Τον πρόλογο τον έγραψαν οι «γραφικές» εποχές

Μερικές σκέψεις με αφορμή το λεύκωμα για τα 30 χρόνια της Εθνικής μπάσκετ, οι βραδιές… Καλλιμάρμαρου και άλλα τινά

Ξεφυλλίζοντας το λεύκωμα «30 Χρόνια Εθνική Ελλάδας Μπάσκετ» (Εκδόσεις SuperBasket), συνειδητοποίησα κάτι –ελαφρώς παράξενο: από το συνολικό υλικό περισσότερο με άγγιζε ο χρονολογικός πίνακας των αγώνων της Εθνικής. «Μα, ένας ψυχρός κατάλογος;», θα αναρωτηθείτε. Καθόλου ψυχρός.

Εκτός από τη θέρμη των αναμνήσεων είναι και το… αίμα που ανεβαίνει στο κεφάλι, όταν συνειδητοποιείς ότι ο διαβολεμένος ο χρόνος τρέχει γρήγορα: καρφώνεται το μάτι σου σε ένα ματς που θαρρείς ότι παρακολούθησες πριν από λίγα χρόνια και διαπιστώνεις ότι ακολουθούν άλλες τέσσερις σελίδες χρονικού καταλόγου του λευκώματος!

Κατά σύμπτωση η ουσιαστική γνωριμία του γράφοντος με το μπάσκετ, η οποία εξελίχθηκε σε κόλλημα διάρκειας αρκετών ετών, έγινε το 1979. Ετος-απαρχή της περιόδου στην οποία εστιάζει το λεύκωμα. Για το κόλλημα αυτό φρόντισαν ορισμένες αποτελεσματικές «Σειρήνες» της εποχής. Η μία ήταν τοπικής εμβέλειας: στην ομάδα της συνοικίας μου, στο Σπόρτιγκ, έκλεινε χρόνο ένας παίκτης που…άνοιγε στόματα. Διότι συνήθως με ανοικτό το στόμα παρακολουθούσες τις επιδόσεις εκείνου του εκπληκτικού Ντέιβ Καλιγκάρις. Περισσότερα γι' αυτόν άλλη φορά – ειδάλλως θα «ξεστράτιζα» πανεύκολα από το βασικό θέμα του κειμένου.

Ποια ήταν η πάνδημη «Σειρήνα» του 1979; Οι δύο νίκες της Εθνικής επί των Γιουγκοσλάβων, οι οποίες απέφεραν ισάριθμες πρωτιές στο Βαλκανικό Πρωτάθλημα και τους Μεσογειακούς Αγώνες μέσα σε δέκα ημέρες. Στις 18 και 28 Σεπτεμβρίου στο Καλλιμάρμαρο και στο Σπλιτ, αντιστοίχως. Οι νίκες αυτές σήμαιναν τότε υπέρβαση. Την επομένη της νίκης στο Σπλιτ, ένας παλιόφιλος, ραδιοφωνικός «πειρατής», λάτρης του μπάσκετ, της μουσικής και μανιακός με τις ημερομηνίες, η οποίες τον βοηθούσαν να κάνει μουσικά αφιερώματα, παρατήρησε: «Τους νικήσαμε στην επέτειο του θανάτου του Hendrix, τους νικήσαμε πάλι στην επέτειο των γενεθλίων του Ben E. King και έτσι τώρα η ομάδα δικαιούται να μας ζητάει το "Stand By Me"».

Τα χρόνια από τη δύση των 70s κι εντεύθεν προετοίμασαν με συνέπεια την «έκρηξη». Εάν αυτή δεν γινόταν στο Ευρωμπάσκετ του '87, θα προέκυπτε κάποια άλλη στιγμή. Ηταν θέμα χρόνου. Τα πολλά μικρά βήματα προς τα εμπρός θα οδηγούσαν σίγουρα σε θεαματικό άλμα. Η ποσοτική εξέλιξη θα γινόταν ποιοτική τομή. Οχι πως ήταν πάντοτε ευθύγραμμη αυτή η εξέλιξη. Ενίοτε ήταν και «ένα βήμα μπρος, δύο πίσω, τρία μπρος». Τόσο με την Εθνική όσο και με τις εμφανίσεις συλλόγων σε ευρωπαϊκές διοργανώσεις.

Παράδειγμα: το 1978-79 ο Ολυμπιακός προκρίθηκε στο κλαμπ των 6 καλύτερων συλλόγων της Ευρώπης. Στο μίνι πρωτάθλημα για την ανάδειξη της κορυφαίας ευρωπαϊκής ομάδας. Σε αυτό οι «ερυθρόλευκοι» πάτωσαν. Νίκησαν μόνο μία φορά – τη Μακάμπι στο «Παπαστράτειο». Ορισμένες ήττες τους ήταν συντριπτικές: στη Μαδρίτη ηττήθηκαν από τη Ρεάλ με 41 και στο Τελ Αβίβ με 42 πόντους διαφορά! Κι όμως, η παρουσία ελληνικής ομάδας στους «6» του Κυπέλλου Πρωταθλητριών θεωρήθηκε –τότε– σημαντικό βήμα προόδου. Είχε, άλλωστε, συμπληρωθεί δεκαετία από την κατάκτηση του Κυπελλούχων εκ μέρους της ΑΕΚ. Δεκαετία στεγνή από διακρίσεις.

Σε ό,τι αφορά την Εθνική, κάθε διορατικό μάτι διέκρινε σημάδια ανόδου. Εστω κι αν αυτά δεν απέφεραν πάντοτε καταλήψεις καλών θέσεων και προκρίσεις. Στο Προολυμπιακό Τουρνουά του 1984 η πρόκριση χάθηκε εξαιτίας μιας ήττας από την Αγγλία (!), γεγονός που θύμισε κάπως το πάθημα της ποδοσφαιρικής Εθνικής το 1975: η ομάδα τότε έμεινε εκτός των τελικών του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος, χάνοντας από τη Μάλτα! Οποιος, όμως, το 1984 αξιολογούσε σωστά την ποιότητα που είχε εν γένει αποκτήσει το παιχνίδι της Εθνικής, αντιλαμβανόταν πως τα καλύτερα έρχονταν.

Το 1986 η ομάδα κατετάγη 10η παγκοσμίως. Τιμητικότατη θέση, αλλά και πάλι ορισμένα επιμέρους στοιχεία ήταν αυτά που δικαιολογούσαν τη (μεγαλύτερη) αισιοδοξία για το μέλλον. Δεν ήταν μικρό πράγμα να ξεφεύγει με 20 πόντους η ομάδα από τη γαλλική, που μέχρι το '84 αποτελούσε τον… εκνευριστικά μόνιμο κακό «δαίμονά» μας. Εστω κι αν οι Γάλλοι στο τέλος «ψαλίδισαν» τη διαφορά (87-84). Δεν ήταν αμελητέα η αξιοπρεπέστατη εμφάνιση απέναντι στους Σοβιετικούς (93-105), οι οποίοι δύο χρόνια νωρίτερα μας είχαν σαρώσει με 40 πόντους διαφορά. Ούτε η μάχη εναντίον των γηπεδούχων Ισπανών (ήττα στον πόντο).

Δεν είναι, λοιπόν, ακριβοδίκαιο το κλισέ, πως το Ευρωμπάσκετ του '87 «άλλαξε τον ρου της Ιστορίας του αθλήματος στην Ελλάδα». Καλά πήγαινε ο ρους –απλώς το ποτάμι κυλούσε αργά, μέχρι το 1987. Μετά έγινε χείμαρρος. Τίποτα δεν προκύπτει από παρθενογένεση. Το κεκτημένο επίπεδο της μετα-1987 εποχής το προετοίμασαν άφθονες βραδιές Καλλιμάρμαρου – σε ματς της Εθνικής, αλλά και αγώνες Κυπέλλου. Τότε που έπιανε αεράκι και βλαστημούσαν οι παίκτες με καλό μακρινό σουτ! Ποιος είπε ότι ο πρόλογος της Ιστορίας δεν αρχίζει να γράφεται από τις «γραφικές» εποχές;