Τραγωδία με διδάγματα

Σήμερα συμπληρώνεται μια 20ετία από τη μεγαλύτερη ποδοσφαιρική τραγωδία στη Βρετανία. Τη ματωμένη κηλίδα του «Χίλσμπορο», στο οποίο χάθηκαν 96 άνθρωποι στον ημιτελικό Κυπέλλου ανάμεσα στη Λίβερπουλ και τη Νότιγχαμ. Το ευρωπαϊκό, και κατά συνέπεια το παγκόσμιο, ποδόσφαιρο άλλαξε μέσα σε 10 χρόνια, με 4 ημερομηνίες σταθμούς. Οι δύο πρώτες ήταν τραγωδίες. Το «Χέιζελ» το 1985 με 29 νεκρούς και το «Χίλσμπορο» τέσσερα χρόνια αργότερα. Οι άλλες δύο ημερομηνίες-κλειδιά είναι το 1992, με την πρώτη συμφωνία πώλησης τηλεοπτικών δικαιωμάτων των ομάδων της Πρέμιερσιπ στον BSKYB, και το 1995 με την απόφαση Μποσμάν. Ας επιστρέψω, όμως, στις δύο τραγωδίες.

Η πρώτη στο «Χέιζελ» έστρεψε το ενδιαφέρον των Αγγλων στην αντιμετώπιση του χουλιγκανισμού. Ο αποκλεισμός των αγγλικών ομάδων που αποφάσισε η ίδια η Θάτσερ τότε δεν λειτούργησε ως άσκηση εσωστρέφειας. Η ποδοσφαιρική κοινωνία προσπάθησε να εντοπίσει τις ρίζες του φαινομένου και να το αντιμετωπίσει με κατασταλτικά κυρίως μέτρα. Μετά την τραγωδία του «Χίλσμπορο» αποφασίστηκε η σύσταση μιας επιτροπής (από εκείνες που δουλεύουν και δεν χρησιμεύουν για αργομισθίες όπως εδώ ας πούμε) υπό τον λόρδο Τέιλορ, για να διερευνήσει τα αίτια της τραγωδίας και να υποβάλει προτάσεις ώστε να μην επαναληφθεί κάτι παρόμοιο.

Σύμφωνα με τα πορίσματα της επιτροπής, η ευθύνη για την τραγωδία βαρύνει κυρίως την αστυνομία, η οποία δεν φρόντισε να οδηγήσει τους φίλους της Λίβερπουλ –που έφθασαν καθυστερημένοι στο γήπεδο– σε θύρες που δεν υπήρχαν πολλοί θεατές, με αποτέλεσμα η μαζική ροή φιλάθλων μέσα στο γήπεδο και σε ήδη κορεσμένες κερκίδες να δημιουργήσει πίεση σε όσους βρίσκονταν στις μπροστινές θέσεις, να καταρρεύσουν τα κιγκλιδώματα και να ακολουθήσει η τραγωδία. Βέβαια, ρόλο στην τραγωδία έπαιξαν και άλλες αιτίες, με κορυφαία εκείνη που αναφερόταν στην κατάσταση του γηπέδου.

Το πόρισμα της έκθεσης Τέιλορ, πέραν των ευθυνών για την τραγωδία, περιείχε και μία σειρά προτάσεων για τη βελτίωση των γηπέδων, την οποία ακολούθησαν οι ομάδες. Είναι ίσως χαρακτηριστικό ότι από το 1991 μέχρι και το 1997 ξοδεύτηκαν 1 δισ. στερλίνες για τη βελτίωση των γηπεδικών εγκαταστάσεων και την ανέγερση νέων. Και η αναγέννηση του αγγλικού ποδοσφαίρου ξεκίνησε από τα γήπεδα. Δεν τολμώ να κάνω συγκρίσεις με τα καθ' ημάς και τα διδάγματα από την τραγωδία της θύρας 7.

Μεγάλη ομάδα με μεγάλα χρέη

Ηταν η πρώτη ομάδα στον κόσμο που έριξε βάρος στον σχεδιασμό και την οργάνωση της εμπορικής επέκτασής της. Η πρώτη ομάδα που έγινε παγκόσμιο brand name. Στα εντός έδρας παιχνίδια της ένα ποσοστό γύρω στο 30% των εισιτηρίων καλύπτεται από φίλους της εκτός Βρετανίας, στους οποίους κατευθύνεται και η πλειονότητα των εμπορικών προϊόντων που έχουν το σήμα της ομάδας. Η οπαδική βάση της σε όλον τον κόσμο υπολογίζεται ότι είναι πάνω από 50 εκατομμύρια και τον Μάρτιο του 1999, όταν η μετοχική αξία της ξεπερνούσε το 1 δισ. στερλίνες, γινόταν η πρώτη ποδοσφαιρική ομάδα που έμπαινε στον κατάλογο με τις 300 μεγαλύτερες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.

Φυσικά πρόκειται για τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, που μόλις προχθές παρουσίασε τα οικονομικά στοιχεία της για την περίοδο 2007-08. Πιο συγκεκριμένα, η εταιρεία Red Football joint Venture στην οποία ανήκει η αγγλική ομάδα (πρόκειται για την εταιρεία που δημιουργήθηκε για την εξαγορά της Μάντσεστερ από τον Γκλέιζερ) παρουσίασε ζημίες ύψους 649,4 εκατομμυρίων λιρών, ποσό που είναι μεγαλύτερο από πέρυσι, όταν οι ζημίες είχαν φτάσει τα 604 εκατομμύρια στερλίνες. Τα έσοδα της ομάδας, πάντα συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά, σημείωσαν αύξηση 46,2 εκατομμυρίων στερλινών και τα καθαρά κέρδη αυξήθηκαν και αυτά κατά 5 εκατομμύρια, φθάνοντας στα 80,4 εκατομμύρια.

Ανοδική ήταν και η πορεία όλων των μεγεθών από τις διαφορετικές πηγές εσόδων που έχει η Γιουνάιτεντ. Για παράδειγμα, τα έσοδα από τα τηλεοπτικά δικαιώματα της περιόδου 2007-08 εξαιτίας της πολύ καλής πορείας της στο Τσάμπιονς Λιγκ –το οποίο και κατέκτησε– και της νέας συμφωνίας πώλησης των τηλεοπτικών δικαιωμάτων της Πρέμιερ Λιγκ σημείωσαν αύξηση 50% και διαμορφώθηκαν στα 90,4 εκατομμύρια στερλίνες. Παράλληλα, το γεμάτο γήπεδο των 75.000 με sold out σχεδόν στο 98% των παιχνιδιών της Μάντσεστερ σε πρωτάθλημα και Ευρώπη απέφερε συνολικά έσοδα 101,5 εκατομμυρίων, 9 εκατομμύρια περισσότερα από την προηγούμενη χρονιά.

Σημειώστε ακόμα πως η νέα σειρά συμφωνιών με διάφορους νέους χορηγούς που υπέγραψε η Μάντσεστερ οδήγησε τα έσοδά της από χορηγίες στα 64 εκατομμύρια, μια αύξηση 14% από αυτή της περασμένης χρονιάς. Για μισθούς και συμβόλαια η Γιουνάιτεντ πλήρωσε 121 εκατομμύρια, ποσό που ήταν μεγαλύτερο κατά 29 εκατομμύρια στερλίνες από εκείνο που πλήρωσε την περίοδο 2006-07 εξαιτίας των νέων, βελτιωμένων συμφωνιών που υπέγραψε με τους Ρούνεϊ και Κριστιάνο Ρονάλντο. Ενα στοιχείο που έχει ενδιαφέρον αφορά το ποσοστό που είχε η ομάδα στον τηλεοπτικό σταθμό της. Εφτασε τώρα το 66,7% και δείχνει τη θέληση των ανθρώπων της Μάντσεστερ να έχουν αποφασιστικό λόγο στη μελλοντική στρατηγική του καναλιού.

Τέλος, νομίζω ότι αξίζει να αναφέρω ότι το ποσό των χρημάτων που δόθηκαν ως μπόνους σε διάφορες περιπτώσεις έφτασαν τα 13,3 εκατομμύρια στερλίνες. Σχεδόν όλοι οι δείκτες παρουσιάζουν μία ομάδα-επιχείρηση με εξαιρετική δυναμική, αλλά όλη αυτή η εικόνα είναι μάλλον «μαγική». Η οικονομική κρίση στο ποδόσφαιρο εκδηλώνεται μέσα στο 2009, οπότε οι συνέπειές της θα φανούν στα στοιχεία που θα παρουσιάσουν οι ομάδες στο τέλος της χρονιάς ή τις αρχές της επομένης. Ενα, ίσως το μόνο παρήγορο, στοιχείο της κρίσης είναι ότι μειώνονται τα επιτόκια, οπότε θα γίνει ευκολότερη η εξυπηρέτηση του χρέους της εταιρείας.

Οσο για τα υπόλοιπα μεγέθη, πιθανόν να υπάρξει άνοδος στα έσοδα από την πώληση ποδοσφαιριστών, αν ο σύλλογος παραχωρήσει τον Ρονάλντο και ταυτόχρονα ξεφορτωθεί και το βαρύτερο συμβόλαιο που έχει έως τώρα. Στα έσοδα των χορηγιών προφανώς θα έχει πρόβλημα μετά την αποχώρηση της AIG και είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα έχει πτώση στα έσοδα των εισιτηρίων και σε εκείνα από τα τηλεοπτικά δικαιώματα, εκτός αν συμμετάσχει ξανά στον τελικό. Η παρουσίαση των οικονομικών στοιχείων της επόμενης χρονιάς είναι σίγουρο ότι θα αποτυπώσει μια κάμψη στο σύνολο των εσόδων και θα αποτελέσει μια καλή εικόνα για το πόσο θα δοκιμαστεί το ποδόσφαιρο από την οικονομική κρίση.

Η… άλλη Μάντσεστερ

Η μεγάλη ομάδα του Μάντσεστερ είναι ένας οικονομικός ποδοσφαιρικός κολοσσός, όπως προκύπτει και από τα οικονομικά στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν προχθές. Η άλλη ομάδα της πόλης, η Σίτι, είναι ένας σύλλογος που οι Αραβες ιδιοκτήτες της θέλουν να μεταμορφώσουν σε ένα μέγεθος ανάλογο με αυτό της μεγάλης συμπολίτισσάς της. Μόνο που για να καταφέρουν κάτι τέτοιο θα χρειαστούν χρόνο, χρήματα, σχέδιο, ανθρώπους για να το εφαρμόσουν και τύχη. Από όλες αυτές τις προϋποθέσεις σίγουρα έχουν μόνο τη δεύτερη.

Τα οικονομικά μεγέθη, πάντως, της Σίτι για την περίοδο 2007-08 δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξα. Ζημίες που έφτασαν τα 32,6 εκατομμύρια λίρες, τριπλάσιες από όσες την περίοδο 2006-07. Ηταν η περίοδος διαχείρισης του Σιναβάτρα που ξόδεψε πολλά χωρίς αντίκρισμα, μέχρι να πουλήσει την ομάδα στους Αραβες, οι οποίοι ξόδεψαν ακόμα περισσότερα χωρίς να καταφέρουν κάτι περισσότερο, αλλά αντίθετα έφθασαν να αντιμετωπίζουν σοβαρά τον κίνδυνο του υποβιβασμού. Εχουν, όμως, επαναστατικά σχέδια.