Κεντρική διαχείριση και κεντρική διαφωνία

Στη διάρκεια και αυτής της χρονιάς, στην οποία η Super League έχει την ευθύνη διεξαγωγής του πρωταθλήματος, γίνεται αντιληπτό ότι αυτό που ονομάζουμε εξυγίανση του ελληνικού ποδοσφαίρου είναι η μετατροπή του σε μια καθαρά επιχειρηματική δραστηριότητα, όπου οι μεγάλες ομάδες θα είναι οι περισσότερο ευνοημένες. Ετσι δεν συμβαίνει και με τις επιχειρήσεις;

Η υπόθεση της κεντρικής διαχείρισης των τηλεοπτικών δικαιωμάτων δείχνει αυτό ακριβώς. Οτι ο καθένας, ακόμα και από αυτούς -τους μεγάλους- που υποστηρίζουν την κεντρική διαχείριση, ενδιαφέρεται για την καλή υγεία της επιχείρησής του. Μόνο που η λογική τού «ο καθένας μόνος του» είναι μία λογική που θα μειώσει ακόμα περισσότερο την περιορισμένη ανταγωνιστικότητα του ελληνικού ποδοσφαίρου. Η θέση του Ολυμπιακού, να μην πάρει μέρος στην κεντρική διαχείριση, είναι εμφανώς προσχηματική.

Πιστεύετε ότι αν η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, η Αρσεναλ ή η Λίβερπουλ έβγαιναν μόνες τους στην αγορά, δεν θα έπαιρναν περισσότερα από όσα παίρνουν τώρα με τη συμφωνία της κεντρικής διαχείρισης των τηλεοπτικών δικαιωμάτων; Προφανώς και θα έπαιρναν. Αλλά εκεί η «στεγνή» επιχειρηματική προσέγγιση του παιχνιδιού -όπως αυτή που δείχνει ο Ολυμπιακός- κάνει ένα βήμα πίσω.

Η Μάντσεστερ, η Αρσεναλ, η Λίβερπουλ ή η Τσέλσι παίζουν μαζί με τους άλλους, τους μικρούς. Δεν παίζουν μόνες τους σε κλειστή λίγκα. Γι' αυτό και μοιράζονται τα έσοδα. Εκείνο που με προβληματίζει ακόμα περισσότερο στη στάση του Ολυμπιακού είναι η αντιμετώπιση των ομάδων – επιχειρήσεων από το κράτος και η αλλοίωση των χαρακτηριστικών του παιχνιδιού, όπως και του φιλάθλου, που μεταμορφώνεται σε πελάτη – καταναλωτή.

Η προσπάθεια της κρατικής τηλεόρασης να πάρει όσες ομάδες -από τις εμπορικές- μπορεί, είναι μια χυδαία συμπεριφορά που συνάδει με την αισθητική και την ιδεολογία εκείνων που διοικούν την κρατική τηλεόραση. Δυστυχώς, οι επιχειρήσεις που έχουν σταθερούς πελάτες με «χοντρά» πορτοφόλια μπορούν να καταφέρουν περισσότερα –αλλά δεν γνωρίζω αν θα φορολογηθούν και περισσότερο. Και όπως μία επιχείρηση που έχει μία ευρεία γκάμα προϊόντων, από πλευράς τιμής, το ίδιο θα συμβεί και με τις ομάδες. Ας πούμε οι διαφορές στις τιμές των εισιτηρίων. Αυτό, όμως, δεν αναιρεί το γεγονός ότι είτε κάθεσαι στη σουίτα είτε στο πέταλο το ίδιο προϊόν θα δεις. Και το προϊόν θα είναι υπερτιμημένο. Το περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται το ελληνικό ποδόσφαιρο μαρτυρά την ανωριμότητα, την προχειρότητα, την κακοπιστία και την ελαφρότητα με την οποία αντιμετωπίζεται από την πολιτεία, τους παράγοντες, τους φιλάθλους και τους δημοσιογράφους.

Μια προσέγγιση που στην ουσία κανέναν δεν ενοχλεί, αφού όλοι ωφελούνται από αυτήν. Ο καθένας την εμπορεύεται στη δική του αγορά, για τους δικούς του πελάτες και για το δικό του κέρδος. Με διαφορετικό περιτύλιγμα και σε διαφορετική τιμή. Στο όνομα ενός χυδαίου ωφελιμισμού εκπαιδευόμαστε τώρα πια, φίλαθλοι και δημοσιογράφοι, σε μία άλλη προσέγγιση στο παιχνίδι που αγαπάμε. Μία προσέγγιση που ευνοεί την αποσπασματικότητα και την πόλωση.
Ποιος Παναιτωλικός τώρα και ποιος Βύζας και ποια Αναγέννηση Καρδίτσας; Ποδόσφαιρο είναι οι 16 της Super League. Αυτό είναι το καινούργιο πλαίσιο στο οποίο πρέπει να προσαρμοστούμε και το οποίο πρέπει να συνηθίσουμε. Ξεχάστε τις ομάδες που παλιότερα ήταν ένα κομμάτι της κοινωνίας, που άλλωστε τις γέννησε. Τώρα μεταλλάσσονται σε κάτι διαφορετικό και αντί να στηρίζονται στην κοινωνία που τις δημιούργησε, επιδιώκουν να την εκμεταλλευτούν οικονομικά. Με την απαραίτητη συνδρομή του κράτους, ιδίως στους ιδιοκτήτες των ποδοσφαιρικών ομάδων που έχουν δύναμη.

Σε λίγο δεν αποκλείεται οι επιχειρηματίες της Super League να μας κατηγορήσουν ότι όποιος δεν είναι μαζί τους, όποιος δεν συντάσσεται με τους στόχους τους, είναι εναντίον τους. Αλήθεια, αυτοί οι επιχειρηματίες τι φόρους έχουν πληρώσει στο ελληνικό δημόσιο για την οικονομική δραστηριότητα των ΠΑΕ; Πόσες οφειλές έχουν καταβάλλει κανονικά στο ΙΚΑ και πόσες τις έχουν κάνει γαργάρα; Πόση είναι η εισφοροδιαφυγή στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο; Ποιον απασχολούν, τέλος πάντων, τέτοια ερωτήματα; Δεν έχω απάντηση. Μόνο ελπίδες.

Αλλα λόγια ν' αγαπιόμαστε

Αυτή η σταθερότητα του πρωθυπουργού είναι αξιοθαύμαστη. Κυρίως διότι ορίζεται από τις δημοσκοπήσεις. Ηταν αρχή του, όποτε βρίσκεται στο εξωτερικό να μη δέχεται ερωτήσεις που σχετίζονται με την εσωτερική κατάσταση. Ε, αυτή η αρχή πήγε περίπατο προχθές, αφού τελευταίως έχουν σφίξει πολύ οι κώλοι. Οπως περίπατο πήγε και η άποψή του περί εξεταστικής επιτροπής, όπως περίπατο πήγε και η σεμνότητα με την ταπεινότητα, όπως περίπατο πάνε γενικά πάρα πολλά πράγματα από τις «αρχές διακυβέρνησης» του κόμματος της Ν.Δ. που είχαν διαφημιστεί προεκλογικά. Τώρα γίνεται φανερό ότι κανένα επικοινωνιακό λίφτινγκ δεν μπορεί να ωραιοποιήσει το καταστροφικό κυβερνητικό έργο, που μοιράζει διαφημίσεις δεξιά και αριστερά προσπαθώντας να πείσει ότι η χώρα που ζούμε είναι άλλη από αυτή που βιώνουμε. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να ομολογήσεις ότι απέτυχες. Ο χειρότερος είναι να το αρνείσαι.

Προβλέψεις και αβλεψίες
Ο τακτικός αναγνώστης Σπύρος Θ. μου έστειλε ένα μήνυμα στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, στο οποίο υποστηρίζει ότι δεν ήταν δυνατόν οι ομάδες -ειδικά στην Αγγλία- να είχαν προβλέψει την οικονομική κρίση. Η αλήθεια είναι ότι οι ομάδες ξέρουν ότι κάθε φούσκα κάποτε θα σκάσει. Και, παντού, όχι μόνο στην Αγγλία, οι ομάδες δημιουργούσαν χρέη που γέμιζαν τη φούσκα.

Ο «τακτικός» αναγνώστης Σπύρος μάλλον δεν είχε διαβάσει τι έγραφα στις 7-12-2007 όταν ανέφερα ότι «μπορεί στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο να τζιράρονται τεράστια ποσά, αλλά η οικονομική κατάσταση των περισσότερων πρωταθλημάτων κάθε άλλο παρά ρόδινη είναι.

Οι ομάδες της ισπανικής λίγκας χρωστάνε συνολικά γύρω στα 2 δισ. ευρώ, οι ομάδες της ιταλικής λίγκας γύρω στα 450 εκατομμύρια και στην Αγγλία, την πατρίδα του οικονομικού φιλελευθερισμού στο ποδόσφαιρο, οι περισσότερες ομάδες παρά τα έσοδα της τηλεοπτικής συμφωνίας συσσωρεύουν χρέη τα οποία με τον ρυθμό που αυξάνονται μπορεί να ξεπεράσουν τα 5 δισ. ευρώ (με τα στοιχεία που υπάρχουν σήμερα, οι ζημίες είναι πάνω από 6 δισ.). Στον αντίποδα των τριών μεγάλων πρωταθλημάτων, η γερμανική νοικοκυροσύνη και αυστηρότητα στη διαχείριση εκφράζεται στη Μπουντεσλίγκα, η οποία την περασμένη περίοδο είχε συνολικά κέρδη 7,5 εκατ. ευρώ χάρη στα γεμάτα γήπεδα και την αύξηση των τηλεοπτικών δικαιωμάτων. Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει και στους Γάλλους, που ύστερα από πέντε χρόνια ζημιών, το Σαμπιονά, το γαλλικό πρωτάθλημα, κατέγραψε πέρυσι συνολικά κέρδη 27,7 εκατ. ευρώ χάρη σε ένα πλουσιότατο τηλεοπτικό συμβόλαιο που απέφερε 600 εκατ. ευρώ στις 20 ομάδες του.

Η διαρκώς αυξανόμενη οικονομική σημασία των σπορ στην Ευρώπη φαίνεται και από το γεγονός ότι αποτελούν σήμερα το 4,1% του ΑΕΠ της Ε.Ε. και πρέπει να σημειωθεί ότι ο κλάδος αυξάνει την οικονομική δραστηριότητά του με ένα ρυθμό που ξεπερνά το 4% ετησίως. Βέβαια, μπορεί το ποδόσφαιρο και η εκρηκτική ανάπτυξή του τα τελευταία χρόνια να αποτελεί το πιο δυναμικό κομμάτι του ευρωπαϊκού αθλητισμού, αλλά οι ανισότητες που παρουσιάζει η ευρωπαϊκή ποδοσφαιρική αγορά είναι πολύ μεγάλες. Και αυτές οι οικονομικές ανισότητες είναι μία πολύ καλή ευκαιρία να ρυθμιστούν τώρα με αφορμή την οικονομική κρίση.