Είναι λόγος για... πάρτι οι 2.239 περισσότεροι θεατές;

Hταν Δεκέμβριος του 2006 όταν ξεφύλλιζα το ειδικό τεύχος του «Billboard» που ανέλυε -τομέα προς τομέα- τις δραστηριότητες της μουσικής βιομηχανίας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους εκείνου. Ανάμεσα σε αναλύσεις και στατιστικές φιγουράριζε ένα άρθρο σχεδόν πανηγυρικό. Ο αρθρογράφος επισήμαινε ότι το 2006 ήταν εξαιρετική χρονιά για τα συναυλιακά δρώμενα: παρά τη γενική αύξηση των τιμών των εισιτηρίων (γενικό το κακό, Αντώνη, δεν είναι μόνο ο Μορικόνε «τσουχτερός») σε σύγκριση με το 2005 η προσέλευση κόσμου σε συναυλίες είχε αυξηθεί κατά 14% στις ΗΠΑ και 13% σε παγκόσμια κλίμακα. Χαρμόσυνη είδηση, εάν αναλογιστεί κανείς ότι κατά τα προηγούμενα έτη καταγραφόταν συνεχής μείωση.

Τι είχε συμβεί; Εδρασε, μήπως, μέσα στο 2006 κανένα μαγικό ραβδί που έκανε τους απανταχού μουσικόφιλους να σηκωθούν από τα σπίτια τους και να τρέξουν να θυμηθούν τη χαρά του live; Μπα, τίποτε το μαγικό δεν είχε επενεργήσει. Απλώς, στο 2006 συνέπεσαν οι περιοδείες μπόλικων ιερών τεράτων της ροκ και ποπ μουσικής. «On the roαd» ήταν την ίδια περίοδο οι Rolling Stones και οι U2, δηλαδή συγκροτήματα των οποίων οι περιοδείες «έκαναν» συνολικά 4,7 και 4,5 εκατομμύρια εισιτηρίων αντιστοίχως, η Madonna, o Bon Jovi, οι Aerosmith, οι Nickelback, οι Coldplay, οι Pearl Jam, ο Elton John, η Mariah Carey, ο Billy Joel, οι Def Leppard μαζί με τους Journey, οι Who και κάμποσα ακόμη «τρανταχτά» ονόματα. Για όλα τα γούστα και τις ηλικίες. Στο «λαμπερό» αυτό μωσαϊκό συμπεριλαμβανόταν και country καλλιτέχνες (Tim McGraw, Kenny Chesney) που στην Αμερική «σπάνε ταμεία» -κι ας μην έχουν απήχηση στον υπόλοιπο κόσμο.

Υπ’ αυτές τις ξεχωριστές εμπορικώς... θεϊκές συνθήκες του 2006, μάλλον διττή ερμηνεία επιδεχόταν η αύξηση της τάξεως του 13%. Αφενός δικαιολογούσε ένα «ουφ, κάτι έγινε φέτος» κι αφετέρου επιβεβαίωνε ότι το κοινό εξακολουθούσε να είναι «μαγκωμένο». Λόγω και των «τσουχτερών» εισιτηρίων, προφανώς. Αργότερα, το 2007 και το 2008, το μάτι μου έτυχε να πέσει σε κάποια δημοσιεύματα στο Διαδίκτυο, στα οποία αναφερόταν πως η κάμψη έπληξε πάλι την «attendance» του «touring».

Θυμήθηκα το «Billboard» του 2006, με αφορμή το υπό διαμόρφωση κλίμα ευφορίας για την επιστροφή του κόσμου στα ελληνικά ποδοσφαιρικά γήπεδα. Οχι γιατί πιστεύω ότι αυτή η τάση είναι οπωσδήποτε παροδική, αλλά διότι δεν τη βλέπω τόσο ισχυρή, ώστε να ανεβούμε όλοι –δημοσιογράφοι και Σούπερ Λίγκα- στον Λυκαβηττό για να ρίξουμε πανηγυρικούς κανονιοβολισμούς. Εξυπακούεται πως, αν μη τι άλλο, οφείλουμε να συνεκτιμήσουμε μια πολύ σημαντική διαφορά σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν: Παναθηναϊκός στο ΟΑΚΑ, με τους οπαδούς του κεφάτους. Δεν είναι όμως αυτή η μόνη αξιοπρόσεκτη παράμετρος. Επονται ορισμένες επισημάνσεις.

Πρώτη επισήμανση: φέτος, μέχρι στιγμής, επισκέπτονται τα γήπεδα της Σούπερ Λίγκας κατά μέσο όρο 2.239 άνθρωποι περισσότεροι ανά αγώνα -ή 2.418, αν προτιμάτε να γίνει η σύγκριση με τις εννέα πρώτες περσινές αγωνιστικές κι όχι με όλη τη σεζόν 2007-08. Η αύξηση δεν είναι καθόλου αμελητέα, ίσως μάλιστα να κρίνεται και ως εντυπωσιακή με γνώμονα τα μικρά μονοψήφια (σε αριθμούς χιλιάδων) νούμερα: σε μεγέθη της τάξης των 6 ή 6,5 χιλιάδων ανά αγώνα και μόνο 500-700 παραπάνω θα θεμελίωναν στατιστικό επίτευγμα. Αν όμως διευρύνουμε λίγο το οπτικό μας πεδίο; Τότε μάλλον αρμόζει στην προσέλευση κόσμου αυτό που λένε οι συγγενείς όταν επισκέπτονται την οικογένεια του κοντού Μανωλάκη: «Ψήλωσε ο πιτσιρικάς». Ολοι όμως ξέρουν πως παραμένει κοντός.

Δεύτερη επισήμανση: η μεγάλη πηγή αύξησης είναι ο Παναθηναϊκός που τριπλασιάζει τα εισιτήριά του. Μόνο που η σύγκριση γίνεται με μια «παρά φύση» περσινή κατάσταση. Ο Παναθηναϊκός των 9.230 εισιτηρίων στη Λεωφόρο, η οποία δεν γέμισε ασφυκτικά στο ντέρμπι–πρεμιέρα με τον Ολυμπιακό (!), συνέθετε μια ειδική περίπτωση δυσφορίας και γκρίνιας. Ο φετινός ΠΑΟ των αναπτερωμένων ελπίδων και των 27.684 εισιτηρίων, αυτός που μπορεί να κάνει sold out στα ντέρμπι στο ΟΑΚΑ, επανήλθε σε επίπεδα απόλυτης αξιοπρέπειας. Ως εκεί, όμως. Οι δύο από τις τρεις μεγάλες ομάδες του Λεκανοπεδίου, με έδρα το ΟΑΚΑ, έχουν τη δυνατότητα να προσελκύουν δεκάδες χιλιάδες κόσμου άνω του συνήθους επιπέδου στα περιζήτητα ντέρμπι. Τη γενική τάση, όμως, τη δείχνουν τα «συνήθη επίπεδα».

Τρίτη επισήμανση: η δεύτερη -μετά τον Παναθηναϊκό- πηγή αύξησης είναι η Θεσσαλονίκη. Εξηγήσιμο κι από αγωνιστικής πλευράς: ο ΠΑΟΚ «όρθωσε ανάστημα», ο κόσμος του είναι ενθουσιασμένος. Ο Αρης είναι πάντα ελκυστικός, αξιόμαχος, φιλόδοξος. Ισχυροί αμφότεροι, άρα... φτιαγμένη Θεσσαλονίκη, πνεύμα ανταγωνισμού, περισσότερος κόσμος στο γήπεδο. Μεγαλύτερη προσέλευση και στον Ηρακλή. Εκτός Θεσσαλονίκης, περισσότερος κόσμος τιμά τους Πανιώνιο, ΟΦΗ, Ξάνθη. Μια υποσημείωση: πιθανόν φέτος να καταγράφεται ο αριθμός των κατόχων διαρκείας που σπεύδουν σε κάποιες έδρες, στις οποίες αυτός ο υπολογισμός δεν γινόταν πέρυσι. Θα θυμάστε, ίσως, περσινές συζητήσεις για το εάν βλέπαμε, ορισμένες φορές, περισσότερο κόσμο στις κερκίδες από αυτόν που αντιστοιχούσε στις περί εισιτηρίων ανακοινώσεις. Εάν και όπου υφίσταται αυτή η διαφορά σε σχέση με πέρυσι, δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί η πραγματική ακριβής φετινή αύξηση.

Τέταρτη επισήμανση: καλές οι «συγκριτικές πρόοδοι», να δούμε όμως και την όλη εικόνα; Οι 11 από τις 16 ομάδες προσελκύουν λιγότερους από 5.500 φιλάθλους ανά αγώνα, οι δέκα κάτω των 4.500 και οι έξι δεν «πιάνουν» τις 3.000 κόσμου. Σημαντική πτώση παρουσιάζουν η Λάρισα (μείον 1.878) κι ο Εργοτέλης (μείον 1.500). Μικρή ο Αστέρας Τρίπολης (μείον 422) και ο Λεβαδειακός (μείον 458). Οφείλουμε ασφαλώς να λάβουμε υπόψη ότι οι ομάδες αυτές δεν έχουν ακόμη αντιμετωπίσει κάποιον «μεγάλο» εντός έδρας. Από την άλλη, όμως, όταν χάνονται κάμποσα ή και λίγα από… τα λίγα, δεν δικαιούμαστε να αναρωτηθούμε αν νιώθει καλά το κλισέ που διατείνεται πως «η επαρχία διψάει για μπάλα»; Ναι, ξέρω ότι τα 3.050 εισιτήρια του Πανθρακικού είναι μια χαρά, αλλά κι ο Εργοτέλης, όταν ήταν νεοφώτιστος, θυμάστε κόσμο και κοσμάκη που μάζευε; Κατόπιν, όμως...

Την ώρα που έκανα τούτες τις σκέψεις κοιτάζοντας τα στοιχεία του Ευάνθη Γκόγκουλη (Τρίτη, 11 Νοεμβρίου), να σου το ρεπορτάζ του Αντρέα Κυριακόπουλου: «αραιοκατοικημένες» οι κερκίδες στο «Καμπ Νόου», τη σεζόν που η Μπάρτσα είναι μηχανή παραγωγής θεάματος και τερμάτων! Ανέκαθεν πίστευα πως κακώς ψάχνουμε μόνο στο κεφάλαιο «θέαμα» και «νίκες» τις παραμέτρους που ρυθμίζουν κάθε φορά τη σχέση του κόσμου με το γήπεδο. Πολλές από αυτές τις παραμέτρους δεν είναι καν αμιγώς ποδοσφαιρικές –τα έχουμε πει, καλά να ’μαστε να τα ξανασυζητήσουμε. Γι' αυτό και ήταν 100% άστοχη η απόφαση της διοίκησης (Νικολαΐδη) της ΑΕΚ να συναρτήσει ένα τμήμα του πριμ των παικτών με τον αριθμό των εισιτηρίων που κόβει η ομάδα. Ο ποδοσφαιριστής δεν είναι ασφαλιστής ή πλασιέ, για να αυξομειώνονται οι αποδοχές του αναλόγως του αριθμού των πωλήσεων που κάνει ή των συμβολαίων που συνάπτει. Δουλειά του είναι να παίζει καλά. Δεν ρυθμίζει εκείνος το κέφι, τις προτιμήσεις, τον χρόνο, ή το χρήμα του φιλάθλου. Εκτός αν μπορεί κανείς να φανταστεί τον Μέσι και τον Ετό υπόλογους για την εικόνα των κερκίδων στο «Καμπ Νόου»...