Εξουσία και ηθική

Πριν από 40 ακριβώς χρόνια ο δήμαρχος Πειραιά Ομηρος Σκυλίτσης έκλεινε τα «σπίτια» της Νοταρά και τα περισσότερα μπαρ της Φίλωνος στην Τρούμπα, έδινε άδεια να χτιστεί ένας ουρανοξύστης στο λιμάνι που θα υποκαθιστούσε την αγορά και έκανε εγκαίνια στα «Νερά που χορεύουν» στο Πασαλιμάνι. Σαράντα χρόνια πριν, ελάχιστοι Πειραιώτες καταλάβαιναν και κανένας δεν μπορούσε να αντισταθεί στο βίαιο τέλος του παλιού Πειραιά. Αντίθετα, χιλιάδες «βλάχοι» που εκείνη την εποχή συνέρρεαν στον Πειραιά, χαίρονταν που οι τσεμπεροφόρες που κουβαλούσαν δεν θα προσβάλλονταν από τα κορίτσια του λιμανιού και θα μπορούσαν να απολαμβάνουν το κασάτο τους στου Φλόκα στο Πασαλιμάνι, παρακολουθώντας τα νερά που χόρευαν. Τα οποία ήταν κάτι πίδακες που άλλαζαν κατεύθυνση και ύψος σε ένα συντριβάνι, το οποίο άλλαζε χρώματα κάτω από τους ήχους γελοίων βιενέζικων βαλς, που στην επαρχία περνάνε για κλασική μουσική. Το 1968 συνειδητά κατάλαβα την άποψη της εξουσίας για την ηθική και την αισθητική και η υπόθεση ΕΡΤ-Κούλογλου δεν θα γίνει φυσικά αιτία να την αλλάξω.

Ομολογώ ότι ελάχιστες φορές έχω παρακολουθήσει εκπομπή του Στέλιου Κούλογλου. Μαζί με την απέχθειά μου για την κρατική αισθητική υπάρχει μια ανάλογη ανία για τις αριστερές εκπομπές. Είναι σαν τα καουμπόικα έργα, που ξέρεις ότι αυτός με τα μαύρα είναι η κουφάλα και στο τέλος θα τη φάει, και τα κείμενα του Διονύση Ελευθεράτου, που επίσης ξέρεις ότι αν το φυλάκιο της αστυνομίας στη Βουλή πάρει φωτιά, τη «μολότοφ» πέταξαν αστυφύλακες που φόραγαν κουκούλες. Διάβαζα τους τίτλους των εκπομπών του Κούλογλου και κάπου το καταλάβαινα. Αν ο τίτλος είχε «Αμερικανοί και Ιράν», τα καθίκια θα ήταν οι Αμερικανοί, αν ήταν για τα μεταλλαγμένα κάποιοι αδίστακτοι κονομάγανε σε βάρος του κοσμάκη και αν είχε 11 Σεπτεμβρίου, οι καριόληδες οι Αμερικανοί και πάλι φταίγανε, που τους ρίξανε τους ουρανοξύστες. Από την άλλη, όμως, πρέπει να πω ότι οι εκπομπές του Κούλογλου ήταν μια άρτια παρουσίαση της αριστερής άποψης για τη ζωή. Σας ενοχλούν, κύριε Χρήστε Παναγόπουλε και κύριε Δημήτριε (σ.σ.: αυτό το Δημήτριε με σκοτώνει) Γόντικα; Δημιουργήστε μια αντίστοιχη δεξιά προσέγγιση στα γεγονότα, από το να κοτσάρεται έναν υπουργό απέναντι στον Κοτάκη και την Παναγιωταρέα για να απαντάει στις «καυτές» ερωτήσεις τους…

Οσο για το κόψιμο της εκπομπής ανάμεσα στα δύο θέματα που αναφέρθηκαν «Τη γενιά των 700 ευρώ» και το «Από τον Μάο στους Ολυμπιακούς», ας μου επιτραπεί να πιστεύω ότι την εκπομπή έφαγε το δεύτερο θέμα. Ενώ το θέμα με τη γενιά των 700 είναι τόσο προβλέψιμο, που μοιάζει σαν να το έχεις δει, το θέμα με τους Ολυμπιακούς κρύβει εκπλήξεις ελληνικού ενδιαφέροντος. Τα χρυσά παιδιά της «Madame» που έδρασαν το 2004, γίνονται τώρα πλατινένια στην Κίνα και κάποια παιδιά της κρατικής τηλεόρασης δεν θα θέλανε να χαλάσουν νταραβέρια.


Επειδή στα ελληνικά δεν ξέρω τη μετάφραση του entrepreneur ενώ όλοι ξέρουμε τη μετάφραση του businessman, από σήμερα έχουμε την ευκαιρία να καταλάβουμε τη διαφορά με εφαρμοσμένη μέθοδο. Entrepreneur είναι ο Ανδρέας Βγενόπουλος. Businessman ο Γιάννης Βαρδινογιάννης.

Στα χρόνια που ο Γιάννης Βαρδινογιάννης είτε μόνος, είτε με πρόεδρο και μάνατζερ τον Αγγελο Φιλιππίδη, κυβέρνησε τον Παναθηναϊκό έκανε μια τρύπα στο νερό. Αν και ξόδεψε ουκ ολίγα χρήματα σε μεταγραφές, συγκρούστηκε με τον Ολυμπιακό και κέρδισε τη μάχη στις μεταγραφές του Μιχάλη Κωνσταντίνου, του Σπυρόπουλου και του Σαλπιγγίδη, αν και έφερε στον Παναθηναϊκό τον Μπίσκαν από τη Λίβερπουλ και τον Κονσεϊσάο, σήμερα οι περισσότεροι πιστεύουν ότι ποτέ δεν έβαλε το χέρι στην τσέπη για μεταγραφές. Βρίσκεται στην κόντρα με το μεγαλύτερο μέρος της εξέδρας, τους παλαίμαχους και με μεγάλο μέρος του Τύπου. Δεν είναι και λίγο.

Στο σκάρτο τρίμηνο που ο Ανδρέας Βγενόπουλος ανακοίνωσε την ύπαρξη της «ΠΕΚ» κοντεύει να γίνει ίνδαλμα της κερκίδας. Χωρίς να έχει παρουσιάσει τους επενδυτές που έχει ανακοινώσει, χωρίς να έχει βάλει χρήματα, χωρίς να έχει κάνει κάτι ουσιαστικό, έχει τον κόσμο στο πλευρό του, τον Τύπο να τον έχει στα πούπουλα και έχει πετύχει αυτό που έμοιαζε αδύνατον. Να ξεπεράσει τους Γιαννακόπουλους στην κούρσα «υποψήφιοι σωτήρες του Παναθηναϊκού». Δεν είναι και λίγο. Και τώρα το γιατί.

Η διαφορά ανάμεσα στον businessman και τον entrepreneur είναι ότι ο πρώτος διοικεί επιχειρήσεις ενώ ο δεύτερος στήνει επιχειρήσεις του θεάματος, που πρέπει να προσελκύσουν το κοινό. Δεν ξέρω αν ο Ανδρέας Βγενόπουλος έχει βοηθηθεί από τις εμπειρίες του στις διαπραγματεύσεις εξαγοράς επιχειρήσεων, αλλά είναι μανούλα στο να γοητεύει τον κόσμο. Το αντίθετο δηλαδή από τον Γιάννη Βαρδινογιάννη.

Ο Γιάννης Βαρδινογιάννης έχει κάνει φιλότιμες προσπάθειες να μπει στον ρόλο του entrepreneur. Μετά το «ντου» στην Παιανία, που ακολούθησε το ματς της Ριζούπολης, είχε προσκαλέσει τους αρχηγούς των οργανωμένων και ύστερα από συζήτηση για το τι θα γίνει με την ομάδα, είχαν φάει πίτσες και παρακολουθήσει τον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ. Το φθινόπωρο του ίδιου χρόνου είχε προσκαλέσει μερικές δημοσιογραφικές μούρες στη σουίτα του στο «Meridien» για να ξεκινήσει μια συνεργασία επικοινωνίας. Στην Παιανία με τον Ζάετς δεν είχε πρόβλημα να φορέσεις τα αθλητικά παπούτσια και να παίξει ποδόσφαιρο. Σήμερα ο Παναθηναϊκός παίζει στη Λεωφόρο και οι διαδηλωτές είναι περισσότεροι από τους θεατές, με το φαινόμενο των λιπασμάτων της Καβάλας, η επικοινωνία περιορίστηκε στους μπιστικούς και η σχέση με τους παίκτες περνάει μέσα από τον πάντα δημοφιλή Γιάσμινκο Βέλιτς. Ο Γιάννης Βαρδινογιάννης λιγότερο έκανε λάθη και περισσότερο ακολούθησε τον τρόπο που έμαθε ότι διοικούνται οι επιχειρήσεις από τον πατέρα και τον θείο του. Με μια ιεραρχία που ο ιδιοκτήτης είναι ο πατέρας–πατερούλης που πότε επιβραβεύει και πότε τιμωρεί τα παιδιά του. Ενα σύστημα που στην εποχή του Γιώργου Βαρδινογιάννη και τα πενταετή συμβόλαια των max 20 εκατ. δραχμών δούλευε μια χαρά. Αλλά που στη σημερινή πραγματικότητα των εκατομμυριούχων σε ευρώ παικτών και των διετών και τριετών συμβολαίων, δεν μπορεί να λειτουργήσει. Τώρα προσέξτε τη διαφορά με τον Αντρέ.

Ο οποίος ομολογεί ένα λάθος: «Δεν έπρεπε να βγούμε με ανακοίνωση μετά τα τέσσερα από τον Ολυμπιακό». Ενστικτωδώς ο Βγενόπουλος το είχε πιάσει ότι με την ανακοίνωση μετά την «τεσσάρα» είχε δώσει την εικόνα ότι είναι ένα κοράκι, που περιμένει την καταστροφή για την εκμεταλλευτεί. Φυσικά δεν επανέλαβε το λάθος. Μετά το ματς με την Ξάνθη αλλά και τον ΟΦΗ, από την «ΠΕΚ» διακριτική σιωπή. Το δεύτερο που κατάλαβε ο Ανδρέας Βγενόπουλος είναι ότι ο κόσμος του Παναθηναϊκού έχει γκαστρωθεί από τη διαμάχη ανάμεσα στους Βαρδινογιάννηδες και του Γιαννακόπουλους. Κάποιος μπορεί να συμπαθεί τους μεν ή τους δε, αλλά είναι απίθανο όταν ήταν παιδάκι και πήγαινε σχολείο να έλεγαν τα άλλα παιδάκια «είμαι Ολυμπιακός» και «είμαι ΑΕΚ» και αυτός να έλεγε «εγώ είμαι Θανάσης». Επίσης, ο Βγενόπουλος πρέπει να κατάλαβε ότι ο κόσμος έχει βαρεθεί τους τυπάδες που δηλώνουν ηγέτες. Αποφάσισε, λοιπόν, να παίξει τον ρόλο του γεφυροποιού. Οχι μόνο να μιλάει και με τις δύο πλευρές, αλλά να μεταφέρει και τα μηνύματα της μιας στην άλλη, όπως χθες, που μετά τη συνάντηση με τον Βαρδινογιάννη πήγε αμέσως και ανοιχτά ενημέρωσε τον Παύλο.

Ο Ανδρέας Βγενόπουλος έχει επίσης μια ενστικτώδη αντίληψη για το τι θέλει το κοινό. Χρόνια τώρα οι τσατσοφωνίστες της διοίκησης προσπαθούσαν να κάνουν τον κόσμο να αντιπαθήσει τον Σωτήρη Κυργιάκο, επειδή προσπάθησε να ρίξει οικονομικά τον Παναθηναϊκό. Για τον οπαδό όμως του Παναθηναϊκού ο Κυργιάκος είναι αυτός που έβγαλε από το ματς τον Τζιοβάνι και ελάχιστα ενδιαφέρει αν έπρεπε να πληρώσει αποζημίωση στη διοίκηση. Οπως και το ελαφρύ χέρι του Βγενόπουλου διακρίνω στη διαπραγμάτευση με τον Ντούσαν Μπάγεβιτς. Χωρίς Βγενόπουλο όλο και σε κάποιον εγωισμό θα είχε σκαλώσει η δουλειά, όλο και κάποιο λόγο θα είχε βρει για να είναι θιγμένος ο Μπάγεβιτς ή ο Βαρδινογιάννης. Ανεξαρτήτως του ποιος κάνει τη διαπραγμάτευση, το πνεύμα συνδιαλλαγής του Βγενόπουλου είναι φανερό.


Σε κάθε άνθρωπο που έχει ασχοληθεί με τον κόσμο του θεάματος, που ανήκει και το ποδόσφαιρο, είναι φανερό ότι ο Ανδρέας Βγενόπουλος είναι γεννημένος entrepreneur. Ιμπρεσάριος και επικοινωνιολόγος. Ντεμοτέχνης χωρίς την ανάγκη του ντεμοτεχνείου. Τώρα για τον Βγενόπουλο πλησιάζει το επόμενο τεστ. Η ώρα που θα πρέπει να δείξει και λεφτά. Δικά του ή άλλων, είναι αδιάφορο, αλλά η κίνηση θα είναι που ενδιαφέρει. Εάν δεν δείξει, το επόμενο μάθημα των αγγλικών θα είναι η διαφορά ανάμεσα σε έναν entrepreneur και ένα snake oil salesman.