Η κατά Αλκαίον ματαιότητα…

Δεκέμβριος του 2002 ήταν όταν η «El Pais» δημοσίευσε ένα ρεπορτάζ από αυτά που διαβάζεις και γίνεται κόμπος το στομάχι σου. Ο απεσταλμένος της ισπανικής εφημερίδας στην Αιθιοπία περιέγραφε τις φρικτές συνέπειες της ξηρασίας στην περιοχή Αουάς. Πείνα, δίψα, ελονοσία, διαδοχικοί θάνατοι, ανεπάρκεια της διεθνούς ανθρωπιστικής βοήθειας.

Δώδεκα ημέρες αργότερα η «El Pais» ασχολήθηκε πάλι με την Αιθιοπία, τη χώρα με το χαμηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα παγκοσμίως -100 δολάρια τον χρόνο. Τι είχε συμβεί; Η πολυεθνική Nestle, η μεγαλύτερη εταιρεία στον κόσμο στον τομέα των τροφίμων, διάλεξε αυτήν ακριβώς την περίοδο για να αξιώσει από την Αιθιοπία αποζημίωση 6 εκατομμυρίων δολαρίων, επειδή είχε εθνικοποιηθεί η θυγατρική της το... 1975!

Σε τι ποσοστό επί των ετήσιων εσόδων της Nestle αντιστοιχούσε το ποσό που απαίτησε η εταιρεία στα διεθνή δικαστήρια; Ποσοστό μινιατούρας Τζέιμς Μποντ: μόλις το 0,007%. Οδηγούμενοι συνειρμικά στην ταινία «Τα διαμάντια είναι παντοτινά», θα θυμηθούμε ότι η Γαλλία στα 70s υποστήριζε διάφορους ανεκδιήγητους Αφρικανούς δικτάτορες, τοποτηρητές των συμφερόντων της. «Λαμπρότερος» όλων, εκείνος ο σφαγέας της Κεντρικής Αφρικής, ο Μποκάσα.

Λέγεται ότι μόνο τα διαμάντια του στέμματος το οποίο φορούσε στην τελετή της ανακήρυξής του σε αυτοκράτορα άξιζαν το 4% του… ετήσιου ΑΕΠ της χώρας του. Τελετή απίστευτης χλιδής, με χρυσοποίκιλτες άμαξες, νορμανδικά άλογα και μια μπάντα Γάλλων πεζοναυτών που έπαιζε Μότσαρτ (Δεκέμβριος 1977).

Επιστροφή στον 21ο αιώνα: στο έτος κατά το οποίο η Nestle έπιασε από τον λαιμό την Αιθιοπία γνωστοποιήθηκε ότι στις -μάλλον κατ' ευφημισμόν- αναπτυσσόμενες χώρες αντιστοιχούσε το 85% του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά μόλις το 25% των φαρμάκων.

Την ίδια χρονιά (2002) ο γνωστός οικονομολόγος Σαμίρ Αμίν έγραφε: «Η λογική αυτού του είδους της παγκοσμιοποίησης έγκειται στη συστηματική οργάνωση ενός απαρτχάιντ σε πλανητική κλίμακα». Βαρύγδουπο; Ισως. Η εξέλιξη των πραγμάτων, όμως, μάλλον τον δικαίωσε.

Το 2004 μάθαμε πως το 40% των κατοίκων της Γης ζούσε με λιγότερα από δύο δολάρια την ημέρα, όπως και ότι οι 200 πλουσιότεροι άνθρωποι του πλανήτη είχαν εισόδημα ίσο με το άθροισμα του ΑΕΠ χωρών που αντιπροσώπευαν το 40% του ανθρώπινου πληθυσμού.

Στα επόμενα έτη συζητήθηκε αρκούντως το ξεζούμισμα που υφίστανται πολλές χώρες εξαιτίας του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, για το οποίο ο Χένρι Κίσινγκερ –ο τελευταίος που θα επηρεαζόταν από «κλίνοντες επ' αριστερά» οικονομολόγους– είπε κάποτε: «Το ΔΝΤ είναι ένας αδιάφορος γιατρός που δίνει το ίδιο φάρμακο για κάθε ασθένεια». Ωσπου, καλοκαίρι του 2009, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ δημοσιοποίησε τις προβλέψεις του: στο τέλος του έτους ο υποσιτισμός θα μαστίζει περισσότερους από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους –για την ακρίβεια 1.170.000.000.

Πρόκειται για το ένα έκτο του παγκόσμιου πληθυσμού: αναλογία - ρεκόρ. Κάπου 642 εκατομμύρια στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, 265 εκατ. στην υποσαχάρεια Αφρική, 53 εκατ. στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, 42 εκατ. στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική και 15 εκατ. στις αναπτυγμένες χώρες.

Οσο διατηρεί το «πλανητικό απαρτχάιντ», η Δύση θα πασχίζει να αναχαιτίσει τα μεταναστευτικά κύματα, επιδιώκοντας να πετύχει αυτό που θεωρούσε αδύνατον ο στίχος του Αλκαίου: να δεθεί η θάλασσα με σχοινιά. Εμ, δεν γίνεται.