Mε το φτωχό μου το μυαλό (SportDay / Αντώνης Πανούτσος)

Πριν από 35 χρόνια στην Old Brompton Road του Λονδίνου κάθε Τρίτη βράδυ μια ετερόκλητη παρέα μαζευόταν στο «Troubadour». Ετερόκλητη διότι ο μεγαλύτερος ήταν πενηντάρης και ο μικρότερος ακόμα φοιτητής της Ιστορίας. Στις ενδιάμεσες ηλικίες υπήρχαν ένας οδοντίατρος, δύο ιδιωτικοί υπάλληλοι, ένας άνεργος ακαδημαϊκός και καμιά γκόμενα. Διότι αν αφαιρέσεις τη συγγραφέα Barbara Tuchman και μια φίλη μου που ψώνισε το ενδιαφέρον από το πουθενά, ακόμα περιμένω να δω γυναίκα να ασχολείται με τη στρατιωτική ιστορία. Τέλος πάντων, η παρέα μαζευόταν κάθε Τρίτη, καθόταν στο τρίτο τραπέζι δεξιά, έπινε χυμούς, μια και το «Troubadour» δεν είχε άδεια να σερβίρει αλκοόλ, και μιλούσε για την αρχαία και την πρώιμη μεσαιωνική τέχνη του πολέμου. Πόσο μακριά ήταν η μακεδονική σάρισα, αν το bolt του crossbow μπορούσε να διαπεράσει το Lamelet στα 50 μέτρα και... καταλαβαίνετε. Τα καθημερινά προβλήματα που όλους μας απασχολούν. Γιατί στο «Troubadour»; Διότι δεν είχε μεθυσμένους, όπως στις pubs, διότι είχε τραπέζι να κάτσεις που δεν είχαν οι pubs, διότι οι μουσικοί που εμφανίζονταν έπαιζαν κιθάρα unplugged και διότι, κυρίως, το μαγαζί τούς χώραγε μια χαρά. Από λεφτά θα μπορούσαν να νοικιάσουν μέχρι και αίθουσα των 1.000 ατόμων, αλλά το κοινό της πολεμικής τέχνης των αρχαίων χρόνων στα επόμενα 100 χρόνια δεν προβλεπόταν να γίνει διψήφιο. Και ρωτάω εγώ με το φτωχό μου το μυαλό. Πόσοι στο διάολο είναι οι φίλοι του λυρικού θεάτρου και χορού και χρειάζονται τον χώρο του Φαληρικού Ιπποδρόμου για να τους χωρέσει;

Ούτε στην Αυστρία και τη Γερμανία, που είναι οι μητέρες χώρες της όπερας και της οπερέτας, θα τολμούσε άνθρωπος να προτείνει οικοδομές 200 στρεμμάτων για να στεγάσουν τη Λυρική Σκηνή και την Εθνική Βιβλιοθήκη. Εντάξει, το δέχομαι. Η σημερινή Εθνική Βιβλιοθήκη είναι επιπέδου γιουσουρούμ του Μοναστηρακίου, αλλά το ότι χρειαζόμαστε μια νέα βιβλιοθήκη δεν δικαιολογεί τη μετατροπή του φαληρικού Δέλτα σε μνημείο της νεκρής κουλτούρας. Αν κάποιος πει ότι και οι Αγγλοι έχτισαν τα τελευταία χρόνια μια νέα Εθνική Βιβλιοθήκη στη Marylebone Road, η απάντηση είναι ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη βιβλιοθήκη του κόσμου, που έχει βιβλία στην πιο διαδεδομένη παγκόσμια γλώσσα ακαδημαϊκά. Αντίθετα, μία εθνική ελληνική βιβλιοθήκη απευθύνεται μόνο στους ομιλητές της ελληνικής γλώσσας, που είναι σχεδόν αποκλειστικά Ελληνες, και σε ένα ξένο ακαδημαϊκό κοινό που δεν χρειάζεται μια γιγάντια εγκατάσταση για να το εξυπηρετήσει.

Για τη Λυρική Σκηνή και ως προς τον κλασικό χορό θα τσιτάρω το απόφθεγμα του ατελείωτου εστέτ και μαικήνα των τεχνών, μπαμπά της Λουελίν Μπίνερτ, που καλά να είναι το κορίτσι όπου κι αν βρίσκεται. «Πέντε κινήσεις και δύο πηδήματα που τελείωσαν στην εποχή των Λουδοβίκων». Μια χαρά είναι ο κλασικός χορός, καλός είναι και ο μοντέρνος, αλλά με το χέρι στην καρδιά. Πόσοι από εσάς έχετε πάει σε πάνω από τρεις κλασικές ή μοντέρνες χορευτικές παραστάσεις; Και οι άνδρες της παρέας που πήγατε θυμόσαστε πως κλαίγατε και φωνάζατε την ώρα που σας έσερνε η δικιά σας; Και το «δεν υπήρχε χώρος για κλασικό χορό, γι' αυτό δεν πήγαινα» είναι δικαιολογία. Εδώ αν είναι καψούρης με κάτι κάποιος μέχρι και στο γήπεδο της Προοδευτικής πάει και μας μάρανε κάποιον αν δεν έχουμε καινούργια Λυρική; Οσοι και η παρέα του «Troubadour» είναι αυτοί που ασχολούνται με τη Λυρική, έχουν δικαίωμα να ζητούν από το κράτος κάτι καλύτερο από το ερείπιο που σήμερα τη στεγάζει, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπως και σε άλλες, το μέγεθος μετράει.
Πριν, όμως, οι Χελάκηδες με τους καγκελοκόφτες και οι Ελευθεράτοι με τις χοντροκώλες του ΠΕΧΩΔΕ βρουν καινούργιο πεδίο δόξης λαμπρόν και πλακωθούν στις διαδηλώσεις για να μείνει ο χώρος στον δήμο, μην και χαλάσει ο σκουπιδότοπος, να προσθέσω κάτι. Χίλια μπράβο στο Ιδρυμα Νιάρχου, που αποφάσισε να διαθέσει 300 εκατομμύρια ευρώ για να χρηματοδοτήσει το έργο. Το πρόβλημα δεν είναι η πρόθεση, αλλά ο πολύ «στενός» στόχος του έργου σε μια τόσο μεγάλη έκταση. Και έχω να αντιπροτείνω κάτι. Από θέση και έκταση η συγκεκριμένη περιοχή είναι ταμάμ για τη δημιουργία ενός συγκροτήματος χώρων τέχνης, κάτι ανάλογο με το «National Film Theater» του Λονδίνου, που μόνο θέατρο δεν είναι. Είναι απ' όλα. Εχει και αίθουσες κινηματογράφου με πρόγραμμα ταινιών που αλλάζει καθημερινά, με ταινίες από την κλασική και τη μοντέρνα φιλμογραφία, και στο πλάι του, στο ποτάμι, οικοδομήθηκαν αίθουσες εκθέσεων.

Το θέμα είναι κάτι που φτιάχνεται να είναι ζωντανό και όχι «λευκός ελέφαντας» που θα τον κοιτάζουμε από μακριά. Το θέμα είναι να υπάρξει ζωή στην περιοχή στο μεγαλύτερο μέρος του 24ώρου, που με την Εθνική Βιβλιοθήκη το πρωί κάτι θα γίνεται, αλλά με μόνο τη Λυρική Σκηνή το βράδυ βλέπω τους φίλους της όπερας να ξεκινούν κολλητηλίκια με τις τραβεστί. Να γίνει κάτι, να είναι υψηλής τέχνης, αλλά να αφορά περισσότερο κόσμο από όσους αφορά η όπερα. Ας γίνει κάτι ζωντανό και της προκοπής και παραιτούμαι της μετονομασίας του χώρου από «Σταύρος Σ. Νιάρχος» σε «Αντώνης Α. Πανούτσος», σε αναγνώριση του ανθρώπου που έβαλε την ιδέα.

Οσο για την τσίχλα που μόνιμα μασιέται για όποια περιοχή μένει ελεύθερη –«να γίνει πάρκο που να δοθεί στον λαό»–, ούτε που να ακουστεί. Πρώτον, οι Ελληνες δεν είναι περιπατητικός λαός. Οι Γερμανοί, για παράδειγμα, μετά το κυριακάτικο γεύμα πηγαίνουν στο δάσος για βόλτα. Οι Ελληνες πηγαίνουν στον Κανάκη για εκμέκ. Δεύτερον, το κόστος της διατήρησης ενός πάρκου είναι τρομακτικό. Και όποιος έχει ρίξει μια ματιά στα δημοτικά τέλη του λογαριασμού της ΔΕΗ καταλαβαίνει ότι καλύτερα να τα τσιμεντώσουμε όλα παρά να τα αναλάβουν οι δήμοι.

Για την ανάληψη της θέσης του τεχνικού διευθυντή από τον Ιλια Ιβιτς πρέπει να γράψω ότι το πόσο σοβαρά πήρε το νέο του επάγγελμα όταν σταμάτησε την μπάλα φάνηκε από το ντύσιμο. Το ατσαλάκωτο μαύρο κοστούμι με τη λεπτή άσπρη ρίγα, η επίσημη στολή των μεσαίων στελεχών των εταιρειών του City, έστειλαν το μήνυμα παντού. «Η καριέρα μου ως παίκτης τελείωσε και θα το καταλαβαίνετε ακόμα και από το ντύσιμο».

Ενα άλλο στοιχείο που με εντυπωσίασε στον Ιβιτς-μάνατζερ είναι ο τρόπος που επικοινωνούσε με τους ρεπόρτερ. Μόνο όταν χρειαζόταν και μόνο για θέματα που τον αφορούσαν και μπορούσε να τα συζητήσει. Αν, όμως, υπάρχει κάτι που με εντυπωσίασε στον Ιβιτς ήταν ο τρόπος που έφυγε από την ΑΕΚ. Στον χωρισμό φαίνεται η ποιότητα του ανθρώπου και παρ' όλο που στην ΑΕΚ έδωσαν αρμοδιότητες του Ιβιτς στον Φερέρ στο μέσον της συνεργασίας, ο χωρισμός ήταν πολιτισμένος. Σύντομος, ώστε να μη γίνει μελό, με προσεγμένη διατύπωση και με αρκετή ειλικρίνεια στη φράση «έφυγα γιατί ήθελα είμαι μόνος υπεύθυνος στο αντικείμενο της δουλειάς μου», ώστε να μην υπάρχουν υποψίες.

Ιδια έκπληξη προξενεί η σοβαρότητα στις κινήσεις του Ολυμπιακού και στις υπόλοιπες κινήσεις της νέας στελέχωσης. Από τον Πέτρο Κόκκαλη μέχρι τον Θόδωρο Θεοδωρίδη, που η παρουσία του προβλέπεται συμβουλευτική, τα στελέχη του Ολυμπιακού είναι από 36 μέχρι 42 χρόνων. Ακόμα και η απόφαση να αποστρατευθούν ο Λούβαρης και ο Σάββας με κάποιους τιμητικούς τίτλους δείχνει ότι η νέα διοίκηση θέλει να κρατήσει ένα επίπεδο ευγένειας.

Ο κίνδυνος για τον νέο Ολυμπιακό είναι να ξεκινήσει η σεζόν, να χάσει ο Ολυμπιακός από τον Παναθηναϊκό ή την ΑΕΚ και ο Σωκράτης να φωνάξει τους βετεράνους θρυλέοντες. «Γιώργο, Σάββα, φύγαμε πίσω. Θα μου το διαλύσουνε το μαγαζί». Γίνεται; Ανετα. Διότι όλοι στην αρχή όταν βγαίνουν στη σύνταξη λένε: «Αντε να ησυχάσω...». Υστερα, όμως, από μια-δυο βδομάδες «κρα» κάνουνε να ξαναμπούν στο action.