Συμπλοκές και κυρώσεις... εν ονόματι του fair play!

Το σενάριο της άσκησης, πρώτα: παίζουν Ασπροι - Κόκκινοι, είναι 1-0 στο 75'. Οι Ασπροι, προηγούμενοι στο σκορ, βγαίνουν στην κόντρα απ' τα δεξιά. Ο παίκτης τους κλίνει διαγωνίως μέσα, ο αμυνόμενος αιφνιδιάζεται και γλιστρά κοντά στην πλάγια γραμμή, ο επιτιθέμενος εξτρέμ συνεχίζει, σεντράρει, το σουτ τού σέντερ φορ στέλνει την μπάλα ελάχιστα έξω. Καμία διακοπή.

Οι Κόκκινοι, πιεσμένοι από τον χρόνο και το σκορ, επαναφέρουν. Οι Ασπροι κλέβουν στη γραμμή του κέντρου, βγαίνει κάθετη πάσα στον χώρο «μέσα αριστερά», ο Κόκκινος τραυματίας δεν έχει βγει εκτός αγωνιστικού χώρου για τις πρώτες βοήθειες απ' τον φυσικοθεραπευτή, ακόμη κάθεται στο γρασίδι έξω απ' την περιοχή του, καλύπτει τον Ασπρο επιτιθέμενο απ' το οφσάιντ, εκείνος (που, διαφορετικά, θα ευρισκόταν σε αντικανονική θέση) τρέχει και σκοράρει.

Είναι, φυσικά, γκολ: 2-0. Ο Ασπρος σκόρερ περικυκλώνεται από ένα μάτσο κόκκινες φανέλες, η γενική συμπλοκή δεν αργεί, η φασαρία συνεχίζεται και μετά, στην έξοδο των ομάδων απ' το τερέν. Ο παρατηρητής καταγράφει τι συνέβη, σε χορτάρι και τούνελ. Το πειθαρχικό όργανο παίρνει το ραπόρτο και επιβάλλει κυρώσεις.

Δεν είναι «κατά φαντασίαν» κατάσταση αγώνα. Είναι πραγματικό περιστατικό, διαδραματίστηκε πέρυσι σε αναμέτρηση (δικαιοδοσίας) UEFA, συνετέλεσε στο να γίνει αντιληπτή, καθότι απτή, η παράνοια πως εν ονόματι του fair play οδηγηθήκαμε σε ξυλίκια και τιμωρίες. Η υπόθεση έγειρε διάφορα (βασικά, ορισμένα) ερωτήματα.

Οι Κόκκινοι θύμωσαν, επειδή ένιωσαν πως οι Ασπροι ήταν ηθικώς υποχρεωμένοι (αντί να επωφεληθούν και να σκοράρουν) να βγάλουν την μπάλα έξω. Οι Ασπροι αρνήθηκαν να το πράξουν και συνέχισαν κανονικά, διότι οι Κόκκινοι ήταν που επανέφεραν στα γρήγορα την μπάλα από το άουτ, κι ύστερα ζητούσαν τα ρέστα του fair play μόνον όταν την έχασαν! Ηταν αναμενόμενο ως νομοτελειακό ότι θα ερχόταν η στιγμή που θα φτάναμε έως εκεί. Ιδίως ο ευρωπαϊκός Νότος, των γενικώς πιο ζαβολιάρικων μυαλών και της επινοητικής φαντασίας, ήδη κάτι τέτοια τα είχε ζήσει στην «καθημερινότητα» των εγχώριων αναμετρήσεων. Πότε ήταν που οι ποδοσφαιριστές του Πανιωνίου με τον αρχηγό τους, τον σέντερ μπακ Τάκη Γιαννόπουλο εάν δεν απατώμαι, είχαν βρει (έπειτα από παιγνίδι) τις κάμερες για να δηλώσουν ευθέως «εμείς, στο εξής, δεν πρόκειται να κάνουμε fair play και παρακαλούμε τους αντιπάλους μας να μη το κάνουν ούτε εκείνοι»;

Στην αρχή ήταν η αξιέπαινη εξαίρεση. Επειτα έγινε χρήση. Υστερα κατάχρηση. Οι fair play χειρονομίες κατέληξαν να είναι, στην ουσία, τακτικές κομπίνες. Ο παλαίμαχος Σκωτσέζος ρέφερι Χιου Ντάλας, προ καιρού στο Elite Coaches Forum, είχε εκφράσει τον ευρύτερο προβληματισμό ότι «όσο πάει» ο διαιτητής καλείται να διαχειρίζεται, μες στον αγώνα, όλο και πιο πολύπλοκες καταστάσεις. Ετσι είναι, πράγματι. Ομως, για να καταπολεμηθεί η τάση, δεν υπάρχει ρεαλιστική λύση άλλη απ' την επιστροφή στο παλαιό μοντέλο.

Οπου ο ρέφερι, και μόνον αυτός, εκτιμά εάν το ματς πρέπει να το διακόψει ή να το αφήσει να συνεχιστεί. Σαν να μην έχει τίποτε άλλο μες στον νου του, επιπλέον οφείλει να κάνει και τον... γιατρό. Να καταλαβαίνει το αληθινό από το φο. Αν μασήσει από το φο, το πολύ-πολύ να αλλοιώσει τις νορμάλ συνθήκες ενός παιγνιδιού. Εάν, ωστόσο, το θεωρήσει φο ενώ είναι αληθινό, δεν θέλει πολύ -μετά- να του ρίξουν και την ευθύνη από πάνω για ό,τι ενδεχομένως πάθει ο πράγματι τραυματισμένος ποδοσφαιριστής! Επιστρέψαμε, κιόλας. Στο παλαιό. Εδώ, ένα καλό ερώτημα είναι «πόσοι το ξέρουν;» ότι ο κόσμος του ποδοσφαίρου έχει επιστρέψει, για παίκτες που σωριάζονται χάμω, στην αποκλειστική δικαιοδοσία του διαιτητή. Πόσοι, όχι μόνον θεατές. Και παίκτες ή προπονητές! Το ερώτημα είναι κρίσιμο. Διότι ακόμη και να προσπεράσουμε την εύλογη συμπόνια μας για τον διαιτητή, η πραγματικότητα είναι ότι (ύστερα από τόσα χρόνια άτυπης εφαρμογής) η «απαίτηση» της fair play χειρονομίας έχει πιάσει βαθύτατη, πια, ρίζα στο μυαλό και των ποδοσφαιριστών και των θεατών.
Το ξερίζωμά της γίνεται με, μονάχα, έναν (εφικτό, και πάλι σε σχετικό βάθος χρόνου) τρόπο: Εκπαιδευτική διαδικασία. Παρακαλούνται οι τηλε-κριτικοί να το αναδείξουν συστηματικά με κάθε ευκαιρία που τους δίνει το όποιο Σαββατοκύριακο. Και να μας πιπιλίσουν τα μυαλά.