Η υποκρισία του συστήματος σε σχέση με το ντόπινγκ

Το 1988, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ και με την ευκαιρία της υπόθεσης Μπεν Τζόνσον, κατάλαβα τι ακριβώς παίζεται γύρω από τη μάστιγα του ντόπινγκ και μέχρι πού φθάνουν τα οικονομικά συμφέροντα τα οποία επενδύονται πάνω στον αθλητισμό και τα αγωνιστικά αποτελέσματά του.

Ενας φίλος μου Ιταλός δημοσιογράφος, ο Ενρίκο Καμπάνα, που τότε δούλευε στην «Corriere Della Sera» με προσκάλεσε αργά ένα απόγευμα για φαγητό στον ιδιαίτερο χώρο φιλοξενίας που είχε δημιουργήσει η ιταλική Ολυμπιακή Eπιτροπή στο ξενοδοχείο «Χίλτον». Κατά τη διάρκεια του γεύματος ένα μέλος της ιταλικής αποστολής ήρθε στο τραπέζι μας και έριξε μια βόμβα: «Το δείγμα ούρων του Μπεν Τζόνσον βρέθηκε θετικό στον έλεγχο ντόπινγκ!».

Η μπουκιά που προσπαθούσα να καταπιώ εκείνη τη στιγμή σκάλωσε στον λαιμό μου. Τα μάτια του Καμπάνα κόντεψαν να βγουν από τις κόγχες τους, αλλά παρ' όλα αυτά ο Ιταλός δημοσιογράφος έκανε αμέσως τη σωστή ερώτηση: «Ανακοινώθηκε; Είναι επίσημο;».

Ο μαντατοφόρος χαμογέλασε με νόημα και είπε: «Εσείς οι δημοσιογράφοι έχετε μονίμως στο μυαλό σας τι θα γράψετε. Ηρεμήστε, λοιπόν. Οχι, δεν είναι επίσημο, αλλά νομίζω ότι θα ανακοινωθεί αύριο το πρωί». Και έφυγε με ένα θριαμβευτικό χαμόγελο στα χείλη...

Κοίταξα εμβρόντητος τον Καμπάνα. Εκείνος έμοιαζε σαν να βρισκόταν μέσα σε λαβύρινθο και αναζητούσε την έξοδο. Ηθελα να του κάνω δέκα ερωτήσεις μαζεμένες, αλλά τον άφησα να σκεφθεί. Κάποια στιγμή χαλάρωσε, άναψε τσιγάρο και σαν να είχε καταλάβει τι με βασάνιζε, μου είπε: «Τώρα λέγε...».

«Τι είναι αυτός; Είναι τρελός ή μήπως μπορεί να ξέρει;», τον ρώτησα με συνωμοτικό ύφος.

«Δεν είναι τρελός. Μπορεί να ξέρει. Ή μάλλον, αν κρίνω από τη χαρά του, ναι, ξέρει!».

«Μα αφού λέει ότι δεν υπάρχει ανακοίνωση, πώς μπορεί να ξέρει;».

«Ποια εταιρεία αθλητικών ειδών σπονσοράρει τον Μπεν Τζόνσον;».

«Η Diadora. Ετσι δεν είναι;».

«Και τον Καρλ Λιούις, που τερμάτισε πίσω του;».

«Νομίζω η Robbe di Kappa. Ή κάνω λάθος;».

«Αυτός λοιπόν δουλεύει για τη Robbe di Kappa. Γι' αυτό σου λέω ότι μπορεί να ξέρει».

Εμεινα σιωπηλός για μερικά λεπτά. Σκεπτόμουν... Μα τελικά τι γίνεται; Εχουμε μάχη εταιρειών ακόμα και μέσα στα εργαστήρια του ντόπινγκ κοντρόλ; Ο Ιταλός, όμως, δεν ήταν πια στο τραπέζι για να ακούσει την ερώτησή μου. Είχε πεταχτεί λίγο πιο πέρα, σε έναν κύκλο ανθρώπων που έβραζε, προφανώς για να μάθει περισσότερα.

Η είδηση ανακοινώθηκε το πρωί. «Εφαγα» τον κόσμο για να βρω τον Καμπάνα. Επρεπε να μου εξηγήσει, μια και εξαιτίας του μπήκα στα αίματα. Τον βρήκα το βράδυ στο μπάσκετ. Πριν ανοίξω το στόμα μου είχε διαβάσει στα μάτια μου όλες τις ερωτήσεις που ήθελα να του κάνω.

«Ακου, μαλάκα φίλε μου Ελληνα. Η εταιρεία του Λιούις έχει άνθρωπο μέσα στην υγειονομική επιτροπή της ΔΟΕ. Αυτός κάρφωσε το θέμα, προφανώς επειδή υποψιαζόταν ότι θα μπορούσε να μην ανακοινωθεί. Ετσι, λοιπόν, η Robbe di Kappa το πήρε και το "περπάτησε" σε ολόκληρη τη Σεούλ. Βρόμισε ο τόπος χθες τη νύχτα ότι ο Τζόνσον πιάστηκε ντοπέ, ώστε η ΔΟΕ να αναγκασθεί να το ανακοινώσει, ακόμα και στην περίπτωση που δεν θα το είχε σκοπό... Κατάλαβες τώρα;».

Ναι, είχα καταλάβει. Οχι μόνο όσα ήθελε να μου πει ο Καμπάνα, αλλά και κάποια άλλα που του ήταν τελείως άγνωστα. Γιατί δεσπόζουσα θέση στο κέντρο ελέγχου ντόπινγκ της Σεούλ κατείχε ο Γερμανός καθηγητής Ντόνικε, το αφεντικό της Κολωνίας, που ένα-δυο χρόνια πριν είχε καταφέρει να «καθαρίσει» τα ούρα του Ισις, ενός Χιλιανού ποδοσφαιριστή του ΟΦΗ, που αν και βρέθηκε ντοπέ, τελικά τη γλίτωσε χάρη στις κατά παραγγελία σοφιστίες που διατύπωσε εκ των υστέρων ο Ντόνικε.

Η υπόθεση Μπεν Τζόνσον, όπως είπα από την αρχή, μου δίδαξε πολλά. Και πάνω απ' όλα ότι η μεγαλύτερη μάστιγα του πρωταθλητισμού δεν είναι το ντόπινγκ, όπως κακώς νομίζουμε, αλλά η αναπόφευκτη σύνδεση του αγωνιστικού αποτελέσματος με κάθε είδους συμφέροντα. Με λίγα λόγια, το αγωνιστικό αποτέλεσμα γεννά οικονομικό αποτέλεσμα. Οχι μόνο για τον αθλητή, αλλά και για ένα παγκόσμιο σύστημα, το οποίο έχει επενδύσει πάνω στον πρωταθλητισμό, με συνέπεια να τον διαφεντεύει και να τον κατευθύνει όπου εκείνο θέλει.

Ο Μπεν Τζόνσον γέμισε το κορμί του αναβολικά, επειδή ήταν ο πιο «ασφαλής» τρόπος να λύσει το πρόβλημα της ζωής του και να δικαιώσει την επένδυση που έκαναν επάνω του οι πάσης φύσεως χορηγοί του και όχι μόνο η Diadora.

Στην ίδια κούρσα η Robbe di Kappa δεν υποστήριζε μόνο ένα μύθο του παγκόσμιου στίβου, τον Καρλ Λιούις, αλλά και την κυριαρχία της απέναντι στη μισητή Diadora. Κάποια από τις δύο έμελλε τελικά να πεθάνει. Και σ' αυτό φαίνεται ότι δεν έπαιξε ρόλο μόνο το ότι ο Μπεν Τζόνσον ήταν ντοπαρισμένος, αλλά και το γεγονός ότι η εταιρεία του Λιούις αποδείχθηκε άσος στην κατασκοπία.

Το συμπέρασμα είναι ότι το ντόπινγκ επί της ουσίας έχει επιβληθεί στον παγκόσμιο πρωταθλητισμό ως αποτέλεσμα της άνευ όρων εμπορευματοποίησής του. Σκεφθήκατε ποτέ ποια είναι τα ζητούμενα από τα τηλεοπτικά δίκτυα, τις πάσης φύσεως εταιρείες, αλλά και τις κυβερνήσεις, που επενδύουν πάνω στους πρωταθλητές; Υψηλός ανταγωνισμός, θέαμα, ρεκόρ, μετάλλια και νίκες.

Και πώς εξασφαλίζονται όλα αυτά παρακαλώ; Φυσικά όχι με γάργαρο νερό, χόρτα του βουνού, φρέσκο ψάρι και μπριζόλες Αργεντινής. Ας το καταλάβουμε όλοι ότι ο σημερινός πρωταθλητής δεν έχει άλλο μέσο από την ντόπα για να καθιερωθεί και να επιβιώσει σε ένα περιβάλλον, που αν και υπόσχεται πάρα πολλά είναι ταυτόχρονα γεμάτο με άγρια θηρία.

Από την άποψη αυτή είναι ουτοπία και υποκρισία να κυνηγάει κάποιος μόνο τον αθλητή για να διαπιστώσει αν κάνει χρήση απαγορευμένων ουσιών ή μεθόδων και να τον τιμωρήσει με αποκλεισμό, αφαίρεση νικών, μεταλλίων, στέρηση χρημάτων και προνομίων. Και δεν το λέω αυτό επειδή μπορεί να πιστεύω ότι ο αθλητής είναι θύμα του συστήματος. Οχι, ο αθλητής δεν είναι θύμα, αλλά μέρος του συστήματος! Γνωρίζει πολύ καλά τι κάνει και γιατί το κάνει. Ξέρει τι προσφέρει και τι θέλει να κερδίσει. Και επίσης κατανοεί πως όταν πιάνεται, στην ουσία θυσιάζεται για την επιβίωση του συστήματος. Το οποίο σύστημα δεν μπορεί να τους διατηρήσει όλους καθαρούς, διότι τότε δεν θα ήταν πιστευτό. Δεν θα έπειθε. Ενώ τώρα χάρη στους 40-50 (δηλαδή σταγόνα στον ωκεανό) που πιάνει κάθε χρόνο, αποδεικνύει πρώτον, τις καλές προθέσεις του και δεύτερον ότι το προϊόν το οποίο πλασάρει στην αγορά είναι κατά 99,9% καθαρό! Καταλάβατε ποια είναι στην πραγματικότητα η σκοπιμότητα των ελέγχων;

Οι έλεγχοι, αν θέλουμε να πούμε τα πράγματα έξω από τα δόντια, είναι το άλλοθι και η ουσιαστική νομιμοποίηση του ντόπινγκ. Γιατί μονίμως υπάρχουν ουσίες και μέθοδοι που διαφεύγουν από αυτούς, με αποτέλεσμα ντοπαρισμένοι αθλητές (περίπτωση Μάριον Τζόουνς) να μην πιάνονται και να θεωρούνται καθαροί.

Και γιατί, αν τελικά διακρίνονταν από περισσότερη ειλικρίνεια και αποτελεσματικότητα, θα υπήρχε κίνδυνος να σαρώσουν ολόκληρο το εμπορικό οικοδόμημα του παγκόσμιου πρωταθλητισμού!

Τι κάνουμε στη μάχη κατά του ντόπινγκ; Ακολουθούμε την πεπατημένη, υποστηρίζοντας ότι θέτει σε κίνδυνο την υγεία ή και τη ζωή ακόμα όσων το χρησιμοποιούν;

Ή μήπως γινόμαστε γραφικοί, λέγοντας ότι είναι αντίθετο προς τα αθλητικά ιδεώδη, τα οποία όμως εδώ και πολλά χρόνια έχουν πάει περίπατο;

Νομίζω ότι κανένας από τους δύο αυτούς τρόπους δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικός. Γιατί, πρώτον, ο κόσμος ακούει σήμερα για ιδεώδη και σκάει στα γέλια, και δεύτερον, γιατί όλο και περισσότεροι νέοι αθλητές είναι αποφασισμένοι να παίξουν τη ζωή τους κορόνα-γράμματα, με στόχο τη δόξα και το χρήμα διαμέσου του πρωταθλητισμού!

Ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος είναι η απομυθοποίηση του συστήματος, ώστε βαθμιαία αυτό να πάψει να έχει τη σημερινή επιρροή στα πλήθη και κατά συνέπεια να απολέσει την εμπορική αξία που το έχει κάνει πανίσχυρο.

Με λίγα λόγια, ο κόσμος πρέπει να καταλάβει ότι ο παγκόσμιος πρωταθλητισμός δεν παράγει πραγματικούς ήρωες, αλλά μόνο πρωταγωνιστές που καλούνται να παίξουν ένα ρόλο. Και ότι ο στίβος, το μπάσκετ, το ποδόσφαιρο, το κολύμπι, εμπορευματοποιημένα μέχρι το μεδούλι, λειτουργούν πια με κανόνες παράστασης. Δηλαδή κάτι μεταξύ βαριετέ και τσίρκου!