Σούπερ Λίγκα και τράπεζες, Αλογοσκούφης και... Βέρντερ

Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κι ασφαλώς δεν πρόκειται για την τελευταία: στοιχεία της αθλητικής επικαιρότητας παρουσιάζουν αξιοπρόσεκτες ομοιότητες με δρώμενα της πολιτικής και οικονομικής ζωής. Μια μικρή σταχυολόγηση αναδεικνύει δύο ομοιότητες ως πιο ενδιαφέρουσες.

Πρώτη ομοιότητα: η υπόθεση της κεντρικής διαχείρισης των τηλεοπτικών δικαιωμάτων των ΠΑΕ μοιάζει αρκετά με την αντίστοιχη του κυβερνητικού σχεδίου για τις τράπεζες. Ναι, αυτού του περίφημου deal που συνοψίζεται στην πρόταση: «Πάρτε μερίδιο από το πακέτο των 28 δισεκατομμυρίων ευρώ και δεχθείτε ως αντίτιμο την κρατική εποπτεία και ορισμένους ειδικούς κανόνες -όπως, φέρ' ειπείν, η θέσπιση ανωτάτου ορίου για τα μπόνους στελεχών».

Ορισμένες τράπεζες, όπως η Εθνική και η Marfin, διεμήνυσαν: «Ευχαριστούμε, δεν χρειαζόμαστε μερίδιο από τα 28 δισ. ευρώ». Κάτι σαν τη στάση Πανόπουλου και Κόκκαλη, δηλαδή. Την ώρα που γράφονταν τούτες οι αράδες, τα ρεπορτάζ των ΜΜΕ θεωρούσαν επικρατέστερο ενδεχόμενο να εισέλθουν όλες οι τράπεζες στην «κεντρική διαχείριση» των «δικαιωμάτων»... αφαίμαξης ημών των φορολογουμένων! Αν η απειλή για τον Ολυμπιακό είναι ότι η Σούπερ Λίγκα θα τον υποχρεώσει να παίζει ντάλα μεσημέρι, η προειδοποίηση προς τις «δύστροπες» τράπεζες έχει ως εξής: «Αν δεν μπείτε στο σχέδιο των 28 δισ. ευρώ, ξεχάστε τις εγγυήσεις του Δημοσίου. Αυτό σημαίνει ότι θα έχετε μειονέκτημα έναντι των ευρωπαϊκών τραπεζών, άρα θα αντιμετωπίσετε πρόβλημα ρευστότητας».

Πρώτη διαπίστωση: προφανώς χρειάζεται συμπλήρωμα ο γνωστός ορισμός του Μαρκ Τουέιν, σύμφωνα με τον οποίο «τράπεζα είναι το ίδρυμα που σου δανείζει ευχαρίστως χρήματα, αρκεί να μπορείς να αποδείξεις ότι δεν τα χρειάζεσαι». Σήμερα «νεοφιλελεύθερος κρατισμός» είναι το σύστημα που δίνει τα χρήματα του Δημοσίου στις τράπεζες, ακόμα κι αν αυτές... δεν τα χρειάζονται! Ποιος είπε ότι δεν τα χρειάζονται; Πρώτα ο ίδιος ο Γ. Αλογοσκούφης, όταν διαβεβαίωνε ότι το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι υγιές και καλά θωρακισμένο -σκεφτείτε να ήταν... αθωράκιστο πόσα δισεκατομμύρια ευρώ θα έδιναν. Κατόπιν το είπαν (το «δεν χρειαζόμαστε») ορισμένες από τις ίδιες τις τράπεζες, ασχέτως αν χρειάζονται τις εγγυήσεις του Δημοσίου, άρα και την ένταξη στο σχέδιο με κωδικό «28 δισ. ρευστότητα για να δεις».

Δεύτερη διαπίστωση: το να είσαι «κερατάς και ζημιωμένος» είναι ούτως ή άλλως βαρύ. Το να είσαι «κερατάς, ζημιωμένος και ανενημέρωτος» είναι κάπως επαχθέστερο. Για λόγους που μάλλον δεν χρήζουν αναλύσεων, το δώρο των 28 δισ. προς τις τράπεζες εξασφαλίζει αυτομάτως τις δύο πρώτες ιδιότητες στον άγνωστο φορολογούμενο μ...α. Για το «ανενημέρωτος» μεριμνά η μυστικοπάθεια, την οποία επιβάλλουν οι κανόνες του ανταγωνισμού στην «ελεύθερη οικονομία»: λέγεται ότι μάλλον δεν θα μάθουμε ποιες τράπεζες θα ξεκοκαλίσουν τα μεγαλύτερα ή μικρότερα μερίδια του πακέτου, διότι σε αυτή την περίπτωση η διαφάνεια θα φανέρωνε τους περισσότερο και λιγότερο ισχυρούς σε τούτη την οικονομική συγκυρία. Δεν είναι ώρα να συμπιέζονται οι μετοχές των λιγότερο... θωρακισμένων. Κατά συνέπεια, «κερατάδες, ζημιωμένοι και ανενημέρωτοι». Δεν είναι μόνο θωρακισμένο το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Διαθέτει και φιμέ τζάμια για να μη βλέπουν οι απέξω πώς ακριβώς εξελίσσεται μέσα το φαγοπότι που στήνεται με τα δικά τους λεφτά.

Ομοιότητα δεύτερη: Συγγνώμη, αλλά ο τρόπος με τον οποίο μετράμε ευκαιρίες -ημών και των αντιπάλων- στα ποδοσφαιρικά παιχνίδια, όταν ελληνικές ομάδες αντιμετωπίζουν ξένες, έχει κάτι από το μεταφυσική εναλλαγή «ορατού - αόρατου» που διακρίνει τον «οικονομικό ορθολογισμό» στις μέρες μας.

Ας αρχίσουμε από το δεύτερο που είναι και απείρως σοβαρότερο: σε μία χώρα της οποίας η κρατική εξουσία κλαψουρίζει πως θα «τιναχτεί η οικονομία στον αέρα» αν δοθούν μισθολογικές αυξήσεις... ορατές διά γυμνού οφθαλμού ή αν καλυφθούν οι «μαύρες τρύπες» σε σχολεία και νοσοκομεία, ξαφνικά ανακαλύπτονται διαθέσιμα 28 δισ. για τις τράπεζες. Με τι ισοδυναμούν 28 δισ. ευρώ; Με το 10% του ΑΕΠ. Με τα μισά κρατικά έσοδα ενός έτους. Με το σύνολο των άμεσων φόρων που προβλέπει ο προϋπολογισμός για το 2009, συν ένα δισεκατομμύριο ευρώ. Με τις δαπάνες που προβλέπει ο ίδιος προϋπολογισμός για μισθούς και συντάξεις, συν... 4 δισ. ευρώ. Με το διπλάσιο όσων προβλέπεται να διατεθούν -πάντα το 2009- για κοινωνική περίθαλψη και προστασία. Ανάλογο... μαγικό «υπάρχει - δεν υπάρχει» (χρήμα) διέπει και τις τράπεζες: μέχρι χθες επαίρονταν για την υψηλή κερδοφορία τους. Σήμερα τσεπώνουν τα 28 δισ. ευρώ, αλλά κατά τα άλλα χρήμα «δεν υπάρχει» για να δώσουν στο προσωπικό τους αυξήσεις 5%, όπως αποφάσισε η Διαιτησία (όχι του Ψυχομάνη, η άλλη)! Κατέθεσαν μάλιστα αγωγή εναντίον της σχετικής απόφασης: κάντε την προσευχή σας να μην «εκτιμήσει» η κυβέρνηση ότι η Διαιτησία διαμόρφωσε ήδη «αρνητικό κλίμα», διότι μπορεί να ακολουθήσει και δεύτερο πακέτο-δώρο. Ως εγγύηση, πως οι εγγυήσεις είναι εγγυημένες...

Ομολογώ ότι ανάλογη παράξενη εναλλαγή «υπαρκτού - ανύπαρκτου» διέκρινα στα σχόλια του Βασίλη Κωνσταντίνου, κατά τη διάρκεια του αγώνα ΠΑΟ - Βέρντερ. Οι ευκαιρίες της Βέρντερ εθεάθησαν όταν έπρεπε να επαινεθούν δύο - τρεις (όντως έξοχες) επεμβάσεις του Τζόρβα, αλλά ως εκ θαύματος εξαφανίστηκαν μόλις ο Αλμέιδα έκανε το 2-2. Αργότερα (91') ο Τζόρβας αποσόβησε το 2-3, αφήνοντας τον Εζίλ με το «αχ», όμως το θαύμα διήρκεσε και... χθες. Για την πλειονότητα των μίντια, των αναλυτών και των σχολιαστών η Βέρντερ απέσπασε «Χ» αξιοποιώντας το σύνολο των ευκαιριών της...

Αναρωτιέμαι ποιος στην ευχή -και γιατί- χρειάζεται τέτοιες ενέσεις «δημιουργικής λογιστικής» και εξαφάνισης ενός τμήματος της πραγματικότητας. Ο Παναθηναϊκός ήταν ανώτερος από τη γερμανική ομάδα, δημιούργησε περισσότερες ευκαιρίες. Η εμφάνισή του στον δημιουργικό κι επιθετικό τομέα ήταν πράγματι ενθαρρυντική -ίσως πολύ ενθαρρυντική. Αυτά ήταν τα καλά νέα. Στον αντίποδα, επιβεβαιώθηκε η ύπαρξη δύο πληγών. Η μία ονομάζεται «απόδοση Σίλβα» και η άλλη «τρικυμία στην άμυνα». Ο ΠΑΟ δεν απώλεσε τη νίκη μόνο επειδή το σουτ του Σαλπιγγίδη βρήκε το δοκάρι αλλά και διότι η αμυντική αναξιοπιστία του επέτρεπε στη μέτρια -την Τετάρτη- Βέρντερ να απειλεί. Οι χαμένες ευκαιρίες μπορεί να είναι (και) ατυχία. Η αμυντική τρικυμία, όχι.

Ειλικρινά, έχω βαρεθεί το κλισέ της «πόρνης μπάλας» που τα... εξηγεί όλα. Από τότε που το σουτ-φάουλ του Σούκερ έδωσε την πρόκριση στη Σεβίλλη αφήνοντας σύξυλο τον Ολυμπιακό, μέχρι το βράδυ κατά το οποίο ο ΠΑΟ επαναπαύθηκε στο 1-0 και είδε την Ουντινέζε να νικά 2-1 στο ΟΑΚΑ, κουράστηκα να ακούω για το πώς η μπάλα βγήκε στο πεζοδρόμιο, προτού καταλήξει... στα δίχτυα μας. Τόσα χρόνια μετά τη σχετική ρήση του Οσιμ, πόρνη παραμένει η στρογγυλή θεά; Δεν αναβαθμίστηκε καν σε «τσατσά», σε τέτοια ηλικία; Αιωνίως η... πορνεία της θα φταίει για όλα;