Περί πολιτικού χρήματος...

Mια φορά κι έναν καιρό, στο νεαρό ελληνικό κράτος του 19ου αιώνα, δρούσαν τρία κόμματα. Το Ρωσικό, το Γαλλικό και το Αγγλικό. Ποιος ξέρει, ίσως ήλθε η στιγμή τα δύο σημερινά κόμματα εξουσίας -Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ- να «τεντώσουν» πάλι τις κεραίες με τις οποίες επεξεργάζονται όσα συμβαίνουν διεθνώς. Γιατί; Μα για να μελετήσουν τις διαφορετικές «σχολές» και τάσεις που χαρακτηρίζουν το κεφάλαιο «πολιτικό χρήμα - μίζες - αρπαχτές». Να δουν πώς ακριβώς γίνονται αλλού οι «δουλειές», βρε αδελφέ.

Οι σχολές αφθονούν. Από εκείνες που παραπέμπουν στα ελληνικά κόμματα του 19ου αιώνα, η ρωσική σχολή διαφθοράς μάλλον εξαιρείται. Δεν προσφέρεται για αντιγραφές και παραλληλισμούς, διότι διαμορφώθηκε ιστορικά υπό συνθήκες άλλες: σοβιετική νομενκλατούρα, πράκτορες της Κα Γκε Μπε με γνωριμίες και «τεχνογνωσία» του «αρπάζειν», προσοδοφόρα εποχή Γιέλτσιν - άντε να βρεις αντιστοιχίες με τα καθ' ημάς. Με τη γαλλική και την αγγλική σχολή, όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Μια σταχυολόγηση -ηθών και πεπραγμένων- μάλλον επιβάλλεται.

Στη Γαλλία φαίνεται να ισχύει το «χαλαρά». Χαρακτηριστική περίπτωση, μια εξέχουσα μορφή της γαλλικής πολιτικής ζωής. Ο Βαλερί Ζισκάρ ντ' Εστέν. Στη δύση της δεκαετίας του '70 ο πρόεδρος ντ' Εστέν δέχθηκε διαμάντια ως δώρο -μεγάλης αξίας, μάλιστα- του Μποκάσα. Του τέως δικτάτορα της Κεντρικής Αφρικής, πάλαι ποτέ τοποτηρητή των γαλλικών συμφερόντων στη «Μαύρη Ηπειρο». Το δώρο δεν ήταν αυτό που λέμε «μίζα», ο Μποκάσα δεν διεκδικούσε δουλειές στη Γαλλία. Μοιραία όμως στιγμάτισε, τότε, τον ντ' Εστέν το γεγονός ότι δέχθηκε τα διαμάντια ενός ανθρώπου που, αφενός, είχε αποδεδειγμένα διαπράξει απίστευτες αγριότητες και, αφετέρου, είχε ληστέψει τον όποιο πλούτο διέθετε η χώρα του: μόνο τα διαμάντια και τα ρουμπίνια του στέμματος που φορούσε ο Μποκάσα, όταν αυτοανακηρύχτηκε αυτοκράτορας, αντιστοιχούσαν στο 4% του ετήσιου ΑΕΠ της χώρας!

Ο κεντροδεξιός Ντ' Εστέν ηττήθηκε στις εκλογές του 1981 από τον σοσιαλιστή Μιτεράν, αλλά αυτό μάλλον θα συνέβαινε ούτως ή άλλως - τέτοιο ήταν το γενικό πολιτικό κλίμα στη Γαλλία, τότε. Αλλες συνέπειες; Ουδεμία. Τα διαμάντια μπορεί να είναι παντοτινά, η εξ αυτών προκύψασες επικρίσεις όμως αποδείχθηκαν προσωρινές. Ο 21ος αιώνας βρήκε τον Ντ' Εστέν ως αξιοσέβαστο παράγοντα της γαλλικής πολιτικής σκηνής και επιπροσθέτως του επιφύλαξε πανευρωπαϊκά κλέη: βραβείο Καρλομάγνου και προεδρική καρέκλα στη συντακτική συνέλευση για το Ευρωσύνταγμα!

Ο Σιράκ είχε κατηγορηθεί για διαφθορά όταν ήταν δήμαρχος Παρισιού, αλλά με την έναρξη της θητείας του ως προέδρου κάθε διαδικασία διερεύνησης ανεστάλη. Κατά την τελευταία δεκαετία, μία μόνο πραγματικά σοβαρή υπόθεση εμπλοκής Γάλλου πολιτικού σε οικονομικό σκάνδαλο έφθασε στα δικαστήρια. Ηταν εκείνη του Ρολάν Ντιμά, υπουργού Εξωτερικών κατά την περίοδο 1988-1993. Κατηγορήθηκε για ανάμειξη στο σκάνδαλο της εταιρείας Elf Aquitaine. Το 2001, στην πρωτόδικη διαδικασία, κρίθηκε ένοχος κατάχρησης και υπεξαίρεσης δημόσιου χρήματος. Καταδικάστηκε σε φυλάκιση, αλλά το εφετείο τον απάλλαξε από τις κατηγορίες το 2003.

Πολιτικά ήθη που ευνοούν τη λήθη, δικαστική εξουσία την οποία δεν χαρακτηρίζει ιδιαίτερη «πρεμούρα» να σκαλίσει, να αποκαθηλώσει, να υιοθετήσει «ιταλικά πρότυπα»: εικάζω ότι πολλοί Ελληνες πολιτικοί θα ενθουσιάζονταν με το «γαλλικό μοντέλο», βέβαιοι όντες πως είναι ούτως ή άλλως απρόσβλητοι από έναν αλλόκοτο «ιό» που κυκλοφορεί κατά καιρούς στο Παρίσι. Τον «ιό» μιας (κατά πολλούς) ανεξήγητης προσωπικής ευθιξίας. Διότι, πώς να το κάνουμε, δεν είναι απλό φαινόμενο δύο αυτοκτονίες σε ισάριθμα έτη - στη Γαλλία κι όχι την Ιαπωνία του «χαρακίρι». Την πρωτομαγιά του 1993 αυτοκτόνησε ο πρώην πρωθυπουργός Πιέρ Μπερεγκοβουά. Το ίδιο έπραξε, το επόμενο έτος, ο σύμβουλος του Μιτεράν, Φρανσουά ντε Γκροσβούρ, του οποίου το όνομα είχε εμπλακεί σε υπόθεση χρηματιστηριακής αισχροκέρδειας. Θέλετε να μάθετε ποια κατηγορία βάρυνε τον Μπερεγκοβουά; Οτι κάποιος φίλος του τραπεζίτης φρόντισε να του δοθεί άτοκο δάνειο, για να αγοράσει διαμέρισμα. Θα στοιχημάτιζα ότι κάτι τέτοιο πολλοί Ευρωπαίοι πολιτικοί, σήμερα, δεν θα το θεωρούσαν καν αξιόμεμπτο.

Στην Αγγλία, πάλι, υπάρχει πρωτόκολλο, στυλ, σεβασμός στις παραδόσεις. Το επιβεβαιώνει η φύση των δικαστικών μικροπροβλημάτων που αντιμετώπισε ο Τόνι Μπλερ, κληθείς δύο φορές να καταθέσει, προς το τέλος της πρωθυπουργικής θητείας του. Πρόκειται για την υπόθεση «χρηματοδοτείς και γίνεσαι λόρδος» - με όσα ευεργετήματα συνεπάγεται η τιμή αυτή, πέραν της ικανοποίησης μιας ματαιοδοξίας: το 2006 ο Μπλερ είχε εισηγηθεί στη Βουλή των Λόρδων να απονεμηθούν τίτλοι ευγενείας σε κάμποσα πρόσωπα, τα οποία, σύμφωνα με τα ρεπορτάζ του βρετανικού Τύπου, ήσαν σημαντικοί χρηματοδότες του κυβερνώντος Εργατικού Κόμματος.

Στην Αγγλία, πάντως, υφίσταται μια άλλη, ειδική σχέση ανάμεσα στους πολιτικούς ηγέτες και το επιχειρηματικό χρήμα. Μια σχέση που θα έκανε όσους (άλλους) Ευρωπαίους πολιτικούς διετέλεσαν πρωθυπουργοί να ζηλέψουν: κάθε Βρετανός πρωθυπουργός, μόλις αποστρατεύεται, πιάνει δουλειά ως σύμβουλος σε κάποια αμερικανική εταιρεία, με αμοιβή -εννοείται- εξαιρετικά υψηλή. Πραγματικό εθιμικό δίκαιο! Με τη σειρά: ο Εντουαρντ Χιθ μπήκε στο μισθολόγιο της εταιρείας συμβούλων επιχειρήσεων «Αρθουρ Αντερσεν». Η Μάργκαρετ Θάτσερ το έριξε στα τσιγάρα, βρίσκοντας δουλειά στη «Φίλιπ Μόρις». Ο Μέιτζορ προσελήφθη στην επενδυτική «Καρλάιλ». Ο Μπλερ στην «J.P. Μorgan». Οπως έγραψε η ισπανική εφημερίδα «Ελ Παΐς», μπορεί να «είναι επιδερμικές οι οικονομικές γνώσεις του Μπλερ, όμως η αμερικανική εταιρεία αγοράζει την επιρροή και τις γνωριμίες του». Τυπικώς τουλάχιστον, ο «θεσμός» δεν θεωρείται επιλήψιμος, καθ' όσον η «διαπλοκή» αφορά τέως πολιτικούς ηγέτες. Ναι, τέτοια μέριμνα για τα πρωθυπουργικά ΚΑΠΗ - και μετά σου λένε πως το αγγλοσαξονικό σύστημα ασφάλισης χωλαίνει!

ΥΓ.: Προσεχώς, η μοναδική ιταλική σχολή. Οταν η διαφθορά «Νο2» κάνει την προηγούμενη να φαντάζει σκέτη αθωότητα.