Δύσκολο πράγμα ο επαγγελματισμός

Tο σαββατιάτικο παιχνίδι της ομάδας του Οτο Ρεχάγκελ με τη Μάλτα και το μεθαυριανό με την Ουγγαρία θύμισαν σε κάποιους παλιότερους δύο από τις πιο «μαύρες» σελίδες της ιστορίας της Εθνικής μας: την ήττα στη Βαλέτα τον Φεβρουάριο του 1975 και την ήττα από την Ουγγαρία στη Βουδαπέστη με 3-0 τον Οκτώβριο του 1987.

Ηττα

Επειδή η ιστορία μιας ομάδας δεν γράφεται μόνο με νίκες, εκείνη η ήττα από τους Μαλτέζους, και μάλιστα με 2-0, αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια στο βιβλίο των αποτελεσμάτων και των περιπετειών της Εθνικής Ελλάδας, μια και ακόμα μοιάζει ανεξήγητο. Με τον καιρό και επειδή συχνά στο ποδόσφαιρο συμβαίνει η μνήμη να είναι κάτι διαφορετικό από την αλήθεια, εκείνη η ήττα απέκτησε μυθολογικές διαστάσεις. Σήμερα υπάρχει πολύς κόσμος που πιστεύει ότι εκείνη η Εθνική ομάδα, (ίσως η πιο πλούσια σε ταλέντο) δεν προκρίθηκε στο Μουντιάλ γιατί έχασε στη Μάλτα και ότι αν είχε κερδίσει εκείνο το ματς και είχε προκριθεί, θα είχε αλλάξει η ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου, μια και στα τελικά θα έκανε σπουδαία πράγματα. Θυμίζω ότι στις τάξεις εκείνης της ομάδας υπήρχαν ο Δομάζος, ο Αντωνιάδης, ο Δεληκάρης, ο Παπαϊωάννου, ο Κρητικόπουλος, ο Λάκης Νικολάου, ο νεαρός τότε Κούδας, ο Κωνσταντίνου και ο Κελεσίδης, ο Σαράφης -οι θρύλοι δηλαδή της δεκαετίας του '70 που πήραν το 0-0 στο «Μαρακανά» από τους Βραζιλιάνους και νίκησαν για πρώτη φορά τους Ιταλούς, έστω και σε φιλικό ματς.

Αλήθεια

Η αλήθεια εκείνης της ιστορίας είναι κάπως διαφορετική. Πρώτα απ' όλα, η διοργάνωση στην οποία η Εθνική μας έπαιρνε μέρος δεν ήταν τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου, όπως μας αρέσει να θυμόμαστε, αλλά τα προκριματικά του Κυπέλλου Εθνών Ευρώπης. Επίσης, η ήττα ήταν όντως εθνικό σοκ, όμως η νίκη δεν έδινε στην Εθνική μας το «εισιτήριο» της πρόκρισης: υπήρχε ένα ακόμα ματς στο πρόγραμμα, αυτό με την πανίσχυρη πρωταθλήτρια κόσμου Δυτική Γερμανία, το οποίο αν η Εθνική μας το έχανε, θα αποκλειόταν έστω και αν στη Βαλέτα είχε νικήσει. Η ήττα από τη Μάλτα απέκτησε διαστάσεις εθνικής συμφοράς, γιατί τελικά στη Γερμανία η Εθνική μας απέσπασε μια τιμητική ισοπαλία με 1-1, αποτέλεσμα που οδήγησε στο μαθηματικό συμπέρασμα ότι αν είχαμε νικήσει στη Βαλέτα, θα είχαμε προκριθεί. Μόνο που άλλο είναι τα «αν», τα «ίσως» και τα μαθηματικά συμπεράσματα και άλλο τα αποτελέσματα. Αυτά απαιτούν περισσότερες αρετές από το καθαρό ταλέντο.

Βούλα

Μου άρεσε πάντα να ρωτάω τους παίκτες που είχαν πάρει μέρος σε εκείνο το ματς τι είχε συμβεί. Από τους περισσότερους (τον Βασίλη Κωνσταντίνου, τον Μίμη Δομάζο, τον Αντώνη Αντωνιάδη, τον Μίμη Παπαϊωάννου κ.ά.) έχω πάρει την ίδια στερεότυπη απάντηση: «Δεν ήμασταν επαγγελματίες, δεν καταλαβαίναμε πόσο σημαντικά ήταν τα ματς με αντιπάλους λιγότερο προικισμένους από εμάς». Δεν έχω την παραμικρή αντίρρηση. Ισα ίσα που τέτοιες απαντήσεις κάνουν κατανοητό πόσο δύσκολο πράγμα είναι ο επαγγελματισμός. Τουλάχιστον οι αποτυχόντες της Μάλτας ήταν στα χαρτιά ερασιτέχνες, αλλά οι αποτυχόντες της Ουγγαρίας ήταν επαγγελματίες με τη βούλα, όχι όμως και στην ψυχή.

Πλήρης

Η ομάδα που έχασε 3-0 από τους Ούγγρους στο «Νεπ Στάντιον» της Βουδαπέστης ήταν η καλύτερη της δεκαετίας του '80. Είχε προπονητή τον καλό Μίλτο Παπαποστόλου και αστέρια τον Αναστόπουλο, τον Σαραβάκο, τον Μητρόπουλο, τον Μανωλά. Είχε πολύτιμους έμπειρους αμυντικούς όπως τον Βαμβακούλα, τον Μίχο, τον Ξανθόπουλο, τον Γεωργαμλή, και είχε μέσους που συνδύαζαν ποιότητα, τσαγανό και ταλέντο όπως ήταν ο Βαγγέλης Βλάχος, ο Κωφίδης, ο Αντωνίου, ο Παπαϊωάννου, ο Σκαρτάδος. Και είχε και μια πλειάδα από νέους που υποσχόταν συνέχεια, όπως ο Καλιτζάκης, ο Μαυρίδης, ο Αποστολάκης, ο Σαμαράς. Λίγες ομάδες στην ιστορία της Εθνικής ήταν τόσο γεμάτες όσο εκείνη.

Νίκη

Πηγαίνοντας στη Βουδαπέστη, η ομάδα κουβαλούσε μία νίκη επί των Πολωνών, μία ισοπαλία στο Ρότερνταμ επί της Ολλανδίας, η οποία μετά έγινε πρωταθλήτρια Ευρώπης, δύο διαδικαστικές νίκες με την Κύπρο και μία εύκολη επικράτηση επί των Ούγγρων στο ΟΑΚΑ, σε ένα ματς που πέρασε στην ιστορία γιατί ο «Αναστό» είχε πετύχει το πιο όμορφο προσωπικό του γκολ. Το ταξίδι στη Βουδαπέστη ξεκίνησε με μια ατυχέστατη έμπνευση του Παπαποστόλου και των διεθνών: να συγκρίνουν μια πιθανή πρόκριση της ομάδας με την κατάκτηση του Πανευρωπαϊκού Πρωταθλήματος από την Εθνική του μπάσκετ. «Θα πάρουμε τη νίκη και θα 'ρθουν στο αεροδρόμιο εκατό χιλιάδες Ελληνες, γιατί τις πραγματικές συγκινήσεις μόνο το ποδόσφαιρο μπορεί να τις δώσει», είχε πει ο Παπαποστόλου: καλύτερα να δάγκωνε τη γλώσσα του.

Λάθος

Ολη η προετοιμασία εκείνης της τελικής προσπάθειας είχε γίνει με λάθος τρόπο. Κυκλοφορούσαν φήμες (και μέσω του υπερφίαλου, τον καιρό εκείνο, αθλητικού Τύπου) ότι οι Ούγγροι θα παίξουν με τα δεύτερα, ότι έχουμε βρει άκρη με την ομοσπονδία τους και πως η απόδειξη είναι ότι τα εισιτήρια του αγώνα είναι απούλητα, ότι η ΟΥΕΦA ήθελε στα τελικά της Γερμανίας την Ελλάδα και όχι την Ολλανδία, γιατί υπάρχουν εκεί εκατομμύρια Ελληνες μετανάστες. Το ματς υπήρξε το χειρότερο στην ιστορία εκείνης της ομάδας. Ουσιαστικά τελείωσε έπειτα από 15 λεπτά, όταν ο Μέσαρος έκανε από μπαλιά του Ντέταρι το 3-0.

Καιροί

Αλλοι καιροί. Κυρίως άλλες αντιλήψεις. Σήμερα όλα αυτά δεν θα μπορούσαν να γίνουν, όχι γιατί οι παράγοντες έγιναν καλύτεροι, αλλά γιατί οι ποδοσφαιριστές είναι οι καλύτεροι όλων των εποχών...