Η καλύτερη λύση το ισπανικό μοντέλο (SportDay / Αντώνης Καρπετόπουλος)

Θα είναι ένα πολύ δύσκολο καλοκαίρι για τις διοικήσεις των μεγάλων ομάδων – για όλες τις διοικήσεις. Αν κρίνω από τα όσα μου στέλνετε στο ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο (karpetshow@yahoo.gr), οι απαιτήσεις ολοένα και αυξάνουν, και μάλιστα πρόκειται για απαιτήσεις διαφορετικές. Οι οπαδοί του Ολυμπιακού ζητάνε μια ομάδα που να μπορεί να παίξει κατ' αρχήν, καλύτερη μπάλα, οι της ΑΕΚ θέλουν επιτέλους μια ομάδα πλήρη και ικανή να χτυπήσει πρωτάθλημα και στον ΠΑΟ θέλουν ένα σχέδιο και μία – δύο κινήσεις που να ξαναφέρουν τον χαμένο ενθουσιασμό. Υπάρχουν κι άλλοι. Οι οπαδοί του ΠΑΟΚ θέλουν έναν επενδυτή, οι οπαδοί του Ηρακλή μια διοίκηση ικανή να φτιάξει μία ομάδα αντάξια της ιστορίας του συλλόγου.

Tις προάλλες η Σούπερ Λίγκα έκανε ένα γκάλοπ που ήταν ο θρίαμβος του αυτονόητου: κατέδειξε ότι στην Ελλάδα υπάρχει ένα κοινό που θέλει να παρακολουθεί ποδόσφαιρο –αμφιβάλλει όμως πολύ για το αν το ποδόσφαιρο που παίζεται στη χώρα μας το αφορά. Από την έρευνα προκύπτει κυρίως ότι υπάρχει πολύς κόσμος που δυσκολεύεται να εκτονώσει τη δυσαρέσκειά του. Μια δυσαρέσκεια που δεν εκτονώνεται, είτε γίνεται απογοήτευση (και σε κάνει να κόβεις το γήπεδο) είτε σε οδηγεί σε βίαιες αντιδράσεις: στην πραγματικότητα η έρευνα κατέγραψε το ψυχόδραμα του ελληνικού κοινού.

Αρρώστια

Την περασμένη δεκαετία οι πιο πολλές διοικήσεις για να βρουν γηπεδικό κοινό πόνταραν στους οργανωμένους. Οι πιο πολλοί από τους συνδέσμους λειτούργησαν ως εκδοτήρια. Σήμερα που το σύστημα αυτό κατέρρευσε (για όλους τους γνωστούς λόγους), αργά αλλά σταθερά οδηγούμαστε σε ένα ποδόσφαιρο με ένα γηπεδικό κοινό που συνεχώς μειώνεται. Η ασθένεια που χτύπησε την Προοδευτική, τον Απόλλωνα, τον Εθνικό κι άλλες ομάδες που στο παρελθόν αφορούσαν πολύ κόσμο, σιγά σιγά περνάει και στους υπόλοιπους. Γιατί; Γιατί το σύστημα διοίκησης και ιδιοκτησίας των ΠΑΕ που όρισε ο πρώτος νόμος για το επαγγελματικό ποδόσφαιρο, αυτός του 1980, ήταν τελείως λάθος.

Χρέη

Τι παράγει το σημερινό ελληνικό επαγγελματικό ποδόσφαιρο; Παράγει μόνο χρέη – τίποτε άλλο. Το 1980 με τη θεσμοθέτηση του επαγγελματικού ποδοσφαίρου νομιμοποιήθηκε ο ρόλος του «προέδρου-μεγαλομετόχου- αφέντη», και μάλιστα δεν υπήρξε η παραμικρή πρόβλεψη για τις ευθύνες των ιδιοκτητών των ποδοσφαιρικών εταιρειών στην περίπτωση που αυτές βουλιάξουν. Αν είχαμε ένα σκληρό σύστημα εποπτικού ελέγχου των οικονομικών των συλλόγων (όπως π.χ. έχουν οι Ιταλοί, οι Αγγλοι, οι Γερμανοί) η μετεξέλιξη του ερασιτεχνικού σωματείου σε εταιρεία θα είχε ένα νόημα: όποιος δημιουργούσε χρέη θα οδηγούσε την ομάδα του στη διάλυση (και στη Γ’ Εθνική) και θα αντιμετώπιζε τις συνέπειες του νόμου προσωπικά. Στην Ελλάδα όμως αυτό δε συνέβη ποτέ: ο εκάστοτε αφέντης μπορούσε να δημιουργεί χρέη, να μη δίνει λογαριασμό και κυρίως να διώχνει τον κόσμο από τα γήπεδα με την αλαζονική συμπεριφορά του. Σήμερα το κοινό έχει απομακρυνθεί γιατί δεν γουστάρει άλλο: δείτε τι γίνεται στον ΠΑΟΚ. Ακόμα κι οι εκκλήσεις για βοήθεια έχουν σταματήσει να πιάνουν τόπο, γιατί ο κόσμος κουράστηκε.

Διαγραφή

Αυτή τη στιγμή είναι φανερό ότι δεν υπάρχουν επιχειρηματίες να αναλάβουν ΠΑΕ Α' Εθνικής γεμάτες χρέη. Δεν θα είχα την παραμικρή αντίρρηση να τα διαγράψουν όλα –ας διαγράψουν κι αυτά της Β’ Εθνικής. Ετσι κι αλλιώς αποκλείεται να πληρωθούν! Θα το δεχόμουν ευχαρίστως, αν άλλαζε ταυτόχρονα το σύστημα διοίκησης και ιδιοκτησίας των συλλόγων κι αν υιοθετούσαμε το μοντέλο των Ισπανών και των Πορτογάλων. Στην Ιβηρική οι ομάδες δεν έχουν μεγαλομετόχους, έχουν μόνο μέλη. Τα μέλη ψηφίζουν σε τακτά χρονικά διαστήματα μάνατζερ επιχειρηματίες με σχέδια διοίκησης. Αν δεν υπάρξει στις εκλογές κάποιος να αναλάβει κι αν για το σωματείο δεν ενδιαφέρεται ούτε η τοπική κοινωνία διά του δήμου π.χ., το σωματείο ξαναγίνεται ερασιτεχνικό: στην ιστορία του ποδοσφαίρου της Ιβιρικής αυτό δεν έχει γίνει ποτέ. Γιατί; Γιατί ο κόσμος, όχι μόνο στη Μαδρίτη και στη Βαρκελώνη αλλά και στη Σεβίλλη και τη Σαραγόσα, έχει μάθει να ενδιαφέρεται για τον σύλλογο που στηρίζει. Δεν είναι απλώς η ομάδα του, είναι η ζωή του. Και ο εκάστοτε επιχειρηματίας που αναλαμβάνει δεν είναι ο αγοραστής μιας ομάδας, αλλά ένας λειτουργός που γνωρίζει ότι θα κριθεί για τις πράξεις του.

Πλάνο

Στην Ελλάδα το σύστημα των μελών το επιχείρησε ο Κόκκαλης –μόνο που δεν έβαλε τον εαυτό του υπό κρίση, οπότε δεν υπήρχε και ουσιαστικό αντίκρισμα. Μόνο με παρέμβαση της πολιτείας μπορεί να γίνει κάτι σοβαρά. Ας μπει ένα μίνιμουμ προβλεπόμενων μελών που κάθε σύλλογος πρέπει να δηλώνει (ας πούμε πέντε χιλιάδες) κι ας συγκεντρώνει τις συνδρομές των μελών (για χάρη του κάθε ερασιτεχνικού σωματείου από το οποίο προέρχεται η ΠΑΕ) η τοπική αυτοδιοίκηση. Κι ας γίνονται κάθε τέσσερα χρόνια εκλογές μεταξύ των μελών για να προκύπτει ο επόμενος διοικητής που δεν θα είναι ένας «πατέρας-αφέντης», αλλά ένας αιρετός διαχειριστής της ιστορίας του συλλόγου με συγκεκριμένο επιχειρηματικό πλάνο. Η Ισπανία αποδεικνύει ότι αυτός ο αιρετός διαχειριστής αφουγκράζεται το κοινό, το σέβεται και δεν τολμά να συμπεριφερθεί αλαζονικά. Το 1998 ο Λορέντσο Σανθ κατέκτησε το Τσάμπιονς Λιγκ με τη Ρεάλ Μαδρίτης κι άρχισε να συμπεριφέρεται σαν Λουδοβίκος. Εχασε τις εκλογές πανηγυρικά.

Κόσμος

Αν αύριο γίνονταν ψηφοφορίες μεταξύ των οπαδών για τις τωρινές διοικήσεις των ΠΑΕ, είμαι περίεργος πόσοι από τους προέδρους της Α’ Εθνικής θα διατηρούσαν τις θέσεις τους. Σίγουρα ο Ντέμης, ο Τσακίρης, ο Πηλαδάκης, ο Τζώρτζογλου κι ο Σπανός. Παμψηφεί θα κέρδιζε και η διοίκηση του Αρη. Αμφιβάλλω αν θα εξασφάλιζαν τη λαϊκή εντολή οι διοικήσεις του Ολυμπιακού και του ΠΑΟ – για τον Ηρακλή και τον ΠΑΟΚ δεν το συζητάω καν. Προφανώς μια τέτοια εκλογική διαδικασία τη δεδομένη στιγμή θα ήταν άδικη – γιατί π.χ. να πληρώσει κάποιος ένα στραβό πρωτάθλημα; Πολύ σωστά. Ας δίναμε λοιπόν σε όλους μία τετραετία, χαρίζοντάς τους τα χρέη, με την προϋπόθεση ότι στο τέλος της όλοι θα κριθούν. Είμαι βέβαιος ότι σε τέσσερα χρόνια θα είχαμε ένα πρωτάθλημα με ομάδες που αφορούν τον κόσμο που τις υποστηρίζει κι όχι μόνο τους παράγοντες που τις διοικούν. Αμφιβάλλετε;

Κούραση

Φέτος ο τελικός του ΟΥΕΦΑ κρίθηκε στα πέναλτι, όπως και ο τελικός του Μουντιάλ. Στην παράταση κρίθηκε ο τελικός του Κυπέλλου Αγγλίας και ο ημιτελικός του Μουντιάλ. Εχει ξανασυμβεί.

Το παράδοξο είναι ότι οι πιο πολλές από τις ομάδες που πρωταγωνίστησαν σε αυτά τα ματς (η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, η Τσέλσι, η εθνική Γαλλίας, η εθνική Γερμανίας, η Εσπανιόλ και η Σεβίλλη) είναι ομάδες που προσπαθούν να πάρουν την πρωτοβουλία. Οι Ιταλοί το να περιμένουν το έχουν στο αίμα τους, οι άλλοι όχι.
Είδα τον τελικό του Κυπέλλου Αγγλίας και δεν κρύβω ότι κουράστηκα. Δε φταίει για το μέτριο θέαμα ότι το ματς έγινε στο τέλος της σεζόν και ότι οι ποδοσφαιριστές είναι κουρασμένοι – αυτά είναι κουταμάρες.

Πέρυσι, το αντίστοιχο ματς Λίβερπουλ – Γουέστ Χαμ έληξε 3-3. Φταίει κυρίως ότι όταν συναντιούνται ομάδες που είναι και οι δύο συνηθισμένες να παίρνουν την πρωτοβουλία, δεν προκύπτει πλέον σχεδόν ποτέ ματς της προκοπής. Παλιότερα σε αυτές τις περιπτώσεις γίνονταν ωραία παιχνίδια γιατί –όπως λέγαμε– ήταν «συνηθισμένοι να παίζουν ανοιχτά και οι δύο».

Με τον καιρό αυτός που έχανε (και που ήταν συνήθως αυτός που έπαιρνε την πρωτοβουλία κι άφηνε στον άλλο περιθώρια για αντεπιθέσεις) έβαλε μυαλό, δηλαδή έμαθε κι αυτός να παίζει προσεκτικά: από τη στιγμή που έβαλαν όλοι μυαλό, το ποδόσφαιρο άρχισε να έχει προβλήματα.

Το πραγματικά αστείο στην ιστορία είναι ότι όποιος απαρνείται την επιθετική του φύση, σπανίως επιβραβεύεται. ΟΙ Γερμανοί δεν τόλμησαν να πάρουν λίγο ρίσκο παραπάνω και την πάτησαν από τους Ιταλούς, όπως και οι Γάλλοι που νόμιζαν ότι στα πέναλτι θα έχουν ισοβίως το αβαντάζ. Ακόμα πιο μεγάλο είναι το πάθημα του σερ Αλεξ.

Η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ περίμενε την Τσέλσι και η Τσέλσι τη Γιουνάιτεντ: η διαφορά είναι ότι μια ομάδα όπως αυτή του Μουρίνιο που έχει κερδίσει φέτος μία ντουζίνα ματς μετά το 80’ ξέρει πως μπορεί να πάρει ένα παιχνίδι με μια ευκαιρία –αντίθετα από τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ που αυτό σπανίως το κάνει.
Ο σερ Αλεξ μπορούσε να παίξει και να χάσει –θα έχανε με το κεφάλι ψηλά. Ενώ τώρα ούτε έπαιξε ούτε κέρδισε. Απλά κούρασε…