Το μάθημα νοοτροπίας του Ζίκο

Ακουσα πολλά για το ματς του Ολυμπιακού με τη Σταντάρ Λιέγης. Αφήνω κατά μέρος τις αναφορές στα ψυχικά χαρίσματα, στα οποία δεν πιστεύω, και ξεπερνώ και το κομμάτι που λέγεται ψυχολογία, για το οποίο δεν έχω γνώμη. Στέκομαι αυστηρά αυτή τη φορά στο τακτικό μέρος και λέω ότι ο Ολυμπιακός έπαιξε πολύ καλά και αρκετά επιθετικά.

Δράττομαι της ευκαιρίας για να πω τι είναι, κατά τη γνώμη μου, το επιθετικό παιχνίδι, στο όνομα του οποίου έχουν γίνει πολλές φορές τερατουργήματα. Τι σημαίνει στο ποδόσφαιρο παίζω επίθεση; Απλοϊκά κάποιος θα απαντούσε πως σημαίνει «παίζω για να βάλω γκολ, δηλαδή επιτίθεμαι, δηλαδή πλησιάζω την αντίπαλη εστία με αξιώσεις». Είναι αυτός ο ορισμός σαφής; Ναι. Πλήρης; Οχι.

Θα φέρω ένα παράδειγμα: ας πούμε ότι παίζει ο Ολυμπιακός με την Αρσεναλ στο «Emirates» και η ομάδα του Βενγκέρ βγαίνει όλη μπροστά. Ας υποθέσουμε ότι ο Ολυμπιακός έχει για σέντερ φορ τον καλύτερο που υπάρχει στον κόσμο στους κενούς χώρους, ας πούμε τον Ετό ή τον παλιό καλό Ανρί. Και ότι έχει κι έναν πασέρ καταπληκτικό, που παίζοντας πίσω από τη σέντρα τον βρίσκει πανεύκολα –ας πούμε ότι αυτός είναι ο Πίρλο.

Η Αρσεναλ μπορεί, αδιαφορώντας για τις ικανότητες των δύο, να παίξει με την άμυνα στη σέντρα και ο Ολυμπιακός μπορεί με τις συνεργασίες αυτών να κάνει κόντρα επιθέσεις. Ας πούμε ότι ο Ετό κάνει χατ τρικ στην κόντρα και το ματς λήγει 0-3. Σίγουρα ο Ολυμπιακός θα 'χει κάνει ένα σπουδαίο παιχνίδι σπάνιας αποτελεσματικότητας. Και σίγουρα επίθεση θα 'χει παίξει η Αρσεναλ.

Νοοτροπία

Καιρό τώρα προσπαθώ να θυμίσω κάτι που έχουμε ξεχάσει, ότι δηλαδή το ποδόσφαιρο πιο πολύ από συστήματα και τακτικές είναι ένα παιχνίδι διάθεσης και νοοτροπίας. Το «παίζω επιθετικά» σημαίνει «έχω την κατάλληλη νοοτροπία για να υποστηρίξω ένα σχέδιο ποδοσφαίρου πρωτοβουλίας» – ποιο είναι αυτό το διδάσκει ο προπονητής.

Η υποχρέωση του προπονητή είναι να βοηθήσει την ομάδα να υποστηρίξει το σχέδιο, δηλαδή να παρατάξει μια ενδεκάδα στην οποία να υπάρχουν παίκτες που να μπορούν να το φέρουν εις πέρας. Προσοχή: μια ενδεκάδα με πολλούς επιθετικούς δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η ομάδα θα παίξει επιθετικά.

Παράδειγμα

Εχω ένα υπέροχο τέτοιο παράδειγμα, την Εθνική του Ρεχάγκελ στο ματς του Euro του 2004 με την Ισπανία. Κάποια στιγμή η ομάδα εκείνη βρέθηκε να παίζει με τον Τσιάρτα και τρεις καθαρόαιμους επιθετικούς, δηλαδή τον Νικολαΐδη, τον Χαριστέα και τον Βρύζα.

Παρ' όλα αυτά δεν έπαιξε επιθετικά, επειδή οι Ισπανοί δεν της άφησαν σχεδόν καθόλου την μπάλα: απλώς ο Ρεχάγκελ με το ρίσκο που πήρε ήθελε να θυμίσει στην ομάδα ότι πρέπει να κυνηγήσει το γκολ στον ελάχιστο χρόνο που θα είχε την μπάλα στην κατοχή της. Το κόλπο έπιασε. Η επίθεση είναι άλλο πράγμα.

Χαφ

Από την άλλη είναι και εξαιρετικά δύσκολο να πεις ότι θα παρατάξω μια ομάδα με επιθετικές βλέψεις, βασιζόμενος σε αμυντικούς που δεν βγαίνουν από την άμυνα και χαφ που δεν πατάνε περιοχή και απλώς πρεσάρουν. Σε αυτή την περίπτωση ακόμα και η πιο σοβαρή κατοχή μπάλας σπανίως συνιστά επιθετικό παιχνίδι.

Η ίδια η κατοχή, άλλωστε, είναι ένας τρόπος άμυνας – το 'λεγε ο μακαρίτης ο Νιλς Λίντχολμ, που έφτιαχνε ομάδες που το «τσούκου τσούκου μπολ» το έκαναν σεμιναριακά. Ακόμα κι αν κρατηθεί η ομάδα ψηλά, ακόμα κι αν το πρέσινγκ είναι λειτουργικό, ακόμα κι αν υπάρξουν κάθετες πάσες στους επιθετικούς, μια ομάδα με τρεις κόφτες (πόσω μάλλον με δύο κόφτες και δύο πλάγιους χαφ που γυρνάνε για να καλύψουν τα μετόπισθεν) θα κάνει πάντα ένα παιχνίδι ελεγχόμενου ρίσκου, δηλαδή θα επιχειρήσει να σταματήσει τον αντίπαλο αρχικά και στη συνέχεια θα φροντίσει να τον χτυπήσει εκεί που πονά με τους κυνηγούς της.

Είναι κακό αυτό; Οχι φυσικά. Ομως, δεν είναι επιθετικό παιχνίδι κι αυτό φαίνεται τη στιγμή που η ομάδα θα χρειαστεί να πάρει τις αναπνοές της. Τότε θα σκεφτεί να κάνει δύο βήματα πίσω για να υποστηρίξει την άμυνά της, διότι αυτό προβλέπει η φύση της κατασκευής της. Αυτό π.χ. έκανε η Σταντάρ την Τρίτη σε δύο περιπτώσεις: την πρώτη όταν προηγήθηκε και γύρισε πίσω για να βρει αντεπιθέσεις. Και τη δεύτερη όταν μετά το 75' ο προπονητής της υπέγραφε για την ισοπαλία. Οχι τυχαία και στις δύο περιπτώσεις δέχεται από έναν επιθετικό Ολυμπιακό γκολ στο τέλος των ημιχρόνων.

Ανάγκη

Λέγεται ότι τη σύνθεση του Ολυμπιακού με τους Βέλγους δεν την έκανε ο Ζίκο, αλλά η ανάγκη. Λάθος. Ο Ζίκο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τον Λεντέσμα αντί του Οσκαρ και να παίξει με τον Μαρέσκα ή τον Ντουντού ως «δεκάρι» ή να φτιάξει μια τριάδα μεσαίας γραμμής με έναν κόφτη και δύο «έμβολα», δηλαδή ένα μέσα δεξιά κι ένα μέσα αριστερά. Θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιήσει στο αρχικό σχήμα ως χαφ-εξτρέμ τον Λεονάρντο αντί του Ζαϊρί.

Θα μπορούσε να παίξει με τρία στόπερ και να βάλει «βεντούζες» στον Γιοβάνοβιτς, τον Ντε Καμάργκο και τον Μποκανί: θα μπορούσε να δει το ματς αλλιώς και να περιορίσει τους κενούς χώρους βάζοντας τον Ολυμπιακό να παίξει όπως με την Αλκμααρ. Αντ' αυτού έπαιξε με τον Ζαϊρί στα αριστερά και ο Ραούλ Μπράβο υπέφερε, έβαλε αμυντικό χαφ τον Μαρέσκα κι ο Ντε Καμάργκο σκόραρε ανενόχλητος, άφησε ανενόχλητο τον Γιοβάνοβιτς κι αυτός παραλίγο να τον καταστρέψει.

Ολες αυτές οι επιλογές, όμως, έγιναν για να γεμίσει η περιοχή της επίθεσης με παίκτες που μπορούν να απειλήσουν (Μαρέσκα, Οσκαρ, Γκαλέτι, Μήτρογλου, Ντουντού, Ζαϊρί έφτιαξαν κι έχασαν ευκαιρίες), να γίνει παραγωγική κατοχή μπάλας από μπαλαδόρους και κυρίως για να έχει η ομάδα στο μυαλό της ένα και μόνο πράγμα: ότι εδώ απόψε κόντρα σε μια ομάδα όχι καλύτερη παίζουμε επίθεση για να κερδίσουμε! Να η νοοτροπία.

Επικοινωνία

Στη διαδραστική επικοινωνία του με τους παίκτες ο Ζίκο υπήρξε σαφέστατος. Κι όλοι το μήνυμα το 'πιασαν: ο Στολτίδης σκοράρει στο 93' από μια σπόντα του Ραούλ Μπράβο. Πιο επιθετικά, πιστέψτε με, δεν γίνεται...

Να τα λέτε…

O εκτελεστικός διευθυντής της Σούπερ Λίγκας, Πατρίκ Κομνηνός, έδειξε αμέσως ευαισθησία για το θέμα της αντιμετώπισης των παιδιών με ειδικές ανάγκες που προέκυψε, σύμφωνα με όσα επισήμανε στη στήλη φίλος αναγνώστης, στο γήπεδο της Καβάλας.

Ο φίλος μου ο Πατρίκ έχει συμμετάσχει και στην οργάνωση των Παραολυμπιακών Αγώνων. Θα ήταν αδύνατο, απίστευτο και ασυγχώρητο από μέρος του να μην ασχοληθεί. Από την έρευνα που έκανε δεν διαπίστωσε κάτι συγκεκριμένο, υποσχέθηκε, όμως, να βρει από πού ξεκίνησε το πρόβλημα και να φροντίσει να μην υπάρξει ξανά κάτι ανάλογο στο κατά τα άλλα αρκετά φιλόξενο γήπεδο της Καβάλας.

Σίγουρα κανείς τηλεσκηνοθέτης δεν ζήτησε να μεταφερθούν οι άνθρωποι σε άλλο σημείο του γηπέδου για αν μη βρίσκονται στα πλάνα: όποιος πήρε τη βλακώδη αυτή πρωτοβουλία να τους απομακρύνει, το έκανε κάνοντας κάποιου τύπου υπέρβαση καθήκοντος. Θέλω να πιστεύω ότι είναι άνθρωπος του γηπέδου και όχι κάποιος παρατηρητής της Σούπερ Λίγκας.

Επί τη ευκαιρία κι επειδή κι εγώ έκανα κάποιες σχετικές ερωτήσεις, πρέπει να σημειώσω ότι τα παιδιά με τα αναπηρικά καροτσάκια και οι συνοδοί τους πρέπει να έχουν την καλύτερη αντιμετώπιση στο «Κλεάνθης Βικελίδης». Οι θέσεις τους εκεί είναι εξαιρετικές, οι άνθρωποι του γηπέδου είναι πάντα στη διάθεσή τους, η συμπεριφορά των ίδιων των ανθρώπων της ΠΑΕ Αρης ξεπερνά τα συνηθισμένα: η ευαισθησία και η προσοχή με την οποία αντιμετωπίζεται κάθε τους ζήτημα είναι μοναδικές. Από όσα έμαθα, στον Αρη αξίζουν πολλά μπράβο ή, για την ακρίβεια, μόνο μπράβο.

Επειδή προφανώς μόνο οι δικές σας επισημάνσεις μπορούν να αναδείξουν πιθανές δυσκολίες, θα 'θελα να πω σε όλους όσοι έχουν αντιμετωπίσει οποιοδήποτε πρόβλημα να επικοινωνήσουν με τη Λίγκα. Οχι για να ακούσουν μια συγγνώμη ή για να τους αντιμετωπίσουν με κάποιου τύπου σικέ κατανόηση, αλλά για να λυθεί το πρόβλημά τους. Στον Πατρίκ Κομνηνό έχω εμπιστοσύνη.

Τριάντα ποιοτικά λεπτά

Eτοιμος είναι ο Βασίλης Τσιάρτας να παίξει καμιά ώρα στο ματς της Eθνικής μας με την Ουκρανία, όπως μου λένε όσοι τον έχουν δει να αγωνίζεται τον τελευταίο καιρό στα γήπεδα του Aγίου Κοσμά για την πλάκα του. Ο Τσιάρτας ως παίκτης της Εθνικής τούς είχε πελάτες τους Ουκρανούς, μην το ξεχνάμε.

Και μην πείτε ότι δεν έχει ομάδα: και την τελευταία φορά που αγωνίστηκε με την Eθνική μας στο Κίεβο, στην ισοπαλία με 1-1, πάλι δεν είχε ομάδα και τον είχε καλέσει ο Ρεχάγκελ! Τον ρώτησα αν θα έβγαζε μία ώρα σε φουλ δράση. «Μία ώρα; Μα, ακόμα κι όταν έπαιζα, πιο πολύ από τριάντα λεπτά δεν με χρησιμοποιούσε», μου είπε.

Τα τριάντα λεπτά τα 'χει πάντως εύκολα…