Πολύ πριν ο Ολυμπιακός γίνει εφιάλτης της ΤΣΣΚΑ την τελευταία δεκαετία, με την επική ανατροπή από το -19 στον τελικό της Ευρωλίγκας το 2012 και άλλες τρεις νίκες σε ημιτελικούς Final Four από θέση αουτσάιντερ, το 2013, το 2015 και το 2017, οι δύο ομάδες είχαν αναπτύξει τη δική τους βεντέτα.
Αυτή «γεννήθηκε» από τις ιστορικά πρώτες αναμετρήσεις των δύο ομάδων, στα playoffs της περιόδου 1994/95. Ήταν μια τιτανομαχία σε μια σειρά best of three (πρόκριση στις δύο νίκες), με έπαθλο το εισιτήριο για το Final Four της Σαραγόσα. Η ΤΣΣΚΑ είχε κάνει εμφατικά το 1-0 με το 95-65 στη Μόσχα, αλλά ο Ολυμπιακός με το πλεονέκτημα έδρας έπρεπε απλώς να υπερασπιστεί το ΣΕΦ. Ισοφάρισε τη σειρά με το 86-77 και όλοι περίμεναν έναν μεγάλο τρίτο «τελικό». Όμως αυτός έμελλε να εξελιχθεί σε παρωδία. Αυτή είναι η ιστορία του Game 3, που κατέληξε σε… 3 on 3, σαν σήμερα πριν από 27 χρόνια (16/3/1995).
Ματς… φιάσκο
Mέλη της αποστολής της ΤΣΣΚΑ ένιωσαν έντονη αδιαθεσία και διακομίστηκαν στο νοσοκομείο με δηλητηρίαση το μεσημέρι της ημέρας του αγώνα. Ανάμεσά τους και οι παίκτες Πανόφ, Κόρνεφ, Μοργκούνοφ, Κουράσοφ, Καράσεφ και Πασούτιν (αλλά και ένας Ρώσος δημοσιογράφος), που τέθηκαν νοκ άουτ αφήνοντας την ομάδα τους με μόλις πέντε διαθέσιμους για τον αγώνα.
Η ρώσικη ομάδα παρατάχθηκε με τους Κουντέλιν, Βαντέεφ, Γκρέζιν, Σπιριντόνοφ και Κισούριν υποστηρίζοντας πως παρότι ζήτησε αναβολή, η FIBA (που τότε είχε τον έλεγχο της διοργάνωσης) δεν έκανε δεκτό το αίτημα και σε περίπτωση αποχής θα επέβαλε βαριά τιμωρία στους Ρώσους.
Στο πρώτο ημίχρονο η ΤΣΣΚΑ αντιστάθηκε, προηγήθηκε στο 16' (27-28) και στην ανάπαυλα το σκορ ήταν μόλις στο -5 (37-32). Όμως η κούραση, τα φάουλ και ο τραυματισμός του Σπιριντόνοφ υποχρέωσαν την ρωσική ομάδα να παίζει με τριάδα στο δεύτερο ημίχρονο! Ο Ολυμπιακός αφού «καθάρισε» το ματς παρέταξε κι αυτός τριάδα στο παρκέ, με αποτέλεσμα το ματς να τελειώσει με… 3 on 3 και σκορ 79-54.
Μάλιστα, ο Γιάννης Ιωαννίδης είχε επικριθεί για την απόφασή του να κρατήσει πεντάδα στο παρκέ μέχρι να εξασφαλιστεί η νίκη-πρόκριση. «Ίσως θα έπρεπε αμέσως να παίξουμε με ίδιο αριθμό παικτών. Ο αντίπαλος με την απόδοσή του δεν μας έδωσε όμως αυτή τη δυνατότητα», είχε δηλώσει δέκα χρόνια μετά το περιστατικό στη ρωσική Sport-Express ο Γιώργος Σιγάλας, ενώ ο Σάσα Βολκόφ από… συμπαράσταση στους συμπατριώτες του δεν ήθελε να παίξει. «Φοβήθηκα για τους παίκτες της ΤΣΣΚΑ, οι οποίοι βρίσκονταν μεταξύ ζωής και θανάτου. Ζήτησα από τον Ιωαννίδη να μην αγωνισθώ. Στο πρώτο ημίχρονο δεν με άκουσε. Βλέποντας όμως την έκφραση στο πρόσωπό μου με κάθισε στον πάγκο και δεν με ξαναέβαλε στο παιχνίδι».
Μετά από αυτό το ματς-παρωδία, οι Πειραιώτες ήταν στο Final Four, όπου νίκησαν μεν (όπως και έναν χρόνο πριν) τον Παναθηναϊκό στον ημιτελικό, αλλά έχασαν από τη Ρεάλ των Σαμπόνις και Αρλάουκας στον τελικό. Όμως το τι πραγματικά συνέβη εκείνες της ημέρες στην ΤΣΣΚΑ παραμένει ακόμη και σήμερα μυστήριο…
Παραισθήσεις, σπασμοί και τάσεις αυτοκτονίας, αλλά όχι αναβολή
Τα μέλη της αποστολής της ΤΣΣΚΑ έκαναν λόγο για περίεργα συμπτώματα μετά το πρώτο παιχνίδι στο ΣΕΦ. Η κατάσταση επιδεινώθηκε τις επόμενες ώρες, με παίκτες να καταλήγουν στο νοσοκομείο. Μιλούσαν για δύσπνοια, παραισθήσεις, μυϊκούς σπασμούς, ενοχλήσεις στα μάτια και άλλα σοβαρά συμπτώματα, ενώ στελέχη της ΤΣΣΚΑ δήλωναν πως είχαν ανησυχήσει ακόμη και για τη ζωή των αθλητών.
Ο Βασίλι Καράσεφ δήλωσε αρκετά χρόνια μετά πως οι πόνοι ήταν τόσο έντονοι που θα αυτοκτονούσε αν είχε πιστόλι για να λυτρωθεί (!), ο Σεργκέι Πανόφ τόνισε πως έβγαζε αφρούς από το στόμα και ο Αντρέι Σπιριντόνοφ υποστήριξε πως η συγκεκριμένη περιπέτεια του προκάλεσε χρόνια προβλήματα σε συκώτι και νεφρά, με αποτέλεσμα να αποσυρθεί πρόωρα από το μπάσκετ. «Οι γιατροί όταν μας είδαν πανικοβλήθηκαν. Στην αρχή νόμισαν ότι ήμαστε ναρκομανείς και άρχισαν να μας ρωτάνε κάποια γελοία πράγματα. Στη συνέχεια έκριναν ότι κάτι είχαμε καταπιεί και μας πήγαν για ακτινογραφίες», ήταν η μαρτυρία του Νικίτα Μοργκούνοφ.
Πάντως ο υπεύθυνος της στατιστικής υπηρεσίας, Κυριάκος Πιτούλης, με δήλωσή του τότε στα «ΝΕΑ» είχε αναφέρει: «Λίγο πριν αρχίσει ο αγώνας ζήτησα από τον πάγκο των Ρώσων δύο μπουκάλια νερό για τις ανάγκες της ομάδας των στατιστικών. Τα καταναλώσαμε και δεν πάθαμε απολύτως τίποτα».
Η ΤΣΣΚΑ επιδίωξε την αναβολή του αγώνα. Ο κομισάριος του ματς, ο Βούλγαρος Βαλεντίν Λαζάροφ, τόνισε πως «… ο Γκομέλσκι (σ.σ. τότε πρόεδρος της ρωσικής ομοσπονδίας) είχε κάνει το σχετικό αίτημα στην FIBA, αλλά εκείνη δεν επενέβη, καθώς δεν υπήρξε ιατρική γνωμάτευση. Πρότεινα στον Ολυμπιακό να μεταφερθεί κατά ένα-δύο εικοσιτετράωρα το παιχνίδι. Ο μάνατζερ της πειραϊκής ομάδας μού έδειξε το τηλεοπτικό συμβόλαιο, θέτοντας το ερώτημα ποιος θα πληρώσει τις συνέπειες σε περίπτωση καταγγελίας του. Πιστέψτε με, μίλησε για πολύ μεγάλο ποσό. Έπειτα από αυτό δεν μπορούσα να μεταθέσω το παιχνίδι».
«Εμείς ζητήσαμε να αναβληθεί το παιχνίδι, αλλά δεν έγινε δεκτό. Θα προτιμούσαμε να διεξαχθεί κανονικά το ματς και να προκριθούμε ή να αποκλειστούμε», τόνιζε στη συνέντευξη Τύπου ο Γιάννης Ιωαννίδης, ενώ την πρόκριση στο Final 4 της Σαραγόσα δεν μπόρεσαν να χαρούν όπως φάνηκε στις δηλώσεις τους ούτε οι παίκτες. «Όταν μάθαμε ότι θα παίζαμε δέκα εναντίον πέντε, δεν αισθανθήκαμε καλά», ήταν τα λόγια του Μίλαν Τόμιτς.
Τότε, γιατί κατέβηκαν;
Οι άνθρωποι της ρωσικής ομάδας εξέτασαν σοβαρά το ενδεχόμενο να «μποϊκοτάρουν» το παιχνίδι, αλλά κατόπιν συζητήσεων αποφάσισαν να κατέβουν και… όσο αντέξουν. «Ήμασταν όλοι φοβισμένοι. Φοβόμασταν για όσους ήταν στο νοσοκομείο, αλλά και για το πρόστιμο μετά την αποτυχία σε ένα ματς που θα έβλεπαν όλοι. Ήταν το 1995. Έπρεπε να πάρεις την ευθύνη για την ήττα, παρά τις συγκεκριμένες καταστάσεις. Η FIBA επέμενε να παίξουμε. Πριν από το ματς ο κομισάριος είπε ότι πρέπει να παίξουμε και μετά να το ερευνήσουμε», τόνισε αρκετά χρόνια μετά ο τότε προπονητής της ΤΣΣΚΑ, Στάνισλαβ Ερέμιν.
Ο γενικός διευθυντής της ρωσικής ομάδας, Γιούρι Γιουρκόφ, μίλησε για εκδίκηση: «Έπρεπε να παίξουμε. Το πήραμε πατριωτικά, θα πεθαίναμε για να πάρουμε εκδίκηση από την Ελλάδα», ενώ ο κορυφαίος σουτέρ εκείνης της ΤΣΣΚΑ, Ιγκόρ Κουντέλιν, είπε: «Κανένας από εμάς δεν έφυγε από το ματς. Η σιγουριά του Ολυμπιακού και η ισχύς του τότε ήταν μεγαλύτερη στην Ευρώπη από αυτήν της ΤΣΣΚΑ. Μας εκφόβιζαν με πρόστιμα και άλλα μέτρα».
Ο γιατρός της ΤΣΣΚΑ, Όλεγκ Παρφιόνοφ, υποστήριξε πως «… οι προπονητές της ΤΣΣΚΑ δεν ήθελαν να κατεβάσουν την ομάδα στο γήπεδο, όμως ο πρόεδρος της ΤΣΣΚΑ, Ρέζνικοφ και ο Γκομέλσκι, παρά το ότι δεν ήθελαν να χρεωθούν την ευθύνη, επέμεναν ότι ο σύλλογος κινδυνεύει με πρόστιμο από 50.000 ως 100.000 δολάρια». Ήταν σαφές πως ο πόλεμος πλέον ήταν και επικοινωνιακός…
Δολιοφθορά ή παραμύθια;
Ακόμη και σήμερα, 27 χρόνια μετά, το τοπίο παραμένει εξαιρετικά θολό για το τι πραγματικά συνέβη. Η πλευρά της ΤΣΣΚΑ υποστήριζε πως στα μπουκάλια που χορηγήθηκαν από τους οικοδεσπότες στην αποστολή, παρότι ήταν σφραγισμένα, υπήρχαν μικρές τρύπες στα καπάκια και πως μέσω αυτών κάποιοι είχαν ρίξει στα νερά το ψυχοφάρμακο αλοπεριντίν. Μάλιστα, άφηναν σαφείς αιχμές για… χέρι Ολυμπιακού πίσω από την καταγγελλόμενη δολιοφθορά και τόνιζαν, επιστρέφοντας στη Μόσχα, πως την επόμενη φορά που θα έρθουν στην Ελλάδα θα φέρουν και δικά τους νερά.
«Είναι πιθανό αυτό το έγκλημα να είχε γίνει με τη σύμφωνη γνώμη του Ολυμπιακού. Η συμπεριφορά ήταν αντιεπαγγελματική. Το έκαναν για να μας βγάλουν από την μάχη», ισχυρίστηκε ο γενικός διευθυντής της ρωσικής ομάδας, Γιούρι Γιουρκόφ, ενώ πιο μετριοπαθής ήταν ο Στάνισλαβ Ερέμιν. «Δεν θα έλεγα πως το έκανε μια ομάδα του επιπέδου του Ολυμπιακού, είναι ένας μεγάλος σύλλογος. Πιστεύω, όμως, πως εμπλέκονται άνθρωποι από τη διοίκηση της ομάδας, που σε περίπτωση ήττας φοβόντουσαν πως θα χάσουν τη δουλειά τους ή τα χρήματά τους. Ο πρόεδρός τους είχε πει πως είναι απαραίτητο να νικήσουν».
Τι έδειξαν όμως οι τοξικολογικές εξετάσεις;
Ας δούμε όμως και τα ντοκουμέντα: Ο Ερυθρός Σταυρός, με μια λιτή ανακοίνωση ανέφερε πως «… τα αποτελέσματα των τοξικολογικών εξετάσεων που βγήκαν από την Πανεπιστημιακή Κλινική Αθηνών ήταν αρνητικά», ενώ η εκπρόσωπος του αρμόδιου τμήματος στο Γενικό Κρατικό Νίκαιας ενημέρωσε εγγράφως την Γενική Γραμματεία Αθλητισμού πως δεν υπήρχε περίπτωση δηλητηρίασης των Ρώσων, καθώς δεν ανιχνεύτηκε στο αίμα ή στα ούρα τους τοξική ουσία. Μάλιστα, άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο «… η κατάστασή τους να προήλθε από λήψη διεγερτικών ουσιών» δίνοντας μια νέα διάσταση στην υπόθεση. Πάντως ο πρόεδρος της ΤΣΣΚΑ, Μιχαήλ Ρέζνικοφ, δήλωνε κατηγορηματικά ότι «… οι παίκτες μας δεν πήραν ούτε αναβολικά, ούτε και φάρμακα». Την ίδια ώρα, οι κακές γλώσσες έλεγαν πως 5-6 παίκτες των φιλοξενούμενων μετά τον πρώτο αγώνα στο ΣΕΦ είχαν ξενυχτήσει σε κλαμπ καταναλώνοντας και μεγάλες ποσότητες αλκοόλ.
Με αρκετές μέρες καθυστέρηση κι αρκετές μέρες αφού είχε επιστρέψει στη βάση της, η ρωσική πλευρά διέρρευσε τα αποτελέσματα των εξετάσεων που έκανε (σε… δικό της εργαστήριο) στα μέλη της αποστολής της και σε μπουκάλια νερό που μετέφεραν από την Ελλάδα. Η ουσία που «βρήκαν» ονομαζόταν Γκαλαπεριτόλ, που ανήκει στις νευροληπτικές, χρησιμοποιείται στην ψυχιατρική και μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα σαν κι αυτά που παρουσίασαν οι Ρώσοι. Τα αποτελέσματα δεν στάλθηκαν, πάντως, ποτέ στην FIBA (όπως ισχυρίζονταν πως θα πράξουν οι άνθρωποι της ΤΣΣΚΑ), καθώς το εργαστήριο που έκανε τις εξετάσεις δεν ήταν αναγνωρισμένο διεθνώς, όπως τα αντίστοιχα ελληνικά που έβγαλαν τα αρχικά πορίσματα.
Η οργισμένη αντίδραση του Ολυμπιακού και το «καρφί» του Λιάνη
Η διοίκηση του Ολυμπιακού αφού κόπασε κάπως ο θόρυβος έσπασε τη σιωπή της με μια καυστική ανακοίνωση κατά της ΤΣΣΚΑ και όσων ενστερνίστηκαν τους ισχυρισμούς της αλλά και αφήνοντας αιχμές για εχθρούς εντός των τειχών.
«Την ώρα που τα επίσημα αποτελέσματα των εξετάσεων αναφέρουν ρητά πως δεν ανιχνεύτηκε τοξική ουσία, κάποιοι ανακάλυψαν δηλητήρια και στρυχνίνη. Ο Ολυμπιακός από την πρώτη στιγμή χειρίστηκε το θέμα με τη μέγιστη υπευθυνότητα και σοβαρότητα αποφεύγοντας να απαντήσει σε κάθε λασπολογία και επίθεση προτού εκδοθεί το ιατρικό πόρισμα. Δυστυχώς ο θόρυβος που χωρίς αμφιβολία εξυπηρετεί τα συμφέροντα όλων των αντιπάλων μας στο Final Four βρίσκει πρόσφορο έδαφος και πηχυαίους τίτλους, μόνο και μόνο για τη δημιουργία εντυπώσεων. Ο Ολυμπιακός δεν είναι διατεθειμένος να ακολουθήσει τη στρατηγική τακτική ορισμένων. Ο βόρβορος, από όπου κι αν προέρχεται, δεν μας αγγίζει. Η γκεμπελική τακτική της συκοφαντίας δεν πρόκειται να πιάσει τόπο. Αυτό που θα πρέπει να προβληματίσει τους φιλάθλους είναι ότι ενώ όλοι κόπτονται για την αξιοπιστία του ελληνικού μπάσκετ, οι πραγματικοί εχθροί του αθλήματος είναι πολύ πιθανό να βρίσκονται στα ενδότερα των έσω».
Ο δε υφυπουργός Αθλητισμού τότε, Γιώργος Λιάνης, είχε μιλήσει για προσφιλή τακτική των Ρώσων να υποβαθμίσουν μια ελληνική επιτυχία απέναντί τους. «Το ίδιο είχε γίνει και στο Ευρωμπάσκετ του 1987, όταν οι Σοβιετικοί είχαν μιλήσει για συνθήκες Μαυριτανίας στον τελικό που έχασαν. Με τη διεθνή διάσταση που πήρε το θέμα αυτό, θίγεται η χώρα μας. Η ουσία όμως είναι πως η ξαφνική ασθένεια των Ρώσων οφείλεται στο στρες και τις διατροφικές παρεκτροπές. Τίποτα και κανείς δεν μπορεί να μειώσει τις επιτυχίες των ομάδων μας», είχε δηλώσει.
Ο ψυχρός πόλεμος δεν τελείωσε πρακτικά ποτέ... Τον Οκτώβριο του 1995, επτά μήνες μετά τα γεγονότα του Μαρτίου, η μοίρα έφερε ξανά αντιμέτωπες τις δύο ομάδες, αυτή τη φορά για τη σεζόν 1995/96, στη Μόσχα. Και ο Ολυμπιακός φέρεται να ταξίδεψε τότε με δικά του νερά αλλά και τρόφιμα από την Ελλάδα, σε μια κίνηση που σχολιάστηκε τότε αρνητικά από τα ρωσικά ΜΜΕ.
Οι δε φίλοι της ΤΣΣΚΑ, το 2010 στο Final 4 του Παρισιού, σήκωσαν στον μικρό τελικό απέναντι στην Παρτιζάν πανό στα ελληνικά που ανέφερε «Τιμούμε το μπάσκετ, είστε ντροπή… 16/03/1995», ενώ φώναζαν ρυθμικά «ΠΑΟ-ΠΑΟ» για να… πικάρουν τον Ολυμπιακό που έπαιζε στον τελικό με την Μπαρτσελόνα.
Το τι συνέβη πραγματικά, μάλλον δεν θα το μάθουμε ποτέ... Αυτό για το οποίο είμαστε σίγουροι είναι πως πρόκειται για μια από τις πιο παράξενες και ιντριγκαδόρικες ιστορίες στα χρονικά του ευρωπαϊκού μπάσκετ. ON DEMAND: Όλα τα ρεπορτάζ στο επίσημο κανάλι του bwinΣΠΟΡ FM στο youtube
