοχές του πλανήτη διαρρέεται και ο μεγαλύτερος όγκος κεφαλαίων για επενδύσεις σε τρίτες χώρες. Και μιλώ για τις επενδύσεις εκτός χρηματιστηρίων.

Ο κάθε επενδυτής, όταν πραγματοποιεί μία επένδυση, είναι προφανές ότι ενδιαφέρεται να πετύχει μία απόδοση πολλαπλάσια του κεφαλαίου που επένδυσε, διασφαλίζοντας παράλληλα και το κεφάλαιό του. Οι επενδύσεις εκτός χρηματιστηρίων σχεδόν πάντα χρειάζονται πολύ περισσότερο χρόνο για να αποδώσουν κέρδη. Η τύχη επίσης -της εκτός χρηματιστηρίου- επένδυσης εξαρτάται και από επί μέρους παράγοντες, όπως η πολιτική σταθερότητα ή οι διευκολύνσεις που μία χώρα παρέχει στο ξένο κεφάλαιο (φορολογικές απαλλαγές, συναλλαγματικές διασφαλίσεις κ.ά.). Προς το παρόν ας αφήσουμε τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία εκτός συζήτησης, όσον αφορά τις αθλητικές επενδύσεις και ιδιαίτερα τις επενδύσεις των ποδοσφαιρικών εταιρειών. Ας επικεντρώσουμε την αναφορά μας στην Ευρώπη, όπου εδρεύουν οι πλουσιότερες ποδοσφαιρικές εταιρείες.

Η ευρωπαϊκή ήπειρος για πολλούς λόγους είναι μία ήπειρος που στερεύει όσον αφορά την παραγωγή ποδοσφαιρικού ταλέντου. Και εννοώ νεαρούς ταλαντούχους ποδοσφαιριστές που έχουν τις δυνατότητες να εξελιχθούν σε πολύ μεγάλους παίκτες. Η έλλειψη ταλέντων έχει γίνει αισθητή για έναν επιπρόσθετο λόγο. Την ένταση του ποδοσφαιρικού ανταγωνισμού. Είναι πλέον πολλές οι ομάδες που επιζητούν ταλαντούχους και εξελίξιμους ποδοσφαιριστές, που δεν είναι δυνατόν να βρεθούν όλοι στη γηραιά ήπειρο. Ετσι, ένα μεγάλο μέρος των κεφαλαίων των ποδοσφαιρικών εταιρειών κατευθύνεται στην Αφρική και τη Λατινική Αμερική. Το ενδιαφέρον στοιχείο αυτής της μεταβολής βρίσκεται στα ποσοστά των κεφαλαίων που κινήθηκαν προς Αφρική και Λατινική Αμερική. Σε σύγκριση με την πενταετία 1987-91, η αύξησή τους την πενταετία 2001-06 έφτασε το 373%, αν αυτό λέει κάτι για τον τρόπο που διαμορφώνεται το αύριο του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου.