Οι ανισότητες στο ποδόσφαιρο και το δίκαιο του ανταγωνισμού

H οικονομική εικόνα των μεγάλων ποδοσφαιρικών συλλόγων στην Ευρώπη αλλάζει και αυτή η αλλαγή έχει πολλαπλό ενδιαφέρον. Τα κύρια σημεία αυτής της αλλαγής αφορούν τη διαφορά που αρχίζει να δημιουργεί το αγγλικό ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα από τα υπόλοιπα –κυρίως λόγω των μεγάλων εσόδων των αγγλικών ομάδων–, αλλά και το διαρκώς διευρυνόμενο άνοιγμα μεταξύ οικονομικά ισχυρών και αδυνάτων σε όλα τα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα. Υποθέτω ότι η διεύρυνση της κερδοφορίας των ομάδων θα πληγεί σοβαρά από τη διεθνή οικονομική κρίση.

Οι φανέλες χωρίς το logo του χορηγού, όπως έγινε με τη φανέλα της Νιούκαστλ παλιότερα, τη φανέλα της Γουέστ Χαμ τώρα (μετά την πτώχευση της τρίτης μεγαλύτερης εταιρείας τουρισμού της Βρετανίας, της XL) ή αυτό που μπορεί να συμβεί με τη φανέλα της εμπορικότερης ομάδας του κόσμου, της Γιουνάιτεντ, είναι μια νέα πραγματικότητα. Και είναι κάτι παραπάνω από σίγουρο ότι οι μεγάλοι εύκολα ή δύσκολα θα βρουν νέο χορηγό. Οι μικρότεροι, όμως; Στη διεύρυνση της οικονομικής ανισότητας είναι δεδομένο ότι συνεισφέρουν τα έσοδα από τηλεοπτικά δικαιώματα και η διαχείρισή τους.

Και επειδή η συζήτηση αυτή στην Ελλάδα θα αρχίσει από τώρα να φουντώνει, υπενθυμίζω –και σε εκείνους που θα πάρουν τις αποφάσεις– τι ακριβώς υποστήριζε το Ευρωκοινοβούλιο πριν από ένα χρόνο, όταν υιοθέτησε την έκθεση «Ivo Belet» για το μέλλον του επαγγελματικού ποδοσφαίρου στην Ευρώπη. Στην ενότητα που αφορούσε την πώληση των δικαιωμάτων τηλεοπτικής μετάδοσης και το δίκαιο του ανταγωνισμού, το Κοινοβούλιο υποστηρίζει ότι «η συλλογική πώληση για όλα τα πρωταθλήματα είναι θεμελιώδης για την προστασία του χρηματοοικονομικού μοντέλου αλληλεγγύης του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου?

επιδοκιμάζει τη σχετική δημόσια συζήτηση και περαιτέρω διερεύνηση από την Επιτροπή για το αν αυτό το μοντέλο θα πρέπει να υιοθετηθεί σε όλη την Ευρώπη, τόσο για πανευρωπαϊκά όσο και για εγχώρια πρωταθλήματα, όπως προτείνεται από την Independent Sport Review του 2006? εν προκειμένω, καλεί την Επιτροπή να προβεί σε λεπτομερή αξιολόγηση των επιπτώσεων στον οικονομικό τομέα και στον τομέα του αθλητισμού των αποφάσεών της σχετικά με τα δικαιώματα Μέσων Ενημέρωσης και τον βαθμό στον οποίο οι εν λόγω αποφάσεις αποφέρουν ή όχι αποτελέσματα?

τονίζει ότι η πώληση των δικαιωμάτων Μέσων Ενημέρωσης που επενδύουν στα ευρωπαϊκά εθνικά ποδοσφαιρικά πρωταθλήματα θα πρέπει να συμμορφώνεται πάντα με το κοινοτικό δίκαιο του ανταγωνισμού και να αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης που θα ολοκληρώνεται με διαφάνεια, λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαιτερότητα του αθλητισμού? με την εν λόγω διάταξη φρονεί ότι στην αναμετάδοση ποδοσφαιρικών αγώνων θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης όσο το δυνατόν περισσότεροι φίλαθλοι, συμπεριλαμβανομένων των δορυφορικών καναλιών?

τονίζει την εξαιρετική σημασία του άρθρου 3, παράγραφος α της ισχύουσας οδηγίας για την "τηλεόραση χωρίς σύνορα"? επισημαίνει ότι είναι πολύ σημαντικό για το επαγγελματικό ποδόσφαιρο τα έσοδα από τα δικαιώματα τηλεοπτικής μετάδοσης να διανέμονται με δίκαιο τρόπο ούτως ώστε να διασφαλίζεται η αλληλεγγύη μεταξύ του επαγγελματικού και ερασιτεχνικού αθλήματος και μεταξύ των διαγωνιζόμενων συλλόγων σε όλα τα πρωταθλήματα? σημειώνει ότι η σημερινή διανομή των κερδών από τα δικαιώματα τηλεοπτικής μετάδοσης στο Κύπελλο Πρωταθλητριών (Cha-mpions League) της UEFA αντικατοπτρίζει σε σημαντικό βαθμό το μέγεθος των εθνικών τηλεοπτικών αγορών των συλλόγων?

σημειώνει ότι το γεγονός αυτό ευνοεί τις μεγάλες χώρες, περιορίζοντας συνεπώς την ισχύ των συλλόγων από τις μικρότερες χώρες? καλεί, για τον λόγο αυτό, την UEFA μαζί με την Επιτροπή να συνεχίσουν να εξετάζουν μηχανισμούς για τη δημιουργία μιας πιο ανταγωνιστικής ισορροπίας σ’ αυτό τον τομέα, μέσω αυξημένης αναδιανομής? επισημαίνει ότι η τηλεοπτική μετάδοση αθλητικών διοργανώσεων γίνεται ολοένα και περισσότερο από κωδικοποιημένα ή συνδρομητικά κανάλια και ότι οι εν λόγω διοργανώσεις καθίστανται συνεπώς απρόσιτες για αρκετούς καταναλωτές…». Ετσι, για να μην πει κανείς ότι δεν ήξερε, δεν άκουσε ή ότι δεν υποψιαζόταν.

Μια Ολυμπιακή ιστορία

H κυβέρνηση προχθές ανακοίνωσε τη λύση που θα ακολουθήσει για την ιδιωτικοποίηση της Ολυμπιακής Αεροπορίας. Το θέμα σηκώνει πολλή συζήτηση. Υπάρχουν δεδομένα σε αυτό το πρόβλημα που σκόπιμα αποκρύπτονται, έτσι ώστε η εικόνα που δημιουργείται να είναι παραπλανητική. Μία μικρή, προσωπική παρέμβαση. Από το 1990 έως και τον Μάρτιο του 2001 ταξίδευα στο εξωτερικό, σχεδόν κάθε εβδομάδα με την Ολυμπιακή. Ουδέποτε έχασα τη βαλίτσα μου. Ποτέ δεν «ξέμεινα» κάπου, επειδή δεν πέταξαν τα αεροπλάνα της. Ποτέ δεν πλήρωσα τα επιπλέον ποτά που ζήτησα στη διάρκεια της πτήσης (κάτι που δεν συνέβαινε με τις άλλες εταιρείες).

Η Ολυμπιακή είχε με διαφορά το καλύτερο –με την εξαίρεση ίσως της Singapore Airlines– και πλουσιότερο φαγητό. Είναι μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού οι αγενείς συμπεριφορές του πληρώματος καμπίνας στη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων. Ποτέ δεν μου αρνήθηκαν αλλαγή θέσης. Αυτά ως μικρή συμβολή. Προφανώς η Ολυμπιακή έχει γίνει μία ιδιαίτερα ελλειμματική εταιρεία, η οποία επιβαρύνει τους Ελληνες φορολογούμενους. Ομως, είναι επίσης προφανές ότι δεν φταίνε οι εργαζόμενοι γι΄ αυτό. Αλλοι διαχειρίστηκαν τις τύχες της εταιρείας, οι οποίοι μάλιστα τη χρησιμοποίησαν ως γήπεδο διορισμών, ακόμη και όταν είχε γίνει φανερό ότι το προσωπικό πλεόναζε.

Αυτοί οι άλλοι ήταν που την είχαν μεταμορφώσει σε παροχέα δωρεάν αεροπορικών υπηρεσιών σε ολόκληρο τον δημόσιο τομέα –και όχι μόνο. Αυτοί είναι που ουδέποτε της πλήρωσαν τα χρέη που της δημιούργησαν (μετακινήσεις ψηφοφόρων π.χ.), αυτοί είναι που την απαξίωσαν σταδιακά, ακόμη και για προσωπικά οφέλη. Ας πούμε, πώς γινόταν να μην έβρισκες θέση στην πτήση για το Τόκιο –όταν υπήρχε– και το αεροπλάνο να ταξίδευε άδειο;

Στη δική μου αντίληψη για τη λειτουργία του κράτους κάποιες υπηρεσίες κοινωνικού χαρακτήρα θα έπρεπε να είναι ελεγχόμενα επιδοτούμενες. Οι μεταφορές –σε ένα μεγάλο βαθμό–, η υγεία, η παιδεία και η κοινωνική προστασία –σε απόλυτο βαθμό. Ετσι θα μπορεί το κράτος να συμπληρώνει το εισόδημα των πολιτών, ιδιαίτερα εκείνων που βρίσκονται σε μειονεκτικότερη θέση ή τέλος πάντων έχουν πληρώσει τους φόρους τους ή τις εισφορές τους και δικαιούνται, σε αντάλλαγμα, ποιοτικές υπηρεσίες.

Ο βραχνάς της Κομισιόν

Φυσικά, υπάρχουν δύο ακόμη σοβαρές επισημάνσεις. Οτι δεν είναι μόνο το διαφημιζόμενο όφελος του Δημοσίου, αλλά και των ανταγωνιστών της εταιρείας που θα ωφεληθούν από τη συρρίκνωσή της. Μία δεύτερη και πιο σοβαρή αφορά την υφιστάμενη κοινοτική νομοθεσία, την οποία η κυβέρνηση παραβιάζει διατηρώντας τον δημόσιο χαρακτήρα της Ολυμπιακής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο παραπομπής της χώρας μας στο ευρωπαϊκό δικαστήριο, όπου η καταδίκη της είναι σίγουρη. Ομως, τι είδους νομοθεσία είναι αυτή που εξοντώνει την Ολυμπιακή εταιρεία χάριν του δικαίου του ανταγωνισμού, την ίδια στιγμή που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα από την αρχή της χρονιάς –

και χωρίς να ρωτήσει κανέναν– έχει ρίξει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ –από τα έσοδα της κοινότητας και τον κοινοτικό προϋπολογισμό, κατ' επέκταση– για να στηρίξει ιδιωτικά τραπεζικά ιδρύματα που προσπάθησαν να κερδοσκοπήσουν και έσπασαν τα μούτρα τους; Γιατί κοινωνικοποιούνται οι ζημιές των ιδιωτών; Και μόνον αυτό δείχνει την ανάγκη άμεσης αλλαγής του θεσμικού πλαισίου της Ε.Ε. που λειτουργεί και ερήμην και σε βάρος των πολιτών.