Η μεγάλη διαφορά του Τεν Κάτε

Μια ενδιαφέρουσα τοποθέτηση που άκουσα στο τέλος του ματς του ΠΑΟ με τη Βιγιαρεάλ είναι ότι «αυτού του είδους τα παιχνίδια στην Ευρώπη ο ΠΑΟ τα έχει κάνει πολλές φορές και μάλιστα έχει παίξει άμυνα και καλύτερα απ' ό,τι στο "Μαδριγάλ"».

Δεν θα διαφωνήσω, μολονότι καταλαβαίνω την αγωνία να μην πιστωθεί ο κακός και άθλιος Τεν Κάτε, ο «βοηθός» που λέγανε μερικοί μερικοί, την ισοπαλία του ΠΑΟ στην Ισπανία –ένα αποτέλεσμα μεγάλης ελπίδας εν όψει της ρεβάνς. Μην ανησυχείτε παιδιά, το αποτέλεσμα ανήκει στον ΠΑΟ και στην ιστορία του, όπως ακριβώς και τα αρνητικά. Ο Τεν Κάτε παραμένει υπεράνω αποτελεσμάτων, ό,τι ήταν και πριν έρθει στην Ελλάδα: ένας σπουδαίος κόουτς.

Θέλω να καθησυχάσω όσους καιρό τώρα θα ήθελαν να δουν τον Τεν Κάτε να απολύεται. Με ή χωρίς «ροκάνισμα», κάποια στιγμή ο Ολλανδός θα φύγει και θα μείνει πίσω μόνο η προσφορά του. Πράγματι ο ΠΑΟ έχει κάνει στην Ευρώπη κι άλλες πορείες σαν τη φετινή, μόνο που τις έκανε κάτι χρόνια πριν κι όχι κάθε χρόνο: αλλά μπροστά στην προπαγάνδα η αλήθεια δεν έχει σημασία.

Ρεβάνς

Δεν ξέρω πώς θα ολοκληρωθεί η φετινή πορεία του ΠΑΟ στο Τσάμπιονς Λιγκ: η μόνη βεβαιότητα που υπάρχει μετά το ματς της Τετάρτης είναι ότι η ισπανική ομάδα είναι καλύτερη από τον ΠΑΟ, που όμως έχει έναν προπονητή που γνωρίζει τα μέτρα των δυνατοτήτων της ομάδας του και δύσκολα θα πιαστεί εν υπνώσει στη ρεβάνς. Ο Ολλανδός τεχνικός θα σπάσει το κεφάλι του για να κατεβάσει έναν Παναθηναϊκό που θα μπορεί να αντιτάξει απέναντι στους Ισπανούς στοιχεία παιχνιδιού που αυτοί δεν έχουν, όπως δύναμη, πάθος, αγωνιστικό τσαμπουκά, συγκέντρωση.

Ο τρόπος που ο Τεν Κάτε διάλεξε να αγωνιστεί ο ΠΑΟ στο «Μαδριγάλ» (πέρα από τα σχήματα, τις διατάξεις και τις επιλογές στην ενδεκάδα) είχε κυρίως αυτού του είδους τη στόχευση: να βρεθεί η ομάδα τού ΠΑΟ σε θέση να βγάλει στο γήπεδο αυτές τις αγωνιστικές αξίες που διαφοροποιούν το δικό της παιχνίδι από αυτό των Ισπανών. Ο Τεν Κάτε σχεδίασε έναν ΠΑΟ με σκοπό να αντέξει την πίεση χάρη στην πολλή και ομαδική δουλειά. Γι' αυτό οι τρεις πίσω, γι’ αυτό ο Σπυρόπουλος στα χαφ, γι’ αυτό ο Καραγκούνης σε ελεύθερο ρόλο λίγο επιθετικός και λίγο μέσος: ο σκοπός ήταν να διατηρηθούν συμπαγές το σχήμα, οι γραμμές κοντά, και οι παίκτες όσο περισσότερο μπορούσαν ο ένας πλάι στον άλλο. Μόνο με αλληλοβοήθειες θα μπορούσε να αντέξει ο ΠΑΟ την τεχνική υπεροχή και την έκρηξη των Ισπανών.

Παρελθόν

Είναι καινούργια αυτά; Φυσικά και όχι. Δεν θα διαφωνήσω ότι ο ΠΑΟ στο παρελθόν έχει κάνει καλύτερα οργανωμένα αμυντικά παιχνίδια: θυμάμαι ένα τρομερό στο Τορίνο με τη Γιούβε που κάποτε έχασε, θυμάμαι τα ματς της ομάδας του Ρότσα με τη Ναντ και τον Αγιαξ, θυμάμαι μια μεγάλη εμφάνιση με την Αρσεναλ, το «διπλό» στο Πόρτο επί Μαρκαριάν κι άλλα πολλά καλύτερα από τα φετινά του.

Θυμάμαι όμως και μια σημαντική λεπτομέρεια: εκείνα τα παιχνίδια τα έκανε ένας Παναθηναϊκός που με τους προπονητές που είχε έπαιζε έτσι σχεδόν παντού –τα ματς αυτά βασίζονταν στην τελειοποιημένη (να το δεχτώ...) ερμηνεία ενός δεδομένου τρόπου παιχνιδιού που δεν άλλαζε μεταξύ Ελλάδας και Ευρώπης. Κάποιοι σε αυτά τα ματς έβλεπαν το ευρωπαϊκό DNA του ΠΑΟ: εγώ πάλι έβλεπα το όριό του. Και έναν τρόπο παιχνιδιού που δύσκολα θα του επέτρεπε να έχει καλύτερη μοίρα στο ελληνικό πρωτάθλημα, που είναι και ο στόχος του.

Ανεση

Κανείς από τους προπονητές που δούλεψαν στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια (όχι μόνο στον ΠΑΟ, αλλά σε όλες τις ελληνικές ομάδες) δεν είχε το χάρισμα να αλλάζει την ομάδα του ανάλογα με τις συνθήκες του ματς και τις ιδιαίτερες λογικές της διοργάνωσης στην οποία παίρνει μέρος. Οταν μετά το τέλος του παιχνιδιού με τη Βιγιαρεάλ τον ρώτησαν για το ματς με τον Ολυμπιακό, ο Ολλανδός έκανε αμέσως τη διάκριση ανάμεσα σε Champions League και Greek league όπως χαρακτηριστικά είπε.

Δεν ανέφερε τη γνωστή γενικότητα («είναι ένα άλλο μεγάλο παιχνίδι»), αλλά έκανε σαφές ότι ανάμεσα στα δύο υπάρχει διαφορά. Πριν από λίγο καιρό, μετά την ήττα από τον Εργοτέλη στο ΟΑΚΑ, ο Καραγκούνης είχε πει ότι ο ΠΑΟ πρέπει να κερδίζει κάποια ματς με 1-0. Ο Τεν Κάτε, όταν το έμαθε, απάντησε ότι τρεις βαθμούς παίρνεις κι όταν κερδίζεις 4-2 και ότι σε αυτή την περίσταση έχεις προσφέρει κι ένα καλό λόγο στον κόσμο σου για να ξανάρθει στο γήπεδο.

Νομίζω ότι, αν η συζήτηση αφορούσε αποκλειστικά τα ευρωπαϊκά ματς, ο Ολλανδός θα συμφωνούσε με τον «Κάρα» για την αναγκαιότητα του 1-0. Ομως το αληθινό πρόβλημα του ΠΑΟ φέτος δεν ήταν ο Τεν Κάτε, αλλά το ότι οι παίκτες του ΠΑΟ δεν έμοιαζαν πολύ σύμφωνοι μαζί του στο ότι είναι ωραίο στην Ελλάδα να κερδίζεις με 4-2.

Λογική

Ο Τεν Κάτε έδωσε το 100% της προσοχής του στα ματς του ΠΑΟ στο Τσάμπιονς Λιγκ γιατί εκτιμά ότι η ομάδα του για να διακριθεί στη διοργάνωση οφείλει να περιορίζει τις όποιες ικανότητες των αντιπάλων -σίγουρα όχι χειρότερών της. Αντιθέτως στο πρωτάθλημα, απορρίπτοντας θεαματικά την περσινή λογική του ΠΑΟ, προσπάθησε να παρουσιάσει μια ομάδα πιο επιθετική, πιο ενδιαφέρουσα, λιγότερο προβλέψιμη, ικανή κάποια στιγμή να κερδίζει και ματς διαδικαστικά με απλή εφαρμογή του επιθετικού παιχνιδιού της.

Αν δεν το κατάφερε απόλυτα, αυτό έχει να κάνει και με τη γενικότερη διαχείριση του Παναθηναϊκού, που δυσκολεύεται να βρει σύμπνοια και ίσως και στελέχη ικανά να αντέξουν στον παραγοντικό πόλεμο που λέγεται ελληνικό πρωτάθλημα. Κάποτε π.χ. ο ΠΑΟ βρέθηκε 14 πόντους πίσω από την ΑΕΚ (επί Οσιμ) και κάλυψε τη διαφορά επειδή ο Γιώργος Βαρδινογιάννης έθεσε τους πάντες προ των ευθυνών τους. Φέτος μόλις ο ΠΑΟ βρέθηκε 6 πόντους πίσω από τον Ολυμπιακό, η δυσφορία για τη διαιτησία π.χ. έγινε υστερία. Και παρέσυρε και τον καλό Ολλανδό που σε παραγοντικούς πολέμους δεν είναι εθισμένος. Αυτός απλώς διδάσκει ποδόσφαιρο.

Δεδομένα

Είναι εύκολο να παίζεις διαφορετικά στο εθνικό πρωτάθλημα και διαφορετικά στην Ευρώπη; Οχι φυσικά. Για να μπορείς να παρουσιάζεις μια ομάδα με την καταλληλότερη ανά περίσταση διάταξη και στρατηγική πρέπει να έχεις τρομακτική εμπιστοσύνη στον εαυτό σου και να ξέρεις και να το κάνεις.

Θυμηθείτε κάποιες σχετικά πρόσφατες δυσκολίες του ΠΑΟ στην Ευρώπη και στην Ελλάδα επειδή οι προπονητές του δεν είχαν δυνατότητες αλλαγής τακτικής. Ο Αλμπέρτο Μαλεζάνι προσπαθούσε να φτιάξει έναν Παναθηναϊκό ικανό να παίζει ποδόσφαιρο πρωτοβουλίας, μια ομάδα που στο παιχνίδι της να κάνει κατοχή μπάλας, ένα σύνολο με θετική σκέψη: πήγε στη Βρέμη και στη Βαρκελώνη να παίξει με την άμυνα ψηλά, όπως έκανε στην Ελλάδα, κι έφυγε με δυο τσουβάλια γκολ.

Ο Πεσέιρο πέρυσι έφτιαξε μια ομάδα που έχανε δύσκολα και σκόραρε με το σταγονόμετρο, μια ομάδα που δεν άφηνε τον αντίπαλο να παίξει διότι πρέσαρε, αλλά είχε εμφανείς δυσκολίες να βγάλει αντεπιθέσεις όταν έπρεπε να διευρύνει το σκορ ξεκολλώντας από το 0-0: όταν βρήκε τη Ρέιτζερς η επιμονή στο 1-0 πληρώθηκε πανάκριβα –οι πολύ χειρότεροι του ΠΑΟ Σκωτσέζοι στην Αθήνα τον ισοφάρισαν εκμεταλλευόμενοι τη γνώση της αδυναμίας του να διευρύνει το σκορ.

Ο ΠΑΟ του Αναστασιάδη ήξερε να παίζει στις αντεπιθέσεις –δυστυχώς μόνο στις αντεπιθέσεις. Στην Ελλάδα, εκεί που αυτό τού ήταν δύσκολο απέναντι σε κλειστές άμυνες, δυσκολευόταν και να κερδίσει, ενώ αντίθετα στην Ευρώπη είχε κάνει αποτελέσματα άξια θαυμασμού.

Ο ΠΑΟ του Τεν Κάτε τακτικά μεταλλάσσεται μεταξύ Κυριακής και Τετάρτης όσο λίγες ευρωπαϊκές ομάδες. Δυστυχώς στην Ελλάδα είναι συχνά δύσκολο για πολλούς να διακρίνουν την τακτική από την απόδοση: πολλοί πιστεύουν ότι η απόδοση μιας ομάδας οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στον προπονητή, ξεχνώντας (;) ότι οι παίκτες παίζουν κι αυτοί επωμίζονται την εφαρμογή του πλάνου.

Ο ΠΑΟ του Τεν Κάτε αρκετές φορές φέτος δεν έπαιξε καλά. Σπανίως όμως έμοιαζε ομάδα χωρίς πλάνο. Η διαφορά των εμφανίσεων σε Ελλάδα και Ευρώπη έχει να κάνει σχεδόν αποκλειστικά με τη διάθεση των παικτών, τη νοοτροπία τους, τα κίνητρά τους. Ο προπονητής πιστεύει ότι έχει στα χέρια του μια ομάδα που στο ελληνικό πρωτάθλημα θα 'πρεπε να κερδίζει αντιπάλους (κατά κανόνα χειρότερους) βασιζόμενη στην τεχνική υπεροχή των παικτών της και στη θέλησή τους να γίνουν πρωταθλητές. Αυτά στις ομάδες που έχει δουλέψει θεωρούνταν περίπου δεδομένα. Στον ΠΑΟ, δυστυχώς, τόσο δεδομένα δεν είναι...

Ο daddy

Βλέποντας τον Κόνραντ Πλάουτς να αντιμετωπίζει τον ΠΑΟ στο «Μαδριγάλ» όπως κάποτε ο Παπαδάκος και ο Τσαγκαράκης, πήρα τηλέφωνο τον Μάνο Μαυροκουλάκη για να τον ρωτήσω αν θα έκανε τα ίδια ο Αυστριακός έτσι κι ήταν ο ίδιος στο κουρμπέτι. «Οι διαιτητές ξεκινάνε την καριέρα τους γεμάτοι χαμόγελο και αισιοδοξία, αλλά εμείς τους πιέζουμε», είπε χαρακτηριστικά.

Και πρόσθεσε: «δεν σου μιλάω για τον Πλάουτς, αλλά για τον Σπάθα. Και τον μπαμπά Σπάθα εμείς τον πιέζαμε, εγώ, ο Μελισσανίδης, ο Καρράς και άλλοι. Κι έτσι ο άνθρωπος έχασε το χαμόγελό του. Από την πίεση». «Ελπίζω», κατέληξε, «τον υιό Σπάθα να τον αφήσουν ήσυχο, κυρίως ο daddy. Για να κάνει μια καλή διαιτησία. Αυτός. Οχι ο daddy...».