Μία αγορά –όπως όλες– ανισόρροπη

Για τα χρέη των αγγλικών ομάδων της Πρέμιερ Λιγκ έγραφα χθες με βάση τα αναλυτικά στοιχεία που δημοσιοποίησε η αγγλική εφημερίδα «Guardian». Στοιχεία που έχουν μεγάλο ενδιαφέρον, μια και πέρα από το οικονομικό σκέλος, το οποίο οπωσδήποτε είναι σημαντικό, υπάρχει και μία αναλυτική –όσο και αποκαλυπτική– κατάσταση της ιδιοκτησίας των αγγλικών ομάδων. Ποιος ή ποιοι έχουν τι και σε ποιο ποσοστό. Ενα από τα πολλά πράγματα που διαφοροποιούν το αγγλικό ποδόσφαιρο από κάθε άλλο στην Ευρώπη έχει να κάνει και με τη διαφάνεια που το χαρακτηρίζει.

Πείτε μου πότε στην Ελλάδα πληροφορηθήκατε από κάποιον επίσημο φορέα την πραγματική εικόνα των ομάδων και τη σύνθεση του μετοχολογίου τους; Αν το ελληνικό ποδόσφαιρο θέλει να αλλάξει χαρακτήρα και συνακόλουθα και στόχους, θα πρέπει να επενδύσει πάνω στη διαφάνεια. Διαφορετικά το μόνο βήμα που θα έχει γίνει είναι ένας εκσυγχρονισμός της διαφθοράς και της ανομίας, που θα συνοδεύεται από πολλά και μεγάλα λόγια. Ως συνήθως, κούφια. Πρέπει κάποια στιγμή, όταν οι υπεύθυνοι των ομάδων απευθύνονται στους Ελληνες φιλάθλους, να τους αποκαλύπτουν πραγματικότητες και όχι νεφελώδη σχέδια.

Ας πούμε, άκουγα με έκπληξη προχθές τον κ. Θανόπουλο να υπογραμμίζει πόσο δύσκολη είναι η παρούσα οικονομική κατάσταση και από την άλλη να ισχυρίζεται σοβαρά (;) ότι η ΑΕΚ αποτελεί ελκυστική επένδυση. Η ΑΕΚ. Χωρίς γήπεδο, χωρίς να μετέχει στο Τσάμπιονς Λιγκ, χωρίς προπονητικό κέντρο, με χρέη –έστω και διακανονισμένα–, με περιορισμένο μπάτζετ. Προς Θεού, δηλαδή. Πολλές αποκλίσεις στην οικονομική συμπεριφορά των ομάδων θεωρείται ότι θα θεραπεύσει το σχέδιο αδειοδότησης της ΟΥΕΦΑ και γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο οι αγγλικές ομάδες είχαν αντιταχθεί στην υιοθέτηση ενός τέτοιου σχεδίου.

Καμία αγορά δεν μπορεί να θεωρηθεί ισορροπημένη αν δεν λειτουργεί σε συνθήκες διαφάνειας, διαπίστωση που επιβεβαιώθηκε με πολύ ηχηρό τρόπο με την παρούσα παγκόσμια οικονομική κρίση. Ομως, παρ' όλο που στην αγγλική ποδοσφαιρική αγορά υπάρχει διαφάνεια, παρατηρώντας κάποιος τα επιμέρους οικονομικά στοιχεία των ομάδων βλέπει απίστευτες ανισορροπίες και οικονομικούς παραλογισμούς. Για παράδειγμα, η Στόουκ Σίτι είναι η ομάδα με το μικρότερο χρέος, σύμφωνα με τα στοιχεία του 2008, μια και χρωστά 2,3 εκατομμύρια στερλίνες. Ομως, λόγος της σχέσης μισθών/εσόδων βρίσκεται στο 106%.

Δηλαδή, αν η ομάδα έχει έσοδα 100 λίρες, δίνει για μισθούς και συμβόλαια 106. Ο καλύτερος δρόμος για την υπερχρέωση. Η Στόουκ, βέβαια, ήρθε από την Τσάμπιονσιπ και για να μπορέσει να τα βγάλει πέρα με τον ανταγωνισμό στην κατηγορία των μεγάλων, θα πρέπει να ξοδέψει. Μόνο που ως μέγεθος ποδοσφαιρικό και οικονομικό δεν είναι τόσο μεγάλο ή δεν έχει τέτοια δυναμική που να μπορεί να εξασφαλίζει διαρκή και σταθερή ροή εσόδων. Ετσι, θα αναγκάζεται να ξοδεύει διαρκώς όλο και περισσότερα και να πλησιάζει στη χρεοκοπία. Από τους λεγόμενους τέσσερις μεγάλους του αγγλικού ποδοσφαίρου μόνο η Αρσεναλ και η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ έχουν ισορροπημένο τον λόγο μισθών/εσόδων.

Για τους «κανονιέρηδες» ο λόγος αυτός έχει διαμορφωθεί στο 45% και για τη Μάντσεστερ στο 47%. Τα περισσότερα χρήματα για μισθούς και συμβόλαια από κάθε άλλη ομάδα της Πρέμιερ Λιγκ ξοδεύει η Τσέλσι, με 149 εκατομμύρια στερλίνες ετησίως, ακολουθούμενη από τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, με 121,1 εκατομμύρια, και την Αρσεναλ στην τρίτη θέση με 101,3.

Τα μικρότερα έσοδα έχει η Γουέστ Μπρόμγουιτς Αλμπιον, με 27,2 εκατομμύρια, με βάση τα στοιχεία του 2008, διότι η φτωχότερη με βάση τα στοιχεία του 2007 είναι η Χαλ Σίτι. Πάντως, όταν μερικές φορές μπαίνουμε στον πειρασμό να κάνουμε οικονομικές συγκρίσεις ανάμεσα στους δύο μεγάλους του ελληνικού πρωταθλήματος και σε ομάδες της αγγλικής Πρέμιερ, ας έχουμε υπόψη μας ότι μία ομάδα όπως η Γουίγκαν έχει ετήσια έσοδα που φθάνουν τα 43 εκατομμύρια ευρώ.

Οι καλοί πληρώνονται

Ως μία γενική παρατήρηση στα οικονομικά στοιχεία των ομάδων, εκείνο που μπορεί να διαπιστώσει κάποιος είναι ότι το χρέος τους μπορούν να το διαχειριστούν ελάχιστοι. Κι αυτό επειδή είναι λίγοι εκείνοι που μπορούν να έχουν υψηλά έσοδα τα οποία τους επιτρέπουν να ξοδεύουν για να ανταποκριθούν στις έντονες απαιτήσεις του ανταγωνισμού. Και παρά την ένταση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, οι αγγλικές ομάδες φέτος –σύμφωνα με τους ειδικούς– αναμένεται να ξοδέψουν αρκετά χρήματα.

Και μπορούν να το κάνουν όσο έχουν τηλεοπτικές συμφωνίες τέτοιου ύψους. Μία δεύτερη γενική παρατήρηση έχει να κάνει με τα χαρακτηριστικά των αγορών ποδοσφαιριστών που κάνουν τώρα οι αγγλικές ομάδες σε σχέση με αυτές που έκαναν 10 χρόνια πριν. Τώρα είναι περισσότερο προσεκτικές στην αγορά ποδοσφαιριστών και δεν διστάζουν να αγοράζουν μεγαλύτερης ηλικίας ποδοσφαιριστές ή να αποκτούν ελεύθερους, αν αυτό εξυπηρετεί τα αγωνιστικά σχέδιά τους.

Ταυτόχρονα, οι ομάδες που έχουν οικονομική άνεση δεν διστάζουν να ξοδεύουν για να αγοράζουν νεαρούς ταλαντούχους ποδοσφαιριστές, με την ελπίδα να δικαιώσουν την επένδυση που γίνεται πάνω τους στο μέλλον. Αυτό εξηγεί και τις περιπτώσεις των υπερβολικών ρόστερ. Στο σύμπαν του αγγλικού ποδοσφαίρου μία από τις πιο καλοπληρωμένες ειδικότητες είναι αυτή του εκτελεστικού διευθυντή, τις αρμοδιότητες του οποίου πολύ συχνά τις ασκεί ο πρόεδρος, θέση που μπορεί να είναι έμμισθη. Ο πρόεδρος που αμείβεται καλύτερα από τον οποιονδήποτε είναι ο Ντάνιελ Λίβι της Τότεναμ, που είναι και ιδιοκτήτης.

Πόσα δίνει στον εαυτό του; Ε, μόλις 1 εκατομμύριο στερλίνες τον χρόνο. Αμέσως μετά είναι ο πρόεδρος της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας, ο Γκόρντον Τέιλορ, με 972.000 στερλίνες τον χρόνο και στην τρίτη θέση βρίσκεται ο πρόεδρος της Σάντερλαντ, ο Νάιαλ Κουίν, με 939.000 ετησίως. Στους εκτελεστικούς διευθυντές ο Πίτερ Κένιον της Τσέλσι παίρνει 2 εκατομμύρια τον χρόνο, αλλά ο Κιθ Εντελμαν της Αρσεναλ, που πριν από λίγο καιρό ήταν και μέτοχος και ο οποίος είναι γενικός διευθυντής του συλλόγου, εισπράττει 2,7 εκατ. στερλίνες.

Επιτέλους, χορηγός

Η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ άρχισε να ψάχνει χορηγό για τη φανέλα της από τις αρχές Φεβρουαρίου. Με τα δεδομένα που υπήρχαν τότε, ο χορηγός της αγγλικής ομάδας, ο αμερικανικός χρηματοπιστωτικός οργανισμός της AIG, πήγαινε γραμμή για πτώχευση και είχε συμφωνηθεί η χορηγία να τελείωνε ένα χρόνο νωρίτερα από την αρχική συμφωνία, δηλαδή το καλοκαίρι του 2009. Κι όλα αυτά με δεδομένο ότι η AIG δεν θα τίναζε τα πέταλα νωρίτερα.

Τέλος πάντων, το αμερικανικό δημόσιο έκανε συνεχείς οικονομικές ενέσεις στον παραπαίοντα κολοσσό, ύψους 240 δισ. δολαρίων, κι έτσι η AIG θα μπορέσει να τηρήσει την αρχική συμφωνία, χάρη στα χρήματα των Αμερικανών φορολογουμένων. Η Μάντσεστερ, όμως, ήρθε σε συμφωνία με έναν άλλο αμερικανικό χρηματοασφαλιστικό οργανισμό, τον AON Group, για τη χορηγία της φανέλας της την περίοδο 2010-14. Η χορηγία είναι ύψους 80 εκατομμυρίων στερλινών και κάνει τη φανέλα της Γιουνάιτεντ την ακριβότερη στον κόσμο.