Σαν σύντομο ανέκδοτο (SportDay / Αντώνης Πανούτσος)

Πριν από 70 χρόνια η κυβέρνηση της Σοβιετικής Ενωσης αποφάσισε να πληροφορεί τους πολίτες της για προϊόντα που κυκλοφορούσαν στην αγορά. Αποφάσισε δηλαδή να κάνει αυτό που στη Δύση ονόμαζαν «διαφήμιση». Εβαζε λοιπόν μια φωτογραφία ντομάτας σε ένα περιοδικό και από κάτω η λεζάντα έγραφε: «Βγήκαν καλές ντομάτες». Με τον ίδιο μινιμαλισμό αντιμετωπίζει την επικοινωνία ο Ολυμπιακός. Με τη νοοτροπία «αν βρούμε ένα καλό ολυμπιακό παιδί για να μιλάει με καλούς ολυμπιακούς δημοσιογράφους, τότε θα γράφουν καλά ολυμπιακά πράγματα».

Sorry, αλλά έτσι και οι καλές ντομάτες θα δείχνουν σάπιες. Μια ντουζίνα χρόνια οι ρεπόρτερ του Ολυμπιακού επικοινωνούσαν με τον Γιώργο Λούβαρη. Στο σταθερό. «Είναι εκεί ο κύριος Γιώργος;». Η κυρία Λούβαρη απαντούσε κατά το δοκούν, ο κύριος Γιώργος σε άψογο πληθυντικό έλεγε ή δεν έλεγε τι θα γίνει στην ομάδα και η ζωή προχωρούσε. Τώρα στη θέση του κυρίου Γιώργου μπήκε ο Γιάννης Μώραλης. Ο Ολυμπιακός παρά το 10ο πρωτάθλημα ψιλοξεφωνήθηκε από τους οπαδούς του και ο Γιάννης Μώραλης αποφασίστηκε με τη μαγεία της επικοινωνίας να αναστρέψει το ρεύμα. Κομμάτι δύσκολο. Αλλο το κείμενο που είναι λάθος, που δεν γουστάρει μια διοίκηση και κάνεις μια μιντιογουοτσιά και το δείχνεις στον συντάκτη, όπως γινόταν με την εκπομπή των οργανωμένων στο TV Magic, που ήταν το Media Watch του Ολυμπιακού στο άγριο, και άλλο η εικόνα που εμφανίζεις προς τα έξω.

Ας πούμε λοιπόν ότι ο Ντέμης Νικολαΐδης έκανε τις εξής καλές πράξεις, τις επτά ημέρες που πέρασαν: 1) Χειροκρότησε τον Τσιρίλο στον αποχαιρετιστήριο γύρο του. 2) Πήρε τηλέφωνο ο ίδιος τον μάνατζερ του Καπάνταη να του πει να περιμένει πρόταση. 3) Επαιξε μπάλα στους Θρακομακεδόνες. Προσέξτε. Ολα αυτά πραγματικά. Ο Σωκράτης Κόκκαλης τι έχει κάνει τελευταία. 1) Πήγε ταξίδι στη Βοστώνη για το Πάσχα. 2) Πήγε στη Μύκονο 10 μέρες να ξεκουραστεί. 3) Στέλνει την ομάδα στη Λιβύη γιατί έχει κάτι δουλειές με τον Καντάφι. Ποια είναι τώρα η εικόνα των δύο προέδρων; Ο πρώτος είναι ένας ανώτερος άνθρωπος που τιμάει τους παίκτες ακόμα και όταν φεύγουν, ασχολείται με τους δημοφιλείς παίκτες για να μείνουν στην ΑΕΚ και όταν βρει την ευκαιρία παίζει σαν παιδί. Ο άλλος ασχολείται με τις επιχειρήσεις του, όταν έχει ελεύθερο καιρό αντί να ασχοληθεί με τον Ολυμπιακό πάει διακοπές και αν θέλει να προωθήσει μια επιχείρησή του, μπορεί να στείλει την ομάδα χωρίς οικονομικό ή αγωνιστικό όφελος. Το αντικείμενο είναι να προβάλλεις τα καλά σου αλλά για να τα προβάλλεις κάτι πρέπει να κάνεις και εσύ ή να γράφουν οι δημοσιογράφοι παραμύθια. Ο Ντέμης Νικολαΐδης με την επαγγελματική επικοινωνία που έχει καταφέρνει να προβάλλει στο 100% τα καλά και να υποβαθμίζει τα κακά. Του παίρνουν πιτσιρίκια αυτόγραφα; Θα το προβάλει και με κείμενο και με φωτογραφία. Διώχνεται ο Παουτάσο; Αυτόματα ανακοινώνεται η μεταγραφή του Αραμπουαρένα. Στον Ολυμπιακό το μόνο που γίνεται είναι όταν φεύγει κάποιος, ο πρόεδρος να σκέφτεται ένα βραζιλιάνικο όνομα ποδοσφαιριστή για να περνάει η ώρα. Πριν από κάποια χρόνια ένας φίλος παραφράζοντας το διδασκαλικό κλισέ «Δεν υπάρχει δεν μπορώ. Υπάρχει δεν θέλω» είχε πει «Δεν υπάρχει δεν μπορώ. Υπάρχει δεν γαμιέται». Αν στον Ολυμπιακό δεν ξεκολλήσουν από το δεύτερο, η επικοινωνία θα παραμένει ένα σύντομο ανέκδοτο.

Ανεξάρτητα από την αξία του Ροντόλφο Μαρτίν Αρουαμπαρένα, αυτό που τουλάχιστον με ξένισε ήταν η ηλικία του. Τριάντα δύο. Οχι γέρος για ποδόσφαιρο αλλά ούτε και πιτσιρικάς. Στο κάτω κάτω ο Ριβάλντο που είχε προβληθεί σαν «γεροντάκι», όταν είχε πάει στον Ολυμπιακό, ήταν έναν χρόνο μεγαλύτερος από τον Αργεντίνο. Αλλά το θέμα δεν είναι αυτό. Το θέμα είναι πώς μια επιτυχημένη επικοινωνία μπορεί να φουσκώνει ή να ξεφουσκώνει γεγονότα. Πώς όταν ένα πράγμα που αλλάζει σιγά σιγά και δεν τονίζεται καταλήγει να έχει διαφοροποιηθεί χωρίς να το έχουμε καταλάβει. Πριν από τρία χρόνια η ΑΕΚ ξεκίναγε τη σεζόν με τον Σάντος και τον Βέλιτς στον πάγκο. Αμφότεροι καλοτάξιδοι, ο πρώτος στην Πορτογαλία και ο δεύτερος στην Παιανία. Με στενότερο συνεργάτη του Ντέμη Νικολαΐδη τον Γιώργο Κιντή. Εμφανίστηκε πριν από έναν μήνα στο γήπεδο έπειτα από απουσία ενός και βάλε χρόνου. Με τον Γιώργο Ρόκα οικονομικό διευθυντή. Δεν ξέρω τι κάνει σήμερα. Οπως και κανένας δεν έμαθε γιατί τελικά έφυγε από την ΑΕΚ.

Με τον Στάθη Χατζηευσταθίου υπεύθυνο συνδέσμων. Παραιτήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2005. Με τον Ιλια Ιβιτς δεξί χέρι του Νικολαΐδη και τεχνικό διευθυντή της ΑΕΚ. Απολύθηκε έτσι ώστε ο Λορένσο Σέρα Φερέρ να έχει το απόλυτο κουμάντο. Τώρα ότι μέχρι να απολυθεί ο Ιβιτς το μοντέλο της ομάδας με τον τεχνικό διευθυντή και τον προπονητή προβαλλόταν σαν το τελευταίο τεχνολογικό επίτευγμα «που εφαρμόζει και η Τσέλσι, καλέ, με τον Κεϊρόζ και τον Μουρίνιο» δεν υπήρχε πρόβλημα να αλλάξει στο μοντέλο του προπονητή-τεχνικού διευθυντή «που εφαρμόζει η Αρσεναλ, καλέ, με τον Βενγκέρ».

Και αν ο Φερέρ φύγει και το κουμάντο κάνει ο Νικολαΐδης και πάλι δεν υπάρχει πρόβλημα. Θα είναι το σύστημα «που εφαρμόζει η Μπαρτσελόνα, καλέ, με τον Λαπόρτα». Στο ιδιοκτησιακό καθεστώς η κατάσταση έχει αλλάξει ακόμα περισσότερο. Η αρχική ιδέα της νέας ΑΕΚ, όπως είχε διατυπωθεί στις συγκεντρώσεις της Ενωσης 1924, ήταν για μια εταιρεία που θα αποτελείτο από μετόχους που δεν θα είχαν πάνω από το 10% των μετοχών της εταιρείας. Ο κύριος όγκος των μετοχών της ΑΕΚ βρίσκεται στα χέρια των τεσσάρων κυρίων μετόχων, του Νοτιά, του Γκούμα, του Κανελλόπουλου και του Παππά, με την τάση οι μετοχές να συγκεντρωθούν στα χέρια των τριών πρώτων.

Το αντικείμενο του άρθρου δεν είναι αν οι κινήσεις ήταν σωστές ή λάθος. Το αντικείμενο του άρθρου είναι πόσες κινήσεις έγιναν που άλλαξαν την όψη και την πολιτική της ΠΑΕ και πέρασαν απαρατήρητες. Και κυρίως τι μπορεί να κάνει μια επιτυχημένη επικοινωνιακή πολιτική όταν βοηθείται και από τον χαρακτήρα των ατόμων. Γιατί, ας πούμε ότι ο Γιώργος Βαρδινογιάννης ή ο Σωκράτης Κόκκαλης είχαν πει για τον Παναθηναϊκό και τον Ολυμπιακό ότι θα κατεβάσουν τον μέσο όρο στα 23 και έπαιρναν στις ομάδες τους ένα παίκτη 32 ετών. Θα τους είχαν γελοιοποιήσει.

Σκεφτείτε να είχαν πάρει την ΠΑΕ με προτεραιότητα τη δημιουργία γηπέδου και να μην είχαν οριστικοποιήσει την έκταση έπειτα από τρία χρόνια. Θα τους είχαν γδάρει πάνω σε πρωτοσέλιδα. Αδικο; Οχι ακριβώς, γιατί επικοινωνία δεν γίνεται από ερασιτέχνες, ούτε με τη νοοτροπία του Captain Gamao. Η επικοινωνία της ΑΕΚ, που μπορούσε να πέφτει στα μαλακά σε περιπτώσεις που οι άλλοι δύο μεγάλοι έπεφταν στον λάκκο με τα αγγούρια, άνοιξε την όρεξη των δύο άλλων μεγάλων.
Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι με τον τρόπο που ο Παναθηναϊκός και ο Ολυμπιακός έκαναν προσπάθεια στην επικοινωνία περισσότερο από οτιδήποτε άλλο έδειχναν το πώς αντιλαμβάνονται τον Τύπο οι ιδιοκτήτες τους. Πριν από έναν χρόνο περίπου ο Χρήστος Αθανασόπουλος, διοικητικό στέλεχος των Λιπασμάτων Καβάλας, λέγεται ότι έστειλε μία επιστολή στον Τζίγκερ που τον ενημέρωνε για τη γνώμη του στον τρόπο διοίκησης του Παναθηναϊκού και τον ρόλο του Τύπου στην ομάδα. Ο Γιάννης Βαρδινογιάννης που είχε πει ότι «θα βγάζει στη σέντρα» όποιον γράφει κακοήθεις ανακρίβειες για τον Παναθηναϊκό εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ από το γράμμα που του πρότεινε την θέση του υπεύθυνου επικοινωνίας της ΠΑΕ.

Ο Αθανασόπουλος εφάρμοσε ένα νέο σύστημα. Το Media Watch στην επίσημη σελίδα της ΠΑΕ. Οπου εμφανίζει κείμενα θετικά ή αρνητικά κατά την κρίση της ΠΑΕ. Ετσι ο συντάκτης μπορεί να έχει έναν μπούσουλα τι αρέσει να διαβάζει η διοίκηση του Παναθηναϊκού και με ποια κείμενα της γυρνάνε τα άντερα.

Κάποιος εύλογα μπορεί να σκεφτεί: «Ωραία και τι με νοιάζει αν το κείμενο αρέσει στον Αθανασόπουλο και τον Παναθηναϊκό; Μήπως με πληρώνουν;». Φυσικά, όχι γιατί αν σε πληρώνανε θα σου λέγανε τι να γράφεις χωρίς να μπαίνουν στη φασαρία, αλλά με τα κείμενα στο Internet ο κόσμος του Παναθηναϊκού έχει επίσης έναν μπούσουλα ποιοι είναι οι «καλοί» και ποιοι οι «κακοί» δημοσιογράφοι και ανάλογα να πράξει αν τους δει στον δρόμο ή το γήπεδο. Επίσης ορισμένες φορές η δυσαρέσκεια του Παναθηναϊκού εκφράσθηκε στον διευθυντή του Μέσου του δημοσιογράφου. Κανένας δεν απολύθηκε, αλλά υπήρξαν περιπτώσεις που ο διευθυντής μεταβίβασε τη δυσαρέσκεια του Παναθηναϊκού στον συντάκτη.

Φυσικά η φράση του διευθυντή ολοκληρώθηκε με το «μη δίνεις σημασία. Ετσι στο λέω». Φυσικά ο συντάκτης απάντησε: «Βέβαια, ούτε που χρειαζόταν να μου το πεις», αλλά η σκέψη είχε μείνει. Την επόμενη φορά που ο συντάκτης θα μιλούσε για τον Παναθηναϊκό στο ραδιόφωνο ή θα έγραφε στην εφημερίδα, η αυτολογοκρισία εμφανιζόταν αυτόματα: «Τώρα είναι απαραίτητο να το γράψω αυτό και να τραβιέμαι;». Είναι αμφίβολο το κατά πόσον το σύστημα του Παναθηναϊκού δούλεψε. Ο βαμμένος οπαδός δεν ενημερώνεται από τα επίσημα sites και η δημιουργία τού φόβου του ξεφωνητού ισχύει μόνο για τον πρώτο καιρό.

Επίσης επικοινωνιακά το σύστημα είναι απλοϊκό. Βέβαια, το να φας κάποιον από Μέσο επειδή σε πείραξε στέλνει το σήμα της δύναμής σου αλλά όταν δεν δουλεύει στέλνει το σήμα της αδυναμίας σου. Αυτός μπορεί να μαζευτεί για λίγο, αλλά ότι παρέμεινε στη θέση του δείχνει ότι μέχρις εκεί φτάνεις.