Το ρίσκο Μπάγεβιτς είναι τεράστιο

Δύο πράγματα σκεφτόμουν όταν έμαθα ότι στην ΑΕΚ γίνεται μια τεράστια προσπάθεια να επιστρέψει ο Ντούσαν Μπάγεβιτς. Το πρώτο είναι αν στην ΑΕΚ έχουν εξετάσει ποιο μπορεί να είναι το αρνητικό σενάριο της ιστορίας (τι μπορεί, δηλαδή, να γίνει έτσι και τα πράγματα δεν πάνε κατ' ευχήν) και το δεύτερο, γιατί, διάβολε, να λέγεσαι Ντούσαν Μπάγεβιτς και να θες να επιστρέψεις στην ΑΕΚ, όταν έχεις τραβήξει όλα αυτά που τράβηξες πριν από λίγα χρόνια. Για το δεύτερο, το ψυχολογικό δηλαδή μέρος της ιστορίας, θα τα πούμε αύριο.

Στον καιρό της παρούσας διοίκησης της ΑΕΚ, τα τέσσερα τελευταία χρόνια δηλαδή, είναι φανερό ότι η επιλογή κάθε προπονητή γινόταν χωρίς να λαμβάνεται υπ' όψιν τι θα προκύψει αν δεν εξελιχθούν όλα τόσο ρόδινα όσο έχουν προγραμματιστεί. Το 2004 επιλέχτηκε ο Φερνάντο Σάντος για να φτιάξει μια νεανική ομάδα, χωρίς να έχει υπολογιστεί το γεγονός ότι ο Πορτογάλος δεν δουλεύει με νέους παίκτες. Η ΑΕΚ βρέθηκε να κάνει έναν πρωταθλητισμό που δεν είχε σχεδιάσει κι όταν έχασε το πρωτάθλημα, δεν της έμεινε σχεδόν τίποτα πέραν της ανάμνησης μιας ωραίας περιπέτειας. Μετά πέρασε στον δον Λορένσο Σέρα Φερέρ χωρίς να γνωρίζει στοιχειώδη πράγματα για τον χαρακτήρα του: ο Νικολαΐδης έμεινε τόσο πολύ ενθουσιασμένος από τη δουλειά του, ώστε του έκανε ένα πενταετές συμβόλαιο χωρίς να συνυπολογίσει την πιθανότητα μιας βαριάς αποζημίωσης σε περίπτωση απόλυσής του. Μετά ήρθε ο Γιώργος Δώνης, χωρίς τους ανθρώπους που θα μπορούσαν να τον στηρίξουν. Σε όλες αυτές τις επιλογές η ΑΕΚ λειτουργούσε σαν να τελεί υπό καθεστώς κεραυνοβόλου έρωτα: έβλεπε μόνο τα καλά. Ο νέος προπονητής θα είχε τη στήριξη και την υπομονή που επιβάλλεται, θα έδινε στην ομάδα αγωνιστική ταυτότητα, θα βελτίωνε ποδοσφαιριστές. Σπανίως εξετάστηκαν παράμετροι όπως τα χούγια του, οι παραξενιές του, οι απαιτήσεις του, οι εμμονές του, τα επικοινωνιακά χαρίσματά του. Δεν θέλω να αδικώ την ΑΕΚ: το ίδιο συχνά συμβαίνει και στους άλλους. Δείτε π.χ. τι γίνεται με τον Τεν Κάτε.

Ικανότητες

Στην περίπτωση του Μπάγεβιτς το να μην εξεταστεί το αρνητικό σενάριο μου μοιάζει ασυγχώρητο λάθος. Τις αρετές και τις ικανότητες του «πρίγκιπα» δεν νομίζω ότι χρειάζεται να τις αναφέρω, ειδικά εγώ που τον σέβομαι και τον εκτιμώ απεριόριστα. Επιβάλλεται, όμως, στην ΑΕΚ να μετρήσουν πολλά άλλα πράγματα.

Ενισχύσεις

Η ΑΕΚ χρειάζεται ήδη από τον Δεκέμβριο ενισχύσεις – και μάλιστα σοβαρές. Στην ομάδα υπάρχει ένα σημαντικό έλλειμμα προσωπικότητας. Σίγουρα κάποιοι παίκτες είναι στρεσαρισμένοι, σίγουρα κάποιοι άλλοι αγχώθηκαν προσπαθώντας να στηρίξουν και τον Δώνη, σίγουρα κάποιοι δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στο νέο περιβάλλον. Ομως, πέραν αυτών, η ομάδα έχει μια δεδομένη ανάγκη ενίσχυσης: κυρίως χρειάζεται έναν-δυο παίκτες που θα τρομάζουν τον αντίπαλο και θα μπορούν να σηκώσουν την πίεση του πρωταθλητισμού. Θα τους επιλέξει ο Μπάγεβιτς; Το βρίσκω λίγο δύσκολο, όχι γιατί δεν τον θεωρώ ικανό, αλλά επειδή τα τελευταία χρόνια όπου δούλευε αυτή τη δουλειά την έκαναν άλλοι. Στον Ολυμπιακό π.χ. τον Ριβάλντο τον έφερε ο Γιώργος Λούβαρης –ο Μπάγεβιτς ζήτησε και πήρε τον Μάριτς και τον Ρέζιτς. Με μια μαεστρική κίνηση ο «Λου» είχε φέρει τότε και τον Σούρερ– τον δεύτερο χρησιμότερο παίκτη εκείνη τη χρονιά. Ο Μπάγεβιτς ζητούσε τον Μπάσα και δεν θυμάμαι ποιους άλλους. Θυμάμαι, επίσης, ότι τις μεταγραφές του Αρη τις έκανε ο Γιάννης ο Κόντης κι ότι ο τελευταίος καλός παίκτης που επέλεξε ο Ντούσαν ήταν ο Γιάχιτς: λίγο δύσκολο να πει κάποιος ότι αυτός ο φιλότιμος παίκτης είναι ό,τι λείπει από την ΑΕΚ.

Τύπος

Υπάρχουν, όμως, κι άλλα πράγματα –ίσως και σπουδαιότερα. Επικοινωνιακά δεν μου μοιάζει η ΑΕΚ ιδιαίτερα ικανή στη στήριξη του Μπάγεβιτς. Από τον καιρό που ο Ντούσαν έχει στερηθεί τις υπηρεσίες της Αγγελικής Αρκάδη, ο Τύπος είναι διαρκώς και χειρότερος μαζί του. Για κάθε έναν αρθρογράφο που τον εκτιμά υπάρχουν πέντε που θα ήθελαν να τον δουν να (ξε)πέφτει: ο Μπάγεβιτς είναι ένας ιδιαίτερα επιτυχημένος προπονητής, σε μία χώρα που η επιτυχία προκαλεί μόνο προβλήματα. Στην Ελλάδα δεν θαυμάζουμε τους ανθρώπους που κερδίζουν, παρά μόνο αν χρησιμοποιούν πλάγια μέσα, τα οποία εξηγούν τις επιτυχίες τους: η διαφθορά είναι η μόνη συνταγή που καταλαβαίνουμε.

Πεδίο

Αν ο Μπάγεβιτς μου μοιάζει δύσκολο να υποστηριχτεί επικοινωνιακά από αυτή την ανοργάνωτη ΑΕΚ, μπορείτε να καταλάβετε πόσο δύσκολο μου φαίνεται να λυθεί το πρόβλημα (;) της αποδοχής του από την εξέδρα. Στην ΑΕΚ (ακριβώς επειδή δεν μετρούν τα αρνητικά του σεναρίου) μοιάζουν να πιστεύουν ότι ο Ντούσαν με την καλή δουλειά του θα κερδίσει και όσους τον αμφισβητούν: μόνον έτσι δεν έχει το πράγμα! Για μια σημαντική μερίδα των οπαδών της «Ενωσης» ο Μπάγεβιτς είναι ο Μόμπι Ντικ που κάνει τη ζωή τους καλύτερη. Το κυνηγητό του είναι σκοπός ζωής, ένα είδος εμμονής, που οι ίδιοι πρώτα πρώτα γουστάρουν. Οποιος λέει ότι δεν θέλει να τον δει πίσω, κατά βάθος λαχταρά την επιστροφή του για να δώσει υπόσταση στον φανατισμό του, να βρει τρόπους εκτόνωσης του πάθους του. Αναρωτιέμαι τι φταίει η ΑΕΚ για να γίνει πάλι πεδίο βολής.

Συνθήκες

Δεν αμφιβάλλω ότι η μεγάλη πλειοψηφία είναι με τον «πρίγκιπα», επειδή γουστάρει το ποδόσφαιρο που παίζουν οι ομάδες του. Ομως στην Ελλάδα τον τόνο τον δίνουν οι μειοψηφίες που κάνουν φασαρία και όχι οι σιωπηλές πλειοψηφίες. Ακόμα κι αν υπάρξει ένα είδος ανακωχής (πράγμα απίστευτα δύσκολο γνωρίζοντας το μίσος που έχει καλλιεργηθεί) η έκρηξη θα είναι απλώς θέμα χρόνου –ούτε καν θέμα αποτελεσμάτων. Και δεν μου μοιάζει να μπορεί –ειδικά η συγκεκριμένη διοίκηση– να εξασφαλίσει στον Ντούσαν τις συνθήκες δουλειάς που ο ίδιος θεωρεί απαραίτητες. Δεν αμφιβάλλω ότι για τον Νίκο Νοτιά και τον Τάκη Κανελλόπουλο αυτό είναι και ένα είδος προσωπικού στοιχήματος. Ομως το ρίσκο είναι πολύ μεγάλο.

«Γκομόρα»

Δείτε το «Γκομόρα» όσο προβάλλεται ακόμα στις αίθουσες. Και διαβάστε και το βιβλίο, που δεν έχει καμία σχέση με την ταινία. Βαρύ στιγμές στιγμές, παζολινικό, κυρίως γιατί μαρτυρά μια αγάπη για τα χαμίνια, σκοτεινό, ανελέητο, το «Γκομόρα» είναι η επιτομή της μαφιόζικης πραγματικότητας. Η Καμόρα και η Μαφία δεν είναι τα φανταχτερά πάρτι του «Νονού», ούτε οι action χαρακτήρες του Ντε Νίρο και του Πατσίνο. Η αμερικανική εκδοχή της απέχει πολύ από τη μάνα Ιταλία –η Καμπάνια δεν θα γίνει ποτέ Little Italy και οι εργατικές κατοικίες της Νάπολης είναι τόπος μαρτυρίου: καμία σχέση δεν έχουν με πάρτι που οι «φαμίλιες» στήνουν στον νέο μαφιόζικο κόσμο. Το «Γκομόρα» δεν είναι ούτε ντοκιμαντέρ ούτε fiction, αλλά μία πολύπλοκη καταγραφή μιας ενοχλητικής αλήθειας: το βιβλίο (που μοιάζει με ένα τεράστιο ρεπορτάζ) είναι γεμάτο από λέξεις που προκαλούν διαρκώς εκπλήξεις, η ταινία (που μοιάζει με ντοκιμαντέρ) είναι γεμάτη από εικόνες που προκαλούν πανικούς. Η αλήθεια έτσι κι αλλιώς πονάει.

Πιο πολύ κι από δυο-τρεις σκηνές πνιγμένες στο αίμα, φορτωμένες με πιστολίδια και φιλμαρισμένες εκ των έσω, αυτό που αξίζει να δεις είναι τις φάτσες: τις αλήθειες που μαρτυρούν τα πρόσωπα. Το «Γκομόρα» είναι μια από τις πιο ανθρωπογεωγραφικές ταινίες που έγιναν ποτέ: θα μπορούσε να μην έχει υπότιτλους. Ετσι κι αλλιώς όσα λέγονται αφορούν έναν κόσμο που δεν θα καταλάβουμε ποτέ, επειδή νομίζουμε ότι δεν είναι δικός μας. Το «Γκομόρα» θα μπορούσε να το δει κάποιος, παρατηρώντας απλώς τα πρόσωπα των δεκάδων πρωταγωνιστών: αυτά αφηγούνται τις ιστορίες και τα κινηματογραφικά (και πραγματικά στην αλήθεια τους) γεγονότα τις επιβεβαιώνουν. Τα παιδάκια που κυκλοφορούν με τη φανέλα του Μπέκαμ κι όταν αποχαιρετίζονται δίνουν ραντεβού στον θάνατο, επειδή θα ανήκουν σε άλλες συμμορίες, οι πιτσιρικάδες που διασκεδάζουν με τα Καλάσνικοφ ελπίζοντας πως μια μέρα η πόλη θα είναι δική τους, οι χαρτογιακάδες της οργάνωσης που πουλάνε τις χωματερές στα εργοστάσια του Βορρά, οι μανάδες και οι ταλαίπωροι, αρκεί να κοιτούν τον φακό. Και στα λένε όλα με το βλέμμα. Στα λένε τόσο αναλυτικά, που δεν έχεις την παραμικρή ανάγκη να ακούσεις τα λόγια τους…

Αύριο

«Πάω με λιμουζίνα στη Γλασκώβη από το Λονδίνο, καλεσμένος του προέδρου της ομοσπονδίας της Σκωτίας, Γκόρντον Σμιθ, για να παρακολουθήσω το πρώτο ματς της Αργεντινής με τον Ντιέγκο Μαραντόνα στον πάγκο. Οχι με τον Λυράκη, μόνος μου. Από τη μέρα που ο Δώνης είπε ότι θα κάνει την ΑΕΚ Αρσεναλ, ο Αρσέν (Βενγκέρ) δεν ξανακέρδισε ματς – κακό μάτι τον βρήκε τον άνθρωπο. Ο Ντούσαν θα ανακοινωθεί αύριο από την ΑΕΚ, θα πει το "ναι". Εγώ του είπα ή στην ΑΕΚ με "Τίγρη" ή στον Παναθηναϊκό σε λίγο, αλλά δεν ακούει».

Είναι απολαυστικός ο Μπότος όταν τηλεφωνεί για να μάθει τι γίνεται στην Ελλάδα και σου λέει τα νέα του…