Και τα χρέη παίζουν μπάλα

Aν δεν έρθει ο Δεκέμβριος δεν μπορείς να κάνεις μια σχετικά ασφαλή πρόβλεψη για το φαβορί του πιο δύσκολου πρωταθλήματος στον κόσμο, αυτό της Πρέμιερ Λιγκ. Η εικόνα που έχουμε από τις 11 αγωνιστικές μέχρι τώρα, πάντως, δείχνουν πως η Τσέλσι, χωρίς να έχει κάνει ένα μπαράζ μεταγραφών όπως τα προηγούμενα χρόνια, έχει αποκτήσει μια εξαιρετική δυναμική. Κυρίως επειδή ο Αντσελότι βρήκε τον τρόπο να χωρέσει ονόματα στο ίδιο σχήμα και να μοιράσει ρόλους. Μπορεί να έκανε και κάτι περισσότερο. Να εμφύσησε στους αστέρες της Τσέλσι μια αίσθηση ομαδικότητας, αυτό που συχνά οι Αγγλοι ονομάζουν «togetherness».

Ενα βήμα πίσω από την Τσέλσι είναι η Γιουνάιτεντ κι αν κρίνω από τα ξεσπάσματα του Φέργκιουσον, μάλλον έχει καταλάβει ότι οι «μπλε» έχουν ένα προβάδισμα. Τουλάχιστον αυτό φαίνεται μέχρι τώρα. Η Λίβερπουλ αρχίζει να μπαίνει σε μια πολύ φουρτουνιασμένη θάλασσα, μια και έχασε τον Τόρες, αλλά και ο Τζέραρντ δεν αισθάνεται και τόσο καλά τώρα τελευταία. Η Αρσεναλ έχει νέους και ταλαντούχους ποδοσφαιριστές, παίζει μερικές φορές θεαματικό ποδόσφαιρο, αλλά δεν έχει καμία σταθερότητα στην απόδοσή της. Η Μάντσεστερ Σίτι έφτιαξε ένα καλό σύνολο και θα το παλέψει για την τετράδα, αλλά για παραπάνω θέλει πολλά καρβέλια ακόμα.

Η Τότεναμ, συνεπής όπως κάθε χρόνο, ξεκίνησε με φιλοδοξίες και δείχνει ότι θα αρκεστεί σε αυτές. Η Βίλα θα είναι σκληρό καρύδι, όπως και πέρυσι, και φαίνεται ότι αυτό της αρκεί. Ξέρει τα μέτρα της. Φυσικά, η εικόνα μπορεί να αλλάξει σε ό,τι αφορά τους πρωταγωνιστές, αλλά εκείνο που έχει τραβήξει την προσοχή μου έχει να κάνει με τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Αν και είχε χρήματα –και μάλιστα πολλά– στο ταμείο της η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, αν συνυπολογίσει κάποιος τις δύο διαδοχικές συμμετοχές στον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ –με μία κατάκτηση– και τα δύο πρωταθλήματα, το ένα πίσω από το άλλο (α, και ένα Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Συλλόγων), είναι απορίας άξιον γιατί δεν ενισχύθηκε.

Ο Βαλέντσια, με τρία γκολ την περσινή χρονιά, ο Οουεν με τους συχνούς τραυματισμούς και την αδυναμία του να βγάλει σερί ανταγωνιστικά 90λεπτα και ένας 20χρονος Γάλλος επιθετικός, ο Γκαμπριέλ Ομπερτάν, που θεωρείται επένδυση για το μέλλον, δεν καλύπτουν τον αριθμό των γκολ και τις ευκαιρίες που δημιουργούσε ο Κριστιάνο Ρονάλντο. Τι ακριβώς είχε στον νου του ο Αλεξ Φέργκιουσον, δεν μπορώ να καταλάβω. Μόνο υποθέσεις μπορώ να κάνω. Εκείνο, όμως, που δεν χωράει υποθέσεις είναι τα χρήματα της μεταγραφής του Ρονάλντο, τα οποία σίγουρα δεν ξοδεύτηκαν για την ενίσχυση της ομάδας. Πού πήγαν άραγε; Εκεί που πάνε και τα χρήματα της Λίβερπουλ. Στη μαύρη τρύπα του χρέους.

Θυμίζω πως ο Γκλέιζερ είχε δανειστεί 525 εκατομμύρια στερλίνες για να συμπληρωθεί το ποσό που χρειαζόταν για την εξαγορά μιας ομάδας που μέχρι τότε δεν είχε χρέη. Μετά την εξαγορά το ποσό του δανείου «πέρασε» στην ομάδα, η οποία μάλιστα εμφανίζεται να έχει τώρα χρέη που φθάνουν τα 699 εκατομμύρια ευρώ. Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο της εξαγοράς που ολοκληρώθηκε το 2005 είναι ότι μέχρι το τέλος του 2008 η Γιουνάιτεντ είχε πληρώσει στην τράπεζα –για την εξυπηρέτηση του χρέους– 263 εκατομμύρια στερλίνες.

Δηλαδή, πώς θα μπορούσε να είχε μεταμορφωθεί η ομάδα, αν όλα αυτά τα χρήματα είχαν δαπανηθεί για την ενίσχυσή της; Η ουσία είναι πως η εξαγορά της Γιουνάιτεντ μπορεί να αποφέρει κέρδη στον Γκλέιζερ, αλλά δεν είναι μια κερδοφόρος υπόθεση για τον ίδιο τον σύλλογο. Ετσι συνέβη σχεδόν με όλες τις μεγάλες εξαγορές στην Πρέμιερ Λιγκ τα τελευταία χρόνια, αλλά κανείς δεν ασχολείται με τέτοια και τόσο δυσάρεστα ζητήματα.

Βέβαια, μπορεί σε λίγο καιρό, όταν θα δημοσιοποιηθεί η νέα κατάταξη των 20 πλουσιότερων ομάδων, να δούμε τη Γιουνάιτεντ να φιγουράρει στην πρώτη πεντάδα. Αλλά θα είναι μια πλασματική εικόνα, που μετρά μόνο έσοδα και ποτέ τα έξοδα και τα χρέη που μπορούν να αμαυρώσουν την εικόνα του λαμπερού αγγλικού πρωταθλήματος, που πουλάει σε όλο τον κόσμο. Το προϊόν μετρά πολύ περισσότερο από την αλήθεια.

Καλώς ήρθε η ανάπτυξη O κόσμος της οικονομίας δεν είναι ένας διάφανος κόσμος, παρά το γεγονός ότι οι αριθμοί είναι εκείνοι που τον ορίζουν. Και οι αριθμοί δεν λένε ψέματα. Οι άνθρωποι, όμως, λένε και χρησιμοποιούν τους αριθμούς για να κάνουν την παραπλάνηση πιστευτή και να της δώσουν κύρος. Αυθεντία. Μάλιστα, τα media, που λατρεύουν τα «αδιάσειστα» στοιχεία –τόσο που συχνά τα κατασκευάζουν–, αρχίζουν σιγά σιγά να προβάλουν μια εικόνα αισιοδοξίας και να τη βασίζουν πάνω σε αυτά τα «αδιάσειστα» αριθμητικά στοιχεία.

Η κρίση ξεπερνιέται, λένε, και μπορούν οι άνθρωποι να αισιοδοξούν. Ποιοι άνθρωποι, όμως, είναι αυτοί που θα πρέπει να αισιοδοξούν; Οι εργαζόμενοι, οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι συνταξιούχοι, οι κεφαλαιούχοι, οι τραπεζίτες; Ποιοι; Η κρίση έπληξε όλες τις χώρες σκληρά και κάποιες σκληρότερα από άλλες. Παντού η ανεργία ανεβαίνει σε ύψη-ρεκόρ, τράπεζες πτωχεύουν, επιχειρήσεις κλείνουν, οι κατασχέσεις αυξάνονται, τα ελλείμματα διευρύνονται, αλλά παρ' όλα αυτά υπάρχουν κάποιοι που προσπαθούν να μας πείσουν ότι η κρίση πέρασε. Κι αυτή την άποψη υπάρχουν πολλά πρόθυμα «παπαγαλάκια» να την αναπαράγουν, διότι «ορίστε, δεν βλέπετε; Τα χρηματιστήρια ανεβαίνουν». Σοβαρό επιχείρημα!

Τα χρηματιστήρια είναι ένας αυτοαναφορικός μηχανισμός του κεφαλαίου και καμία σχέση δεν έχουν με την ανάπτυξη ή το ξεπέρασμα της κρίσης. Με εκείνο που έχουν σχέση είναι οι φούσκες, η κερδοσκοπία και η εδραίωση και διεύρυνση των ανισοτήτων. Αυτό που τώρα χαρακτηρίζεται ανάπτυξη ή ξεπέρασμα της κρίσης είναι η δυνατότητα κάποιων να συνεχίζουν να τζιράρουν σε φούσκες και να παρουσιάζουν αριθμούς που λένε τη «δική τους» οικονομική αλήθεια, η οποία είναι ένα ακόμα τερατώδες ψέμα. Οι λιγοστοί πλούσιοι γίνονται ακόμα πλουσιότεροι και οι φτωχοί πολλαπλασιάζονται. Οι υπόλοιποι είναι απλώς χρεωμένοι. Και σε αυτούς τώρα πια προστίθενται και τα κράτη που αγόρασαν από τους τραπεζίτες με πολλές δόσεις το σκοινί από το οποίο θα κρεμάσουν το μέλλον των πολιτών τους. Το σαπούνι, ευτυχώς, ήταν δώρο.

Τα στημένα στο σύγχρονο ποδόσφαιρο

Οταν διαβάζει κάποιος τη λέξη «στημένα» σε ένα κείμενο που ασχολείται με το ποδόσφαιρο, εννιά φορές στις δέκα ο νους του θα πάει στον τζόγο και κάποια παιχνίδια των οποίων το αποτέλεσμα αλλοιώθηκε με κάποιον τρόπο, έτσι ώστε να ωφεληθούν οικονομικά κάποιοι που ποτέ –σχεδόν– δεν τους μαθαίνουμε. Κι αυτό, πού πάει το μυαλό μας δηλαδή, δείχνει και τον βαθμό που ο τζόγος έχει δηλητηριάσει και τη ματιά μας και το παιχνίδι. Ομως, εδώ εννοώ τα άλλα «στημένα». Αυτά που γεννιούνται από τα σφυρίγματα των διαιτητών ύστερα από τις ενέργειες των ποδοσφαιριστών.

Τα φάουλ, τα κόρνερ, τα πλάγια άουτ –η Στόουκ Σίτι βγάζει φάσεις και γκολ από τις εκτελέσεις πλαγίου άουτ– και τα πέναλτι, αν και τα τελευταία με τον υψηλό βαθμό επιτυχίας που έχουν δεν βοηθούν στην εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων από τη μελέτη των στατιστικών. Την τελευταία τριετία, σύμφωνα με τα στοιχεία, έχει αυξηθεί εντυπωσιακά ο αριθμός των γκολ που προέρχονται από την εκτέλεση των στημένων φάσεων. Κι αυτό μπορεί να μαρτυρά κάτι για το σύγχρονο ποδόσφαιρο και πιο πολύ τον τρόπο με τον οποίο οι αδύνατοι μαθαίνουν να αξιοποιούν τα στημένα για να δυσκολέψουν τους δυνατούς.