«Το σκοτεινό... άλλο μισό του ουρανού»

Της Ματίνας Παπαδέα

Eκεί που ανθρωπιά και αξιοπρέπεια ποδοπατούνται, συνθλίβονται μέχρι να ισοπεδωθούν. Στις φυλακές, όπως λέμε οι απέξω, ή κολαστήρια, σύμφωνα με τους κρατούμενους, ή «σωφρονιστικά καταστήματα» κατά το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Οι «ένοικοί» τους, οι οποίοι ξεπερνούν τις 13.000, κρατούνται σε φυλακές που έχουν φτιαχτεί για 7.500 κρατούμενους και ό,τι θυμίζει ανθρώπινη μεταχείριση και σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα φαντάζει εξαιρετικά μακρινό.

«Φτάνει πια», κραυγάζουν οργισμένα, αλλά και συντονισμένα -για πρώτη φορά- χιλιάδες κρατούμενοι από την περασμένη εβδομάδα, όταν ξεκίνησαν μαζική αποχή από το συσσίτιο. Σαν ντόμινο εξαπλώνεται η επόμενη φάση της διαμαρτυρίας. Περισσότεροι από 5.800 κρατούμενοι, άνδρες, γυναίκες, ανήλικοι πραγματοποιούν απεργία πείνας, διεκδικώντας το αυτονόητο: σεβασμό.

Λίγες μόνο λέξεις είναι αρκετές να αποτυπώσουν τις άθλιες συνθήκες στο «σωφρονιστικό» περιβάλλον του Κορυδαλλού, αντιπροσωπευτική εικόνα της κατάστασης και στις άλλες φυλακές: άνθρωποι και ποντίκια, τουαλέτες που μετατρέπονται σε κελιά, τέσσερις και πλέον κρατούμενοι στοιβαγμένοι σε ατομικά κελιά. Η αγροτική γιατρός της φυλακής στη Χίο κατήγγειλε ότι βρίσκεται αντιμέτωπη με «περιττώματα τρωκτικών ακόμη και πάνω στο γραφείο», κοριούς, μούχλα και δυσοσμία στον χώρο εξέτασης. Στην ανύπαρκτη ιατροφαρμακευτική υποδομή, τις ανθυγιεινές συνθήκες και τον υπερπληθυσμό έρχονται να προστεθούν βία και καταστολή από τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους. Αλόγιστες πειθαρχικές ποινές στους ανυπάκουους. Στέρηση αδειών και ευεργετημάτων.

Σκληρή είναι η αφήγηση του Αντρέα, με διαδρομές στις φυλακές της Πάτρας, του Κορυδαλλού και πάει λέγοντας, από το 1996 -1998 και από το 2001-2006. Μιλάει στη «SportDay» για τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης, ζώντας από κοντά τη μεταφορά 20 νεκρών κρατουμένων στο νεκροτομείο του ψυχιατρείου, όπου εκτελούσε χρέη τραυματιοφορέα. Τολμά και καταγγέλλει βιασμούς κρατουμένων, ναρκωτικά που μπαίνουν στη φυλακή από την πόρτα, εξευτιλισμό του ανθρώπου. «Το όλο σύστημα», λέει, «κατορθώνει και επιβιώνει με τον νόμο της σιωπής. Είναι νόμος απαράβατος μέσα στη φυλακή». Ο ίδιος συγκαταλεγόταν στους «ανυπάκουους», ήθελε να σπουδάσει και δεν ήθελε να μπει στο πάρε - δώσε των ναρκωτικών μέσα στη φυλακή. Το πλήρωσε με μεταγωγές, αλλά και μια απόπειρα δολοφονίας του όταν βρισκόταν σε άδεια. Ο Αντρέας έκανε σκοπό της ζωής του, εκτός από τις σπουδές, να συνεχίσει να αγωνίζεται για όσους είναι «μέσα». «Δεν πρέπει», τονίζει, «να το βάλουν κάτω. Λύσεις υπάρχουν για κάθε πρόβλημα. Το θέμα είναι να θέλουν το υπουργείο και η κυβέρνηση να τις βρουν. Αν δεν μπορείς να φτιάξεις μια μικρή κοινωνία, όπως είναι η φυλακή, τότε τι γυρεύεις να κάνει έξω;».

«Τώρα είναι η ώρα»

«Ο αγώνας όλων είναι ο μόνος δρόμος στο αδιέξοδο που φτάσαμε, στα σύγχρονα κολαστήρια των ελληνικών φυλακών και των σύγχρονων βασανιστηρίων, που, αντί να σωφρονίζουν, εκδικούνται κατά συρροήν», διεμήνυσε από τις φυλακές Αλικαρνασσού ο Μιχάλης Μακρυγιάννης.

Μιλώντας από τις φυλακές Χίου ο Βαγγέλης Πάλλης σημειώνει: «Είναι η πρώτη φορά που οργανωθήκαμε σε τέτοια έκταση. Η διαδικασία είναι πολιτική υπό την έννοια του πολίτη με δικαιώματα. Τώρα είναι η ώρα».

Και προσθέτει: «Δεν μπορεί το υπουργείο να γυρίζει την πλάτη του σε όσα συμβαίνουν. Υπάρχει πολλή φτώχεια στη φυλακή, γιατί όταν φυλακίζεται ένας άνθρωπος, φυλακίζεται και η οικογένειά του και ο κοινωνικός του περίγυρος... Το έχει πει και το Σύνταγμα, ότι όταν κάποιου θίγεται η αξιοπρέπειά του, πρέπει να εξεγείρεται...».

Θα θυμόμαστε

«Οι νεκροί κρατούμενοι δεν είναι μέρος στατιστικών στοιχείων, δεν είναι ψυχρά νούμερα. Εμείς θέλουμε να θυμόμαστε και να θυμόμαστε ονομαστικά», τονίζει ο Πάνος Λάμπρου, από την Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων. «Θυμόμαστε τον 15χρονο Ματιέα που κρεμάστηκε στο κελί του στο ψυχιατρείο Κορυδαλλού. Το μόνο του «έγκλημα», τρία γραμμάρια χασίς!

Οι υπεύθυνοι δεν πλήρωσαν. Δεν θα ξεχάσουμε τον Φώτη Τσολακάκη. Καρκινοπαθής, στο τελευταίο στάδιο, μας παρακαλούσε να κάνουμε κάτι για να πεθάνει στο σπίτι του. Αδίστακτα, του στέρησαν την τελευταία χάρη. Θα θυμόμαστε την Αννα Πετρίδη, που ούρλιαζε στην απομόνωση των φυλακών Κορυδαλλού και που πέθανε γιατί δεν υπήρχε γιατρός. Δεν θα ξεχάσουμε τους τέσσερις κρατούμενους που απανθρακώθηκαν στο κελί 80 του Κορυδαλλού και που οι υπεύθυνοι «πλήρωσαν» με τρία ημερομίσθια, ένα λιγότερο από τους νεκρούς.

Οσο για τις κινητοποιήσεις των κρατουμένων, ξεκαθαρίζει πως «ως Πρωτοβουλία είμαστε η φωνή, η ''ντουντούκα'' των ανθρώπων που αγωνίζονται. Αυτοί είναι και οι αρμόδιοι να αποφασίσουν τόσο για τη μορφή του αγώνα τους όσο και το εάν και πότε θα σταματήσουν».