Πολύ χρήμα στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο

Ο υπολογισμός είναι απλός. Με δύο νίκες στο Τσάμπιονς Λιγκ και τα έσοδα από τα εισιτήρια σε δύο εντός έδρας αγώνες ο Ολυμπιακός έβαλε στο ταμείο του -τουλάχιστον- 2,5 εκατομμύρια ευρώ. Μένουν ακόμα τρία ματς, από τα οποία το ένα εντός έδρας, και με δύο ισοπαλίες ο Ολυμπιακός περνάει στους «16», βάζοντας στο ταμείο του άλλα 4 εκατομμύρια τουλάχιστον.

Αν σκεφθεί κάποιος ότι όσο μία ομάδα προχωρά στη διοργάνωση τόσο περισσότερα χρήματα μαζεύει, τότε είναι λογικό οι ομάδες να κυνηγούν τη συμμετοχή και τη διάκριση στο Τσάμπιονς Λιγκ κατά πρώτο λόγο -όπου βρίσκονται τα πολλά χρήματα- και στο Γιουρόπα Λιγκ κατά δεύτερο. Θα πρέπει να σημειώσετε ότι τα έσοδα μιας ομάδας μεγαλώνουν ανάλογα με το μέγεθος της τηλεοπτικής αγοράς μιας χώρας, πράγμα που σημαίνει ότι οι ομάδες των μεγάλων χωρών έχουν περισσότερα έσοδα.

Ενα παράδειγμα. Οταν η Πόρτο του Μουρίνιο κατέκτησε το Τσάμπιονς Λιγκ, η πορτογαλική ομάδα πήρε από το περίφημο μάρκετ πουλ, συνολικά, 1,9 εκατομμύριο ευρώ, ενώ η Αρσεναλ, που ήταν φιναλίστ στο Παρίσι το 2006, από το μάρκετ πουλ πήρε 30 εκατομμύρια ευρώ! Ειδικά φέτος η ΟΥΕΦΑ μοιράζει πιο πολλά χρήματα από ποτέ. Συνολικά θα μοιράσει 1,025 δισ. ευρώ, ενώ έχουν αυξηθεί όλα τα πριμ για προκρίσεις στην επόμενη φάση καθώς και για νίκη και ισοπαλία. Το πριμ νίκης είναι 800 χιλιάδες ευρώ και αυτό της ισοπαλίας τα μισά.

Σε μια εποχή οικονομικής κρίσης αυτά τα χρήματα είναι θείο δώρο και βέβαια η σύγκριση με παλαιότερες εποχές δεν μπορεί να γίνει. Η διάκριση στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο πριν από 20 χρόνια οικονομικά σήμαινε ελάχιστα πράγματα για τις ομάδες. Για παράδειγμα, η Μίλαν που την περίοδο 1988-89 κατέκτησε το -τότε- Κύπελλο Πρωταθλητριών, σκορπίζοντας τη Στεάουα με 4-0 στη Βαρκελώνη, υπολογίζεται ότι είχε κέρδη που με τις σημερινές τιμές δεν ξεπέρασαν το 1,5 εκατομμύριο ευρώ.

Από τότε, βέβαια, κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι και κυρίως πολύ χρήμα. Από την περίοδο 1992-93 μέχρι την περσινή διοργάνωση, η ΟΥΕΦΑ μοίρασε στις ομάδες ένα ποσό που φτάνει, σχεδόν, τα 11,5 δισ. ευρώ. Η εντυπωσιακή αύξηση της ροής χρημάτων τα τελευταία χρόνια στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο φυσικά και δεν είναι ανεξήγητη. Από τις αρχές της δεκαετίας του '90, όταν επισημοποιήθηκε η σχέση της τηλεόρασης με το ποδόσφαιρο, στην Αγγλία αρχικά και στην υπόλοιπη Ευρώπη στη συνέχεια, το ποδόσφαιρο άρχισε να αναδεικνύεται σε προνομιακό χώρο της βιομηχανίας του θεάματος, ειδικά στην Ευρώπη.

Ο «γάμος» του ποδοσφαίρου με την τηλεόραση ήταν η βασική αιτία, καθώς έτσι μπορούσαν τα προϊόντα που συνέδεαν το όνομά τους με το όνομα κάποιων ομάδων να μπουν πολύ πιο εύκολα στα σπίτια εκατομμύριων Ευρωπαίων καταναλωτών. Η οικονομική απήχηση του ποδοσφαίρου είναι δεδομένο ότι είναι μεγάλη και γίνεται όλο και πιο σπουδαία. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα μιας έρευνας που πραγματοποίησε πρόπερσι η πολυεθνική εταιρεία Deloitte & Touch που ειδικεύεται στα οικονομικά του ποδοσφαίρου, ο τζίρος της ποδοσφαιρικής αγοράς στα πρωταθλήματα ποδοσφαίρου των 6 μεγαλύτερων ευρωπαϊκών ποδοσφαιρικών αγορών (Αγγλία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Ολλανδία) φθάνει τα 12 δισ. ευρώ.

Ενα ποσό στο οποίο δεν υπολογίζεται ο τζίρος που γίνεται στο ποδοσφαιρικό στοίχημα, που την τελευταία εξαετία απλώθηκε παντού. Μάλιστα, η έκθεση της Deloitte & Touch αναφέρει ότι με βάση τα χρήματα που κερδίζουν οι ομάδες, το Τσάμπιονς Λιγκ θεωρείται το πέμπτο πρωτάθλημα σε οικονομική δυναμική, η οποία θα μεγαλώνει διαρκώς καθώς στο παιχνίδι σταδιακά θα μπαίνουν και οι ομάδες από την Ανατολική Ευρώπη, φέρνοντας πολύ μεγάλο κοινό -άρα και έσοδα- στους διαφημιστές της Δ. Ευρώπης.

Σε αυτή την προσέγγιση των ομάδων της Ανατολικής Ευρώπης θα βοηθήσει η νέα μορφή του Γιουρόπα Λιγκ, που ουσιαστικά αποτελεί ένα παράθυρο για το ποδόσφαιρο της Ανατολικής Ευρώπης στον κόσμο, είκοσι χρόνια μετά την πτώση του τείχους.

Χρήματα, ναι. Θέαμα, όμως;

Η ΟΥΕΦΑ ενδιαφέρεται πολύ και για την ποιότητα του θεάματος, το οποίο καθιστά και ελκυστικό το ποδόσφαιρο για τις τηλεοράσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι η τηλεθέαση των αγώνων του Τσάμπιονς Λιγκ πανευρωπαϊκά βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, αφού οι εκτιμήσεις για την τετράδα των προημιτελικών κάνουν λόγο για ένα κοινό που ξεπερνά τα 70 εκατομμύρια.

Το Τσάμπιονς Λιγκ τώρα πια θεωρείται προϊόν με ξεχωριστή ταυτότητα, εξαιρετική οργάνωση και μεγάλη προβολή, αλλά αρχίζει να βλέπει έναν κίνδυνο να έρχεται από το βάθος: την επαναλαμβανόμενη παρουσία των ίδιων ομάδων στη φάση των «8» και των «4», αλλά και τον πολλαπλασιασμό των ποδοσφαιρικών αγώνων που μεταδίδονται τηλεοπτικά, λόγω του Γιουρόπα Λιγκ.

Είναι πιθανό η τόσο πλατιά τηλεοπτική κάλυψη να οδηγήσει σε κορεσμό το τηλεοπτικό κοινό, που μπορεί να γυρίσει την πλάτη του στην τηλεόραση, γεγονός που θα έχει οικονομικές επιπτώσεις. Η κίνηση των εισιτηρίων, η τηλεθέαση και η αγωνιστική συμπεριφορά των ομάδων αυτή τη χρονιά, πρώτη της λειτουργίας του αναμορφωμένου Γιουρόπα Λιγκ, θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να βγουν συμπεράσματα που θα βοηθήσουν και την άνοδο του θεάματος.

Η φετινή αγωνιστική περίοδος, βέβαια, έχει ιδιαιτερότητες, αφού προηγείται ενός Παγκοσμίου Κυπέλλου. Αυτό σημαίνει ότι κάποιοι ποδοσφαιριστές θα πρέπει να κάνουν οικονομία δυνάμεων για να μπορέσουν να αποδώσουν καλά και το καλοκαίρι. Ομως, τα περισσότερα παιχνίδια που προστίθενται στις αγωνιστικές υποχρεώσεις των ομάδων έχουν επιπτώσεις.

Οι ποδοσφαιριστές κουράζονται πιο πολύ και αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο τραυματισμού. Το ιατρικό εργαστήριο της Μίλαν, το κορυφαίο του είδους στην Ευρώπη, έχει ανακαλύψει πως ένας ποδοσφαιριστής που ύστερα από ένα ματς με την ομάδα του αγωνίζεται ξανά έπειτα από 6 ή 7 μέρες έχει 10% πιθανότητες να τραυματιστεί, ενώ κάποιος που αγωνίζεται έπειτα από 48-72 ώρες ανεβάζει αυτό το ποσοστό στο 30 ή και το 40%. Και αν μάλιστα πρόκειται για ποδοσφαιριστή στον οποίο η ομάδα έχει επενδύσει πολλά χρήματα, οι απώλειες μπορεί να είναι πολύ σοβαρές.

Γενικά, εκείνο που μπορεί να πει κάποιος είναι ότι η αύξηση του αριθμού των αγώνων δεν είναι δεδομένο ότι συμβάλλει στην άνοδο της ανταγωνιστικότητας και της ποιότητας του θεάματος. Πολύ συχνά έχει αντίθετα αποτελέσματα, τα οποία μπορεί να καταστρέψουν προσπάθειες ανανέωσης όπως αυτή που τώρα επιχειρείται με το Γιουρόπα Λιγκ.

Οι ελληνικές επιδιώξεις

Σε αυτό το περιβάλλον είναι υποχρεωτικό και οι ελληνικές ομάδες να αναπροσαρμόσουν τη στρατηγική τους. Οι βαθμοί που μαζεύουμε είναι καθοριστικοί για τη συμμετοχή του πρωταθλητή απευθείας στους ομίλους και την εξασφάλιση των πριμ της ΟΥΕΦΑ που θα πρέπει -κάπως- να αξιοποιηθούν.

Αν οι ομάδες δεν χρησιμοποιήσουν αυτά τα χρήματα για να γίνουν ανταγωνιστικότερες και να διεκδικήσουν κάτι περισσότερο, τότε το ελληνικό ποδόσφαιρο θα περιθωριοποιηθεί. Γίνεται εύκολα κατανοητό ότι ακόμη κι αν κάποια ελληνική ομάδα καταφέρει να φτάσει στον τελικό και να κατακτήσει το τρόπαιο, δεν θα μπορέσει να έχει τα έσοδα που απολαμβάνουν ομάδες που προέρχονται από μεγαλύτερες ευρωπαϊκές χώρες, εξαιτίας του μεγέθους της ελληνικής τηλεοπτικής αγοράς.

Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που δεν μπορούν να προσελκύσουν μεγάλες χορηγίες και μεγάλους ξένους ποδοσφαιριστές. Τα μεγέθη παίζουν βασικό ρόλο και καθορίζουν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Πώς να συναγωνιστείς μια μεσαία ευρωπαϊκή ομάδα, με προϋπολογισμό γύρω στα 90 εκατομμύρια ευρώ, που μπορεί να ξοδέψει και 30 εκατομμύρια τον χρόνο για μεταγραφές;