Παρτίζαν-Ερυθρός Αστέρας: Τώρα συνήλθα…

Το ταξίδι στο Βελιγράδι δεν ήταν στο «πρόγραμμα».

Έχοντας «μείνει» στον Φεβρουάριο του 2020 και στο… καταραμένο ταξίδι στο Βερολίνο (δεν τα λες και λίγα όσα συνέβησαν στη συνέχεια στον κόσμο), το πλάνο ήταν ο πρώτος προορισμός εκτός Ελλάδας μετά από μία τριετία να είναι άλλος. Τα Βαλκάνια δεν είχαν πέσει στο τραπέζι. Η ακρίβια, ωστόσο, δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Αν δεν βρίσκαμε πανάκριβα αεροπορικά εισιτήρια, βρίσκαμε πανάκριβα όλα τα υπόλοιπα και… τούμπαλιν ή και όλα μαζί πακέτο.

Ξαφνικά, κυριολεκτικά από το πουθενά, «έσκασε» μπροστά μας η πρωτεύουσα των γειτόνων μας, Σέρβων. Από το «γιατί όχι;», λοιπόν, πολύ γρήγορα βρεθήκαμε με κλεισμένα εισιτήρια για την πόλη στη συμβολή των ποταμών Σάβου και Δούναβη. Την πόλη, που πρόσφατα κατακλύστηκε από χιλιάδες Έλληνες «ερυθρόλευκης» απόχρωσης. Την πόλη, η ιστορία της οποίας -όπως νιώθεις στο πετσί σου αν βρεθείς εκεί- συγκλονίζει. Υπάρχει, ωστόσο και κάτι άλλο, που συγκλονίζει. Το ρήμα, δίχως καμία υπερβολή, δεν αρκεί για όσα θα ακολουθήσουν.

Ο τίτλος μπορεί να φαίνεται παραπλανητικός. Δεν είναι. Εντάξει, υπήρχε ένα κάποιο τρέξιμο όλες αυτές τις ημέρες λόγω της κορύφωσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου, κυρίως, ωστόσο, περίμενα να «κάτσουν» μέσα μου όσα είδα. Να τα «χωνέψω», να συνέλθω και να σιγουρευτώ ότι, πράγματι, ήταν μια εμπειρία ζωής, που όμοιά της -σε επίπεδο αθλητικού τουρισμού- δύσκολα θα «ισοφαριστεί». Ίσως σε κάποιο Μπόκα-Ρίβερ. Από επαγγελματική, και όχι μόνο, διαστροφή, όπου ταξιδεύω στο εξωτερικό, κοιτάω πάντα αν έχει κάποιο ματς, ανεξαρτήτως αθλήματος. Προτού κλείσω, λοιπόν, τα εισιτήρια για Βελιγράδι, κοίταξα. Και είδα. Πέμπτη, 8 Δεκεμβρίου, Παρτίζαν-Ερυθρός Αστέρας, στη «Σταρκ Αρένα», για την Ευρωλίγκα. Φύγαμε, δίχως δεύτερη σκέψη.

Θα προσπαθήσω να μεταφέρω όλα όσα ζήσαμε εκείνο το βράδυ, παρότι εδώ ταιριάζει στον απόλυτο βαθμό το ρητό «δεν μπορώ να σου το περιγράψω». Αν δεν βρεθείς εκεί, να το δεις με τα μάτια σου, δεν μπορείς να καταλάβεις, δεν μπορείς να το πιστέψεις. Ξέρεις, φυσικά, ότι πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα ντέρμπι παγκοσμίως, επομένως η καυτή ατμόσφαιρα είναι δεδομένη. Αλλά δεν αρκεί αυτό από μόνο του. Για αυτό και -το λέω τώρα, νωρίς- όσοι γουστάρετε τον αθλητικό τουρισμό, δρομολογείστε να πάτε σε ένα Παρτίζαν-Ερυθρός Αστέρας. Είτε στο μπάσκετ είτε στο ποδόσφαιρο. Χθες.



Το γήπεδο βρίσκεται στο «νέο» Βελιγράδι. Την περιοχή της πόλης, δηλαδή, απέναντι από την «παλιά» και τον ποταμό Σάβο, που χτίζεται με… τρελούς ρυθμούς τα τελευταία χρόνια. Για την ιστορία, όπως συμβαίνει σε αντίστοιχες περιπτώσεις επέκτασης πόλεων, το νέο Βελιγράδι δεν έχει τίποτα να δεις. Μόνο εμπορικά κέντρα -αν σου αρέσουν αυτά. Το παλιό Βελιγράδι, γύρω από το κάστρο και νοτιότερα, είναι, πραγματικά, πανέμορφο, ολοζώντανο και πολύχρωμο, μέσα στη μουντάδα του και την, για όλους τους γνωστούς λόγους, ταλαιπωρία του.

Το λεωφορείο σε αφήνει 10 λεπτά, περίπου, μακριά από τη «Σταρκ Αρένα». Εκείνο το βράδυ είχε και ομίχλη. Το σκηνικό ήταν λίγο βγαλμένο από θρίλερ, διότι, για να είμαι ειλικρινής, όταν πηγαίνεις ως τουρίστας σε ένα Παρτίζαν-Ερυθρός Αστέρας, με οπαδούς και των δύο στο γήπεδο(!), ε, έχεις μια αγωνία για το τι μπορεί να συμβεί. Δεν ξέρεις, βασικά, τι μπορεί να συμβεί, έχοντας διαβάσει για άσχημα περιστατικά παλαιότερα, σε άλλες μεταξύ τους αναμετρήσεις. Φτάνοντας, ωστόσο, στον περιβάλλοντα χώρο του γηπέδου, διαπιστώσαμε πως πρέπει να το σκεφτείς… εκατοντάδες φορές πριν κουνήσεις, έστω, το δαχτυλάκι σου!



Τα μέτρα ασφαλείας δεν ήταν απλά δρακόντεια: Δεκάδες διμοιρίες, εκατοντάδων πάνοπλων αστυνομικών, που, με το συμπάθιο κιόλας, αλλά δεν μπορώ να το μεταφέρω αλλιώς, θύμιζαν… Ρόμποκοπ, δεκάδες πανύψηλα άλογα, δεκάδες μεγάλα σκυλιά, δεκάδες κλούβες, δημιουργούσαν ένα σκηνικό, το οποίο θύμιζε εμπόλεμη ζώνη! Την ίδια στιγμή, οι οπαδοί της Παρτίζαν είχαν σχηματίσει δύο τεράστιες ουρές και έμπαιναν στη «Σταρκ Αρένα», τραγουδώντας ασταμάτητα συνθήματα. Δεν συνέβαινε το παραμικρό. Οι περισσότεροι από 600 φίλοι του Ερυθρού Αστέρα είχαν ήδη πάρει θέση μέσα, αρκετές ώρες νωρίτερα. Ακόμη, φυσικά, δεν είχαμε ιδέα τι θα συναντήσουμε και πάντα υπήρχε ένα μικρό άγχος, μη φάμε κάνα μπουκάλι -το λιγότερο- στο κεφάλι. Πήραμε τις διαπιστεύσεις μας και μπήκαμε στο γήπεδο. Από εδώ και πέρα αρχίζουν τα… απερίγραπτα!



Καταρχήν, η «Σταρκ Αρένα» δεν είναι ένα όποιο και όποιο γήπεδο. Όσοι φίλοι του Ολυμπιακού βρέθηκαν τον περασμένο Μάιο στο Final Four, μπορούν να το επιβεβαιώσουν. Σου κόβει την ανάσα! Αν, δηλαδή, το στάδιο «Ράικο Μίτιτς» του Ερυθρού Αστέρα στο ποδόσφαιρο είναι το «Μαρακανά των Βαλκανίων», η «Σταρκ Αρένα» είναι το «Μαρακανά του μπάσκετ»! Ένα αχανές γήπεδο, επιβλητικό, που σε αφήνει με το στόμα ανοιχτό. Πόσω μάλλον όταν το βλέπεις σε ένα σερβικό ντέρμπι «αιωνίων»…

Περπατήσαμε μερικά μέτρα και φτάσαμε στη φυσούνα. Τα δημοσιογραφικά της «Σταρκ Αρένα» είναι πίσω ακριβώς από τη μία μπασκέτα και όχι στη μέση του γηπέδου και ψηλά, οπότε βγαίνεις στο γήπεδο σαν… παίκτης! Εκεί, μας κόπηκαν τα γόνατα. Ένας εκκωφαντικός θόρυβος, που ολοένα και μεγάλωνε, καθώς διασχίζαμε τη φυσούνα ανάμεσα σε παρατεταγμένους αστυνομικούς-αστακούς, έγινε… αληθινή κόλαση μόλις βγήκαμε στο παρκέ! Μια κόλαση ανατριχιαστική, συνταρακτική, υπέροχη.



Σχεδόν 20.000 Σέρβοι οπαδοί μας «υποδέχθηκαν» με συνθήματα, τραγούδια, κραυγές. Όπου και αν κοιτούσες, κόσμος χοροπηδούσε και φώναζε, συνήθως απευθυνόμενος στους αντιπάλους, απέναντι, κάνοντας και τις… σχετικές χειρονομίες. Κοιτάξαμε ψηλά, στην οροφή, και μας έπιασε ίλιγγος με τον τεράστιο πίνακα-cube, που θύμιζε ΝΒΑ. Κοιτάξαμε τριγύρω, τις αχανείς εξέδρες, και πιάσαμε τους εαυτούς μας να έχουμε μείνει, κυριολεκτικά, με το στόμα ανοιχτό. Και μετά κοιτάξαμε πίσω μας, πάνω από τα κεφάλια μας. Διότι, εκεί, πάνω ακριβώς από τα δημοσιογραφικά, κάθονταν οι φίλοι του Ερυθρού Αστέρα! Τα δευτερόλεπτα, που οι φίλοι της Παρτίζαν έπαιρναν μερικές ανάσες ανάμεσα στα δικά τους συνθήματα, «τολμούσαν» να φωνάξουν και εκείνοι, μόνο, ωστόσο, για να… εξαγριώσουν τους γηπεδούχους, που επέστρεφαν με ακόμη πιο δυνατή φωνή! Ποτέ στη ζωή μου δεν έχω ακούσει τόσο θόρυβο. Ποτέ.

Και μετά βγήκαν οι παίκτες για το ζέσταμά τους. Πρώτα εκείνοι του Ερυθρού Αστέρα. Σαν κάποιο τέρας βγαλμένο από τη σκανδιναβική μυθολογία, η «Σταρκ Αρένα» βρυχόταν τώρα τόσο δυνατά, που έδενε το στομάχι σου κόμπο. «Πώς διάολο θα παίξουν αυτοί εδώ πέρα;», αναρωτήθηκα. Η εξέλιξη του αγώνα, βέβαια, με διέψευσε πανηγυρικά. Θα επανέλθω σε αυτό λίγο πιο κάτω. Ακολούθησαν οι παίκτες της Παρτίζαν. Νέος χαμός. Και εκεί, βέβαια, αναρωτήθηκα: «Πώς διάολο γίνεται να παίζεις κάτω από τέτοια πίεση για τη νίκη;». Έβλεπα τον Παπαπέτρου να κάνει την προθέρμανσή του και ήθελα να πάω να τον ρωτήσω: «Ρε Ιωάννη, το έχεις ξαναδεί αυτό το πράγμα;».



Την ίδια στιγμή, γιατί προφανώς και έχει τη σημασία του, συνέχιζε να μη συμβαίνει ΤΟ ΠΑΡΑΜΙΚΡΟ με τους οπαδούς του Ερυθρού Αστέρα, που κρέμονταν από πάνω μας. Φώναζαν τα συνθήματά τους, έτρωγαν τα μπινελίκια τους, ανταπέδιδαν και αυτό ήταν. Δεν ενοχλούσαν κανέναν, δεν τους ενοχλούσε κανένας. Και το πιο σημαντικό: Μέσα στο γήπεδο, στην εξέδρα, η παρουσία της αστυνομίας ήταν διακριτικότατη, ενώ η απόσταση των δύο αντίπαλων «στρατοπέδων» δεν ήταν… μισό γήπεδο, αλλά μερικά καθίσματα! Για να το πω απλά: Αν κάποιος κόπανος πετούσε κάνα καρεκλάκι ή καμιά φωτοβολίδα, είτε από τη μία είτε από την άλλη πλευρά, εύκολα έβρισε στόχο. Αυθόρμητα μου ήρθαν στο μυαλό πρόσφατοι τελικοί Κυπέλλου μπάσκετ στην Ελλάδα σε σχεδόν άδειες εξέδρες, με 500 άτομα από τη μία και άλλα 500 από την άλλη, που βρήκαν παρ' όλα αυτά τρόπο να τις «παίξουν» μέσα στο παρκέ. Προσοχή: Προφανώς και δεν λέω ότι οι Σέρβοι είναι ΟΛΟΙ τίποτα καλόπαιδα. Όπως έμαθα, ρωτώντας δεξιά και αριστερά, υπάρχουν μέρη, όπου οι οπαδοί των δύο ομάδων συναντιούνται ενίοτε και γίνεται το «έλα να δεις». Το ίδιο, φυσικά, συμβαίνει και σε άλλες χώρες, πιο… δυτικές, όπου η οπαδική βία καμουφλάρεται και κρύβεται κάτω από το χαλί. Μεταφέρω, ωστόσο, όσα είδα: Έξω από το γήπεδο, μέσα στο γήπεδο, πριν και μετά τον αγώνα, δεν έγινε ΤΙΠΟΤΑ! Είδα γυναίκες και πιτσιρίκια με τους πατεράδες τους στις εξέδρες, και δεν αισθάνθηκα στην ατμόσφαιρα ότι έτρεμε το φυλλοκάρδι τους. Το αν αυτό οφείλεται μόνο στην τρομακτική -κυριολεκτικά- παρουσία της αστυνομίας τριγύρω από το γήπεδο, δεν το ξέρω και θα ήταν στενάχωρο αν ίσχυε κάτι τέτοιο. Αν, δηλαδή, χρειάζεται… μπαμπούλας, προκειμένου να μη χαλάνε τα παιχνίδια από τους ηλίθιους. Αλλά έμαθα και κάτι ακόμα.

Οι σερβικοί σύλλογοι, και εν προκειμένω εκείνοι της Παρτίζαν και του Ερυθρού Αστέρα, ανεξαρτήτως αθλήματος, έχουν δεινοπαθήσει στο παρελθόν από τους χούλιγκαν. Θεωρώντας ΑΥΤΟΝΟΗΤΟ, λοιπόν, ότι οι φίλαθλοι και των μεν και των δε, θα πάνε ο ένας στο γήπεδο του άλλου, αφού δεν υπάρχει καμία απαγόρευση μετακίνησης, έχουν κάνει άλματα στο να διεξάγονται τα ματς… ήσυχα! Γιατί; Γιατί το θέλουν, ξαναλέω, οι ομάδες, έχοντας βάλει τέλος στις πελατειακές σχέσεις με τους οπαδούς! Το τελευταίο ας θεωρηθεί τροφή για σκέψη. Παρά τον σκληρό ανταγωνισμό στον αγωνιστικό χώρο, τόσο ο Ερυθρός Αστέρας όσο και η Παρτιζάν έχουν μια ισχυρή παράδοση αθλητικού πνεύματος και αμφότεροι οι σύλλογοι έχουν δουλέψει σκληρά, προκειμένου να προωθήσουν τον σεβασμό προς τους αντιπάλους τους. Την επομένη του αγώνα μπάσκετ επισκέφθηκα τόσο το ποδοσφαιρικό γήπεδο της Παρτίζαν όσο και το «Μαρακανά των Βαλκανίων», την -αν και παλιά- επιβλητική έδρα του Ερυθρού Αστέρα, που βρίσκονται δίπλα-δίπλα, σε απόσταση ενός χιλιομέτρου!





Εκεί, λοιπόν, συνομιλώντας με τον άνθρωπο στο μουσείο του συλλόγου, έμαθα -και μου έπεσε το σαγόνι- ότι στα ντέρμπι «αιωνίων» στο ''Rajko Mitic'' μετακινούνται 10-15 χιλιάδες οπαδοί της Παρτίζαν! Εντάσεις πάντα υπάρχουν, αλλά η κατάσταση δεν ξεφεύγει. Μου μετέφερε και το μεταφέρω έτσι, γλαφυρά, το εξής: «Έρχονται 15.000 οπαδοί της Παρτίζαν και εμείς είμαστε 35.000. Συνολικά, δηλαδή, 50.000 κόσμος. Στο κέντρο του γηπέδου, φυσικά, υπάρχει κενό και ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις. Αλλά έχει πολλά χρόνια να συμβεί κάτι. Τα γήπεδά μας είναι τόσο κοντά και, τελικά, αν το καλοσκεφτείς, οι διαφορές μας είναι μόνο αθλητικές, όχι κοινωνικοπολιτικές. Θα ανάψει ο καθένας τις φωτοβολίδες του, θα πει τα συνθήματά του, θα βρίσει και τέλος. Κάνεις επεισόδια; Τρως μία… μπουπ από την αστυνομία και δεν ξαναπατάς το πόδι σου στο γήπεδο». Στη Σερβία όλα αυτά. Όχι στην Αγγλία.

Επιστρέφω στη «Σταρκ Αρένα». Κατά την παρουσίαση των ομάδων είχαμε πάλι το ίδιο σκηνικό, με τους οπαδούς της Παρτίζαν να ουρλιάζουν, καθώς ακούγονταν τα ονόματα των παικτών του Ντούσκο Ιβάνοβιτς και να… ουρλιάζουν ακόμη περισσότερο -με την καλή έννοια αυτήν τη φορά- όταν άρχισε ο εκφωνητής να φωνάζει εκείνα των δικών τους παικτών. Ένα χάος μόνο για πάρτη του έγινε όταν ακούστηκε το όνομα του Ζέλικο Ομπράντοβιτς και άλλο ένα όταν ανακάλυψαν οι φίλοι των γηπεδούχων στα επίσημα του γηπέδου τον Αλεξάνταρ Μίτροβιτς της Φούλαμ -ένα παιδί γέννημα-θρέμμα της Παρτίζαν. Κάπου εκεί ήταν, που ανατριχιάσαμε ξανά, καθώς «έπεσε» ο ύμνος των γηπεδούχων και όλος ο κόσμος, όρθιος, τραγουδούσε με τα κασκόλ ανά χείρας. Το βίντεο, νομίζω, τα λέει όλα.



Ειδικά στο ξεκίνημα του αγώνα, με την Παρτίζαν να μπαίνει δυνατά και να παίρνει μεγάλο προβάδισμα, κάθε καλάθι των γηπεδούχων πανηγυρίζονταν σαν γκολ! Το παιχνίδι, ωστόσο, έμελλε να εξελιχθεί σε ένα από τα καλύτερα φετινά στην Ευρωλίγκα, με τον αναγεννημένο Ερυθρό Αστέρα να μετατρέπει το ματς σε κανονικό ντέρμπι, φέρνοντας την κατάσταση στα ίσα. Κάποια στιγμή… απροειδοποίητα, πάθαμε πλάκα όταν οι οπαδοί των γηπεδούχων άρχισαν να τραγουδούν σύνθημα για τον ΠΑΟΚ, με εκείνους του Ερυθρού Αστέρα να απαντούν με το «είσαι στο μυαλό κάτι μαγικό» του Ολυμπιακού! Προφανώς και οι δεσμοί των δύο συλλόγων με τους δύο ελληνικούς είναι γνωστοί και ισχυροί, δεν περιμέναμε, ωστόσο, ότι σε μεταξύ τους ντέρμπι θα… θυμόντουσαν την Ελλάδα! Δεν αποκλείεται, πάντως, όπως μου είπε σχετικά Σέρβος συνάδελφος, με τον οποίο καθόμασταν δίπλα, να είχαν ταξιδέψει στο Βελιγράδι ΠΑΟΚτσήδες και Ολυμπιακοί μόνο και μόνο για το παιχνίδι. Καθόλου απίθανο. Για να φτάσουμε στο τέλος.





Προκειμένου να ολοκληρωθεί με τρόπο ιδανικό και κάτι παραπάνω, όλη αυτή η συγκλονιστική εμπειρία, σαν να συνωμότησε το σύμπαν, ζήσαμε, πέρα από όλα τα άλλα, και ένα μυθικό, αλλά και μελαγχολικό φινάλε. Κάποιοι θα θυμάστε, ίσως, τι έγινε στο παιχνίδι, με τον Νέντοβιτς να «εκτελεί» με τρίποντο την Παρτίζαν, χαρίζοντας την τεράστια νίκη στον Ερυθρό Αστέρα. Τότε, για μια τελευταία φορά, μας έλουσε κρύος ιδρώτας. Πιστέψαμε ότι κάτι θα γίνει, δεν μπορεί. Μέσα στη βουβή, για πρώτη φορά, «Σταρκ Αρένα», οι 600 οπαδοί των φιλοξενούμενων ξέσπασαν σε τρελούς πανηγυρισμούς! Δίπλα τους και από κάτω τους, οι φίλοι της Παρτίζαν τραβούσαν τα μαλλιά τους και προσπαθούσαν να καταλάβουν τι είχε γίνει. Και όμως! Όπως έγραψα και παραπάνω, δεν συνέβη παραμικρό! Δεν έφυγε μισό μπουκάλι, δεν εκτοξεύτηκε ούτε ένα δηνάριο, δεν κινήθηκε ουδείς απειλητικά προς το μέρος των «ερυθρόλευκων» του Βελιγραδίου. Επίσημοι του Ερυθρού Αστέρα, που κάθονταν στις καρέκλες δίπλα στο παρκέ, πανηγύρισαν σαν να μη βρίσκονται ανάμεσα σε «εχθρούς» και δεν άνοιξε ρουθούνι -πέρα από τα πολλά και… φυσιολογικά μπινελίκια. Παίκτες και πάγκος έγιναν ένα και παρότι ούτε plexiglas, ούτε δίχτυ, ούτε κάγκελο υπάρχει στο γήπεδο, δεν τους πείραξε κανείς. Αδιανόητο για τα… ελληνικά δεδομένα, ε;

Το επόμενο συναίσθημα, βλέποντας όλο αυτό το σκηνικό στο φινάλε, ήταν, θυμάμαι, θλίψη. Απ' όταν άρχισε να εφαρμόζεται το μέτρο της απαγόρευσης μετακίνησης οπαδών στην Ελλάδα, ακριβώς γιατί ομάδες, αστυνομία και κράτος είτε είναι ανίκανοι είτε δεν θέλουν είτε και τα δύο μαζί, να λύσουν το πρόβλημα των «100, που το δημιουργούν», δεν έχει υπάρξει μία νότα αισιοδοξίας ότι κάτι άλλαξε και μπορεί ο κόσμος, ανεξαρτήτως τι ομάδα υποστηρίζει ο καθένας, να δει ένα ντέρμπι με οπαδούς και από τις δύο πλευρές στο γήπεδο, χωρίς να φοβάται ότι θα ανοίξουν κεφάλια και θα διακοπεί! Ίσα ίσα, έχουμε αποδείξει ότι δεν χρειάζονται οπαδοί και των δύο, για να τα διαλύσουμε όλα. Σκεφτείτε το και αλλιώς: Ένα ζευγάρι Σέρβων, που έχουν αντίστοιχη λόξα και θέλουν να έρθουν στην Ελλάδα για τουρισμό, συνδυάζοντας το ταξίδι με ένα ντέρμπι, ας πούμε Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός, δεν θα ζήσουν ό,τι ζήσαμε. Δεν θα επιστρέψουν στο σπίτι τους και θα σκέφτονται μετά από μερικές εβδομάδες «τι ζήσαμε, Θεέ μου»…