Το ανοχύρωτο ποδόσφαιρο

Από τη στιγμή που η οικονομική κρίση έπιασε απροετοίμαστες κυβερνήσεις, μεγάλες πολυεθνικές, τεράστιους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς (πολλοί από τους οποίους πτώχευσαν), ακόμα και την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δεν ήταν δυνατόν να φανούν προετοιμασμένες οι ποδοσφαιρικές ομάδες.

Βέβαια, φαντάζομαι ότι ο Κένιον στην Τσέλσι θα είναι ο περισσότερο προετοιμασμένος γενικός διευθυντής για να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση, μια και εδώ και δύο χρόνια είχε ήδη σχεδιάσει και δρομολογήσει ένα πρόγραμμα περικοπής εξόδων, παρ' όλο που ο Αμπράμοβιτς με τα βίτσια του κάποιες φορές του χαλάει το σχέδιο. Δεν συμβαίνει, όμως, αυτό με άλλους συλλόγους, μεγάλους ή μικρούς.

Με όλο αυτό το «τσουνάμι» που έρχεται εκείνοι που θα αντιμετωπίσουν τα μεγαλύτερα προβλήματα θα είναι εκείνοι που έχουν τα πιο μεγάλα οικονομικά ανοίγματα και τα μεγαλύτερα χρέη, όπως π.χ. η Βαλένθια.

Εδώ και λίγο καιρό όλο και συχνότερα ακούγονται προτάσεις για την υιοθέτηση ενός τύπου σάλαρι καπ, ως το πρώτο και πιο εύκολο μέτρο προστασίας. Ενα μέτρο που αν τελικά εφαρμοστεί, μάλλον θα γίνει σε επίπεδο Τσάμπιονς Λιγκ, εκεί που οι ομάδες λίγο-πολύ έχουν κοινά χαρακτηριστικά.

Η ΟΥΕΦΑ πιστεύει ότι και η υιοθέτηση του σχεδίου αδειοδότησης από τη νέα περίοδο θα λειτουργήσει σαν τείχος προστασίας για τις ομάδες, αλλά σε μια κρίση τέτοιας έκτασης τίποτα δεν προσφέρει ικανοποιητική ασφάλεια. Η πιο χτυπητή επίπτωση της κρίσης θα φανεί το καλοκαίρι, με τον τζίρο που θα γίνει στις μεταγραφές και όχι μόνο στην Ελλάδα.

Η αβεβαιότητα που δημιουργεί το διεθνές οικονομικό περιβάλλον είναι πολύ πιθανό να έχει αρνητικές επιπτώσεις και στο ζήτημα των εσόδων των ομάδων από την πώληση των τηλεοπτικών δικαιωμάτων τους. Με τα σοβαρά προβλήματα ρευστότητας που παρατηρούνται στην αγορά είναι ορατός ο κίνδυνος κάποιοι τηλεοπτικοί οργανισμοί να μην μπορέσουν να καταβάλουν τα ποσά που έχουν συμφωνήσει.

Κι αυτό θα έχει αλυσιδωτές συνέπειες. Το είδαμε να συμβαίνει πριν από μία επταετία με την κατάρρευση της ITV και του Birch, μόνο που τότε η αγορά ήταν σε θέση να απορροφήσει το σοκ και να μην το αφήσει να εξελιχθεί σε φαινόμενο ντόμινο.

Η ΦΙΦΑ είναι από τους οργανισμούς που ανησυχούν περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο για τις επιπτώσεις της κρίσης στο ποδόσφαιρο, μια και συγκεντρώνει το 95% των συνολικών εσόδων της από την εμπορική εκμετάλλευση ενός και μόνο γεγονότος. Του Παγκοσμίου Κυπέλλου, το οποίο είναι το αθλητικό γεγονός με την υψηλότερη τηλεθέαση.

Η ΦΙΦΑ, που είχε ανησυχήσει σοβαρά με το ενδεχόμενο της ματαίωσης των τηλεοπτικών μεταδόσεων του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2002 σε πολλές χώρες εξαιτίας της κατάρρευσης της αυτοκρατορίας του Leo Kirch (που είχε τα δικαιώματα του Παγκοσμίου Κυπέλλου), προσπαθεί να διασφαλίσει με κάθε τρόπο τα προβλεπόμενα έσοδά της από το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2010. Διοργάνωση που γίνεται σε μια έτσι κι αλλιώς προβληματική –οικονομικά– περιοχή του πλανήτη και μάλιστα σε μια εποχή στην οποία, όπως εκτιμούν οι οικονομολόγοι, θα έχουν φανεί όλα τα χαρακτηριστικά της κρίσης.

Η ανησυχία της ΦΙΦΑ οφείλεται στο γεγονός ότι τα τηλεοπτικά δικαιώματα, ο τομέας του μάρκετινγκ και αυτός των χορηγιών (από τους οποίους ζει το Παγκόσμιο Κύπελλο) είναι από τους τομείς που πλήττονται περισσότερο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, τα συνολικά έσοδα που αναμένεται να συγκεντρώσει η ΦΙΦΑ από την εμπορική εκμετάλλευση του Παγκοσμίου Κυπέλλου φτάνουν τα 3,2 δισ. δολάρια.

Η παγκόσμια ομοσπονδία ποδοσφαίρου, πάντως, για το 2008 ανακοίνωσε κέρδη που έφτασαν τα 184 εκατομμύρια δολάρια, ενώ τα συνολικά της ετήσια έσοδα έφτασαν τα 957 εκατομμύρια δολάρια. Ομως η κρίσιμη χρονιά είναι το 2009 και είναι μια χρονιά στην οποία κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα συμβεί. Κυρίως πόσο σοβαρές θα είναι οι επιπτώσεις στο ποδόσφαιρο αν τα πράγματα χειροτερέψουν.

Το λίφτινγκ φέρνει κέρδη

Η Ολλανδία είναι μια χώρα μικρότερη από την Ελλάδα και σε έκταση και σε πληθυσμό. Η οικονομία της, όμως, είναι πολύ μεγαλύτερου όγκου από την ελληνική και με πολύ λιγότερες αδυναμίες. Στον σύγχρονο κόσμο το μέγεθος μετράει. Ετσι συμβαίνει και στο ποδόσφαιρο.

Είναι λογικό μια τόσο μικρή χώρα να μην μπορεί να υποστηρίξει ικανοποιητικά δύο επαγγελματικές κατηγορίες. Στη δεύτερη σε σπουδαιότητα κατηγορία του ολλανδικού ποδοσφαίρου όλες οι ομάδες, εκτός από μία, βρίσκονται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και είναι σίγουρο ότι εφόσον κάποιες από αυτές προβιβαστούν, δεν θα καταφέρουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του πρωταθλητισμού. Αυτή είναι μία από τις πλευρές του ολλανδικού ποδοσφαίρου, που έχει και ιστορία και παράδοση και επιδόσεις πολύ καλύτερες από τις δικές μας. Γεγονός που φαίνεται ακόμα και σε επίπεδο εθνικής ομάδας.

Στη μεγάλη κατηγορία του ολλανδικού ποδοσφαίρου, την Eredivisie, η οικονομική απόσταση που υπήρχε ανάμεσα στους τρεις μεγάλους (Αγιαξ, Φέγενορντ και PSV) συνεχίζει να υπάρχει, αν δεν έχει διευρυνθεί κιόλας. Ομως μετά το τελευταίο λίφτινγκ που έκαναν στο πρωτάθλημά τους, εισάγοντας ένα μοντέλο play off (το οποίο και αντιγράψαμε), αρχίζουν να βλέπουν κάποια κέρδη.

Οι μικρότερες ομάδες βλέπουν αύξηση στα εισιτήρια, η ανταγωνιστικότητα φαίνεται να έχει βελτιωθεί, η ΑΖ και η Τβέντε έχουν σπάσει την τριάδα των μεγάλων στη διεκδίκηση του πρωταθλήματος, ενώ υπάρχει ένα ακόμα στοιχείο που είναι πολύ ενδιαφέρον και αποκαλύπτει κάτι που έχει τη σημασία του.

Πριν από λίγο καιρό το ολλανδικό περιοδικό «Voetbal», που ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά με το ποδόσφαιρο, παρουσίασε τους 10 πιο ταλαντούχους νεαρούς ποδοσφαιριστές του ολλανδικού πρωταθλήματος, από τους οποίους μόνο τρεις αγωνίζονται στην τριάδα των μεγάλων.

Δύο από τον Αγιαξ, ο Μιραλέμ Σουλεϊμάνι και ο Λούις Σουαρές, ο οποίος βρίσκεται στην πρώτη θέση, και ο τρίτος είναι ο Ιμπραήμ Αφελάι της PSV. Αυτό δείχνει πως οι μικρότερες ομάδες μπορούν να κρατούν τους ταλαντούχους ποδοσφαιριστές τους, γεγονός που τις κάνει πιο ανταγωνιστικές. Φυσικά, πρόκειται για μια τάση που δεν έχει πάρει ακόμη μόνιμα χαρακτηριστικά. Μένει να δούμε αν θα παγιωθεί και πώς το ανάλογο λίφτινγκ θα λειτουργήσει στην Ελλάδα.

Πρωθυπουργική κούραση

Η παθογένεια του ελληνικού πολιτικού συστήματος, πέραν όλων των άλλων στοιχείων που την καταδεικνύουν, αποκαλύπτεται και από την ατζέντα των θεμάτων της πολιτικής επικαιρότητας, στην οποία κορυφαία θέση κατέχει το ζήτημα της κούρασης του πρωθυπουργού. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος διέψευσε (λες και μπορούσε να κάνει διαφορετικά) ότι συντρέχει τέτοιο ζήτημα, αλλά και μόνο το γεγονός ότι η αδυναμία της κυβέρνησης –όπως καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις– θεωρείται ότι οφείλεται στην κούραση του πρωθυπουργού δείχνει την αντίληψη που έχουν και προσπαθούν κάποιοι να καλλιεργήσουν για την πολιτική.

Ο πρωθυπουργός, «δημοσκοπικά», ήταν η χρυσή εφεδρεία της Ν.Δ. «Δημοσκοπικά» και μόνο. Γιατί στη δοκιμασία της διακυβέρνησης, πέντε χρόνια τώρα, πολλές φορές αποδείχτηκε κατώτερος των περιστάσεων. Καμία νέα πολιτική ιδέα, μηδέν πολιτικό βάρος στο εξωτερικό, αδυναμία ελέγχου του διοικητικού μηχανισμού, ακόμα και των ίδιων των υπουργών του. Αν η λειτουργία ενός κόμματος και μιας κυβέρνησης κρέμεται από την «τηλεοπτική κούραση» του πρωθυπουργού, που έχει φανεί από τις φονικές πυρκαγιές του 2007, ας του δώσει κάποιος επειγόντως βιταμίνες. Εκτός κι αν βαρέθηκε τη δουλειά ή διαπιστώνει ότι δεν μπορεί να την κάνει.