Μέθοδος δική του, Καν-ενός άλλου!

Κάθε φορά που ένας σημαντικός τερματοφύλακας «αποστρατεύεται», όπως έγινε προ ημερών επισήμως με τον Ολιβερ Καν, λίγο-πολύ ξέρεις με τι θα εμπλουτιστεί το «σεντούκι» των προσωπικών αναμνήσεών σου: με κάμποσες εκπληκτικές επεμβάσεις και ολίγες γκάφες –οι γενικές έννοιες, όπως «σταθερότητα», «καθοδήγηση της άμυνας», είναι για τις αναλύσεις, όχι για τα «best of» ή τα «worst of» της μνήμης. Ναι, «γκάφες» είπαμε. Τα «χοντρά» παθήματα ουδείς τα αποφεύγει, όσο μεγάλος τερματοφύλακας κι αν είναι: αξίωμα φανερό όσο ο ήλιος και παλιό όσο το ποδόσφαιρο.

Από εκεί και πέρα, η τύχη και οι συγκυρίες ορίζουν πόσο θα επιβιώσει η κακή στιγμή στη συλλογική μνήμη. Εκρινε η γκάφα αποτέλεσμα σημαντικού αγώνα; Θα μνημονεύεται για χρόνια. Θυμηθείτε λ.χ. το πάθημα του Τσεχ στον αγώνα Τσεχία – Τουρκία του πρόσφατου Euro. Για κάποιον ανεξήγητο λόγο η μνήμη του γράφοντος έχει συγκρατήσει μια παιδαριώδη «έξοδο του Μεσολογγίου» του Ντασάεφ, από την αναμέτρηση Σοβιετική Ενωση – Αγγλία, στο Ευρωπαϊκό του 1988: οι Σοβιετικοί δεν δέχθηκαν τέρμα στη συγκεκριμένη φάση. Νίκησαν 3-1. Είμαι βέβαιος πως ελάχιστοι θυμούνται εκείνο το –εντελώς ασύμβατο προς την κλάση του– σφάλμα του Ντασάεφ. Οπως επίσης ελάχιστοι θα θυμούνται μία εκπληκτική, αποτελεσματική εκτίναξη του ίδιου τερματοφύλακα, στην πρώιμη φάση του Μουντιάλ 1982, στην αναμέτρηση της ΕΣΣΔ με τους Σκωτσέζους: εάν δεν επρόκειτο για «άσημο» ματς της διοργάνωσης, σήμερα η απίθανη εκτίναξη του Ντασάεφ ίσως να μνημονευόταν περίπου όσο κι εκείνη του Μπανκς, στην κεφαλιά του Πελέ, πολλά χρόνια νωρίτερα.

Σωτήρες και μοιραίοι, ήρωες και φταίχτες, οι τερματοφύλακες είναι –φύσει και θέσει– αρμόδιοι να τροφοδοτούν τον νου μας με εικόνες κλέους και καταστροφής. «Ασπρου» και «μαύρου». Οι ικανότεροι εξ αυτών ασφαλώς προσφέρουν το πρώτο σε πολύ καλή αναλογία –χωρίς όμως να αποφεύγουν τα «πικρά ποτήρια» του δεύτερου. Το ίδιο έκανε κι ο Καν. Μόνο που τον Ολιβερ Καν τον χαρακτήριζε κάτι ακόμα. Κάτι που δεν αφορά την απόδοση, την τεχνική, τα ρεφλέξ, αλλά το ύφος και τη... ματιά! Με την αποχώρηση του Καν το ποδόσφαιρο χάνει τη μόνιμη «αγριάδα» που συμβόλιζε (κάτι από) τη μυθολογία της ποδοσφαιρικής «γερμανοπρέπειας». Λες και ήθελε να αξιοποιεί μονίμως το... παρουσιαστικό του, ο Καν ανά πάσα στιγμή αγρίευε. Για να «ψαρώσει» τους αντιπάλους, για να ταρακουνήσει τους αμυντικούς του, αλλά και για να ξορκίσει τα όποια λάθη του με τρόπο που δεν θα άφηνε την παραμικρή αμφιβολία: «Δεν διατηρώ απλώς στο ακέραιο την αυτοπεποίθησή μου, κύριοι. Παραμένω ηγέτης». Μέθοδος δική του. Καν-ενός άλλου!

Πριν από επτά-οκτώ χρόνια, όταν αγωνιζόταν στη Γιουβέντους, ο Ολλανδός Φαν ντερ Σαρ είχε διανύσει παρατεταμένη περίοδο αστάθειας και λαθών –οι οπαδοί του Παναθηναϊκού θα το θυμούνται με... χαρά. Κάθε φορά που υπέπιπτε σε σοβαρό σφάλμα έδινε την εντύπωση ότι χανόταν στην εσωστρεφή θλίψη του. Τον έβλεπες και σχεδόν τον λυπόσουν. Επειτα από κάθε μοιραίο λάθος του, ο Ιταλός Τόλντο έδειχνε σαν τον μαθητή που λέει στον δάσκαλο: «Βλέπεις ότι στενοχωρήθηκα ήδη που πιάστηκα αδιάβαστος, δεν έχει νόημα να με κατσαδιάσεις κι από πάνω».

Περισσότερο αγέρωχος αλλά όχι ανέκφραστος ο συμπατριώτης του ο Μπουφόν, όταν «την παθαίνει» αφήνει τις εκφράσεις του να ακροβατήσουν ανάμεσα στο «φταίω, ανάθεμά με» και το «δυνατά, πάμε, εγώ είμαι εδώ και δεν θα την ξαναπατήσω». Ο Καν, αντιθέτως, είχε κάτι που δεν το θυμάμαι στη «γλώσσα των εκφράσεων» κανενός τερματοφύλακα, συμπεριλαμβανομένων και των Γερμανών (Μάγερ, Σουμάχερ): νόμιζες ότι κάποιον θα ήθελε να... φάει ζωντανό! Σε κάθε περίπτωση. Αν είχε κάνει λάθος ο ίδιος, για να εκτονωθεί. Αν είχε σφάλει η άμυνα, για να τη συνετίσει.

Επειτα από τα ξεσπάσματα και κλάματα του Γκασκόιν, μετά την ψυχική κατάπτωση του Λοκό, η περιπέτεια του Σεμπάστιαν Ντάισλερ έδειξε ότι ακόμα και οι Γερμανοί ποδοσφαιριστές, υπό ειδικές, πιεστικές συνθήκες, μπορεί να αποδειχθούν εύθραυστοι. Αν η παραδοσιακή ποδοσφαιρική μυθολογία εμμένει στον τύπο του «ατσάλινου Γερμανού ποδοσφαιριστή», μπορεί να αναζητήσει κάποιο συμβολισμό στον «άγριο Καν». Είτε ήταν πηγαία είτε απόρροια τακτικής, αυτή η αγριάδα θα μείνει στις μνήμες μας ως «σήμα κατατεθέν» ενός μεγάλου τερματοφύλακα.