Ο τέταρτος μάγος και πολλά «αν...»

Γκασπάρ, Μελχιόρ και Βαλτάσαρ του Μισέλ Τουρνιέ. Εκδ. Εξάντας

Μετά από τόσα πολλά χρόνια αναγνωστικής περιπλάνησης σε χιλιάδες σελίδες απόκτησα συνήθειες, φόβους, προτιμήσεις, χαρές, απογοητεύσεις, κολλήματα και βεβαιότητες τόσο ισχυρές που αρκεί ένα φύσημα για να γίνουν χίλια κομμάτια. Αλλά όχι πάντα. Μία από εκείνες τις βεβαιότητές μου που ακόμη μένει ακλόνητη είναι εκείνη που με κάνει να εμπιστεύομαι για καλούς παραμυθάδες, όους γράφουν ιστορίες για παιδιά. Αν αγαπούν και την φωτογραφία, ακόμη καλύτερα.

Οσοι έχετε δοκιμάσει να φτιάξετε ένα παραμύθι για να το διηγηθείτε σε ένα παιδί, ίσως καταλαβαίνετε. Τα παιδιά που δεν έχουν αποκτήσει ακόμη τα χαλινάρια των στερεότυπων, έχουν αναρχική φαντασία, δεν γνωρίζουν κανόνες στην αφήγηση και έχουν κρεμασμένο στα χείλη τους ενα φιλοσοφικό εργαλείο που είναι το ερώτημα «γιατί;» είναι, μακράν, το πιο απαιτητικό κοινό.

Αν μπορείς να ικανοποιήσεις ένα παιδί με το παραμύθι σου, τότε μπορείς να επινοήσεις και ιστορίες που θα ικανοποιήσουν και μεγάλους. Ο Μισέλ Τουρνιέ, αγαπούσε τα παιδιά και την φωτογραφία. Κι’ έγραφε και για μεγάλους έχοντας τον νου του στα παιδιά που υπήρξαν. Αυτό το «γιατί;» των παιδιών που κινητοποιεί την φιλοσοφία είναι η ψύχα του αμύγδαλου στις ιστορίες του.

Σε αυτό το βιβλίο διηγείται μία σπουδαία ιστορία κάποιου που δεν υπήρξε. Η μήπως υπήρξε; Μήπως ο τέταρτος μάγος, το όνομα του οποίου λείπει από τον τίτλο είναι, απλά, ένας συμβολισμός; Δεν είναι σωστό να σας το αποκαλύψω αλλά αν ρωτήσετε «γιατί;», το νου σας. Ετσι ανοίγετε μιά πόρτα και δεν έχετε ιδέα τι ιστορία κρύβεται από πίσω.

Ο αστάθμητος παράγοντας στην Ιστορία του Ερικ Ντούρσμιντ. Εκδ. Ενάλιος

Το βιβλίο αυτό έχει ένα σοβαρό ελάττωμα. Θα πρέπει η αγορά του να συνοδεύεται και από ένα διόραμα, ώστε να μπορείς να αναπαραστήσεις την συγκεκριμένη μάχη κάθε φορά. Βέβαια, ένα τέτοιο διόραμα θα χρειαζόταν ένα τεράστιο δωμάτιο, σαν κι αυτό που είχε και ο Γουέσλεϊ Σνάιπς στην ταινία murder at 1600.

Πέρα, όμως από τις εξυπνάδες, η συγγραφική δουλειά του Ντουρσμιντ έχει τρομερό ενδιαφέρον γιατί παρουσιάζει, λάθη, τυχαία περιστατικά ή ανοησίες που σχηματοποίησαν τον κόσμο όπως τον γνωρίζουμε και όχι όπως τον σχεδιάσαμε. Από τα καπρίτσια του καιρού ή την κακή διάθεση ενός στρατηγού που έκριναν μεγάλες ιστορικές στιγμές μπορεί να πιάσει κάποιος δεκάδες νήματα του «τι θα γινόταν, αν» τα πράγματα εξελίσσονταν διαφορετικά, κάποια δεδομένη στιγμή.