Μάνατζερ. Αναγκαίο κακό ή απαραίτητος διαμεσολαβητής;

Οι μάνατζερ και ο τρόπος που κινούνται στον κόσμο του ποδοσφαίρου είναι από τις πιο ενδιαφέρουσες συνιστώσες του εμπορευματοποιημένου παιχνιδιού. Ενδιαφέρουσες γιατί οι μάνατζερ, ως μεσάζοντες, είναι αναγκασμένοι να κινούνται στο σύνορο προσκηνίου–παρασκηνίου, την ώρα που παραμένει στο σκοτάδι όλο το σύστημα αμοιβών τους. Δεν ήταν και λίγες οι περιπτώσεις τα τελευταία χρόνια που διάφοροι παρουσιάστηκαν ως μάνατζερ -χωρίς να έχουν αυτή την ιδιότητα- με στόχο να βγάλουν εύκολο χρήμα εκμεταλλευόμενοι τη θέληση κάποιων -νεαρών κυρίως- ανθρώπων να παίξουν ποδόσφαιρο.

Πολλές τέτοιες περιπτώσεις έφθασαν στα δικαστήρια στη Γαλλία, στο Βέλγιο και τη Γερμανία, αλλά είναι και εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, οι τραγικές περιπτώσεις νεαρών από την Αφρική που με διαβατήριο το ποδόσφαιρο θέλησαν να ξεφύγουν από τη δυστυχία και έπεσαν θύματα δουλεμπόρων που ισχυρίζονταν ότι ήταν μάνατζερ. Πριν από τις αλλαγές στο ρυθμιστικό πλαίσιο της επαγγελματικής δραστηριότητας των μάνατζερ, που υιοθέτησε η ΦΙΦΑ ύστερα από τις υποδείξεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ώστε να είναι συμβατές με το κοινοτικό δίκαιο, η ίδια η παγκόσμια ομοσπονδία ποδοσφαίρου είχε διαπιστώσει από καταγγελίες που είχαν φθάσει στα γραφεία της ότι αρκετοί εκμεταλλεύονταν την ασάφεια του πλαισίου δραστηριότητας των μάνατζερ και είχαν υποπέσει σε αξιόποινες πράξεις.

Η σύνθετη φύση του σύγχρονου ποδοσφαίρου, ενός κόσμου στον οποίο διακινούνται δισεκατομμύρια ευρώ χωρίς πολλές φορές να μπορεί να ελεγχθεί η προέλευσή τους, είναι σαφές ότι υπαγορεύει την υψηλή κατάρτιση και εξειδίκευση όσων ασχολούνται με αυτό, συνεπώς και των μάνατζερ. Η Ευρωπαϊκή Ενωση αναγνώρισε στη ΦΙΦΑ το δικαίωμα να ελέγχει τους κανόνες που διέπουν το πλαίσιο της επαγγελματικής δραστηριότητας των μάνατζερ, αρκεί να είναι ένα πλαίσιο που δεν θα θέτει διακρίσεις και θα προωθεί μια αθλητική αντίληψη σύμφωνη με τους νόμους. Κάθε ποδοσφαιρική συνομοσπονδία μπορεί να θέσει τους δικούς της κανόνες για τη δραστηριότητα των μάνατζερ, οι οποίοι θα βασίζονται και θα βρίσκονται σε συμφωνία με τις γενικές αρχές της ΦΙΦΑ.

Ως γενική αρχή, αξίζει να γνωρίζετε ότι οι ποδοσφαιριστές και οι σύλλογοι μπορούν να χρησιμοποιούν μάνατζερ που έχουν πάρει άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος από την ποδοσφαιρική ομοσπονδία της χώρας της οποίας είναι πολίτες ή στο έδαφος της οποίας ασκούν τη δραστηριότητά τους τα τελευταία δύο -τουλάχιστον- χρόνια. Κάθε πρόσωπο που θα ήθελε να ασκήσει το επάγγελμα του μάνατζερ πρέπει να στείλει μία αίτηση στην ομοσπονδία ποδοσφαίρου που να γνωστοποιεί την πρόθεσή του, να έχει λευκό ποινικό μητρώο και να πληροί τους όρους και τις προϋποθέσεις που περιγράφονται στο ρυθμιστικό πλαίσιο της ΦΙΦΑ (στο site www.fifa.com μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να βρουν περισσότερες πληροφορίες). Ολοι όσοι θέλουν να αποκτήσουν άδεια εξασκήσεως του επαγγέλματος του μάνατζερ πρέπει να δώσουν γραπτές εξετάσεις στην ποδοσφαιρική ομοσπονδία της χώρας στην οποία ασκούν τη δραστηριότητά τους. Είναι σημαντικό ότι τον ρόλο του μάνατζερ δεν μπορούν να αναλάβουν εταιρείες ή ποδοσφαιρικές ομάδες. Στις γενικές αρχές του πλαισίου επαγγελματικής δραστηριότητας των μάνατζερ αναφέρεται ότι οι ομάδες και οι ποδοσφαιριστές δεν μπορούν να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες μη εξουσιοδοτημένων μάνατζερ, εκτός αν ο μάνατζερ είναι συγγενής του παίκτη ή δικηγόρος που έχει άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος.

Οι συγγενείς των ποδοσφαιριστών και οι δικηγόροι απαλλάσσονται από τη διαδικασία των γραπτών εξετάσεων. Οι μάνατζερ, για να πάρουν την άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος, πρέπει να εγγυηθούν ότι έχουν την οικονομική δυνατότητα να καλύψουν ενδεχόμενες απαιτήσεις ομάδων ή ποδοσφαιριστών για τυχόν λάθη ή παραλείψεις τους. Αν το εισόδημά τους και η γενικότερη οικονομική τους επιφάνεια δεν κρίνονται επαρκείς, πρέπει να καταθέσουν και μία αρκετά μεγάλη εγγυητική επιστολή τράπεζας. Εχω την εντύπωση, πάντως, ότι θα ήταν πολύ ενδιαφέρον αν η ΕΠΟ μας ενημέρωνε κάθε χρόνο για τα άτομα που έχουν την άδεια του μάνατζερ και δραστηριοποιούνται στον ελληνικό χώρο.

Η «καταραμένη ομάδα»

Πολλές φορές σκέφτομαι πόσο λίγα γνωρίζουμε για τους ανθρώπους που γράφουν ιστορία στον χώρο του ποδοσφαίρου. Ας πάρουμε τον Μπράιαν Κλαφ, για παράδειγμα. Ο Κλαφ ήταν ένας εκκεντρικός χαρακτήρας, αν θεωρήσουμε ότι εκκεντρικός είναι αυτός που δεν ακολουθεί τους δεδομένους κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς. Τα media τον λάτρεψαν. Δεν του άρεσε να κινείται σύμφωνα με το ρεύμα. Δεν κρατούσε τη γλώσσα του και απέφευγε τα κλισέ σε μία εποχή που ποδοσφαιριστές και προπονητές μιλούσαν με κλισέ (πράγμα που συνεχίζουν να κάνουν). Τολμούσε πράγματα που άλλοι θεωρούσαν πως ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθούν. Δεν κολάκευε ποδοσφαιριστές. Ηταν εκπρόσωπος μιας εποχής που έχει περάσει ανεπιστρεπτί και στην οποία ο προπονητής καθόριζε την πορεία του ποδοσφαιριστή και όχι ο πολυεκατομμυριούχος ποδοσφαιριστής τη μοίρα του προπονητή. Του άρεσε να προγραμματίζει όσο και να αυτοσχεδιάζει.

Η ευφυΐα του βρισκόταν στο γεγονός ότι μπορούσε να πάρει μέτριους ποδοσφαιριστές και μπολιάζοντάς τους με έναν-δύο μεγάλους ποδοσφαιριστές να τους μεταμορφώνει σε πρωταθλητές. Οταν το ποδόσφαιρο πέρασε στην εποχή της οικονομικής πόλωσης με τα εκατομμύρια της Πρέμιερσιπ και του Τσάμπιονς Λιγκ, ο Μπράιαν Κλαφ πέθανε. Το νέο σύστημα δεν μπορούσε να επιτρέψει τα θαύματα. Θαύματα που πετύχαινε χάρη στη συνεργασία του βοηθού του, Πίτερ Τέιλορ, που ήταν ένας εξαίρετος κριτής χαρακτήρων και μπορούσε να καταλάβει πώς ένιωθαν και τι σκέφτονταν οι ποδοσφαιριστές. Το δίδυμο Κλαφ-Τέιλορ κυριάρχησε στην ποδοσφαιρική πραγματικότητα της Αγγλίας τη δεκαετία του '70. Οι δυο τους γνωρίστηκαν από την εποχή που ήταν ακόμη ποδοσφαιριστές στη Μίντλεσμπρο.

Ο Τέιλορ αναπληρωματικός τερματοφύλακας και ο Κλαφ ένας εξαιρετικά ταλαντούχος νεαρός ποδοσφαιριστής. Από τότε γεννήθηκε μια φιλία που εξελίχθηκε σε μια εξαιρετική ποδοσφαιρική συνεργασία. Μια συνεργασία που δεν ευδοκίμησε στον πάγκο της εθνικής Αγγλίας, γιατί ο Κλαφ ήθελε να είναι το απόλυτο αφεντικό και ήταν αδύνατο να συμβεί κάτι τέτοιο με τους δεινόσαυρους της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας. Γιατί τα γράφω όλα αυτά; Γιατί αυτόν τον καιρό διαβάζω ένα βιβλίο με τίτλο «Καταραμένη ομάδα» («The Damned United») του David Peace. Οι «Times» το χαρακτήρισαν «πιθανόν το καλύτερο μυθιστόρημα γύρω από το ποδόσφαιρο που γράφτηκε ποτέ». Τι αφορά; Τις 84 μέρες που ο Κλαφ βρέθηκε στον πάγκο της Λιντς μετά την αποχώρηση του Ντον Ρέβι. Αριστούργημα. Μέχρι να μεταφραστεί στα ελληνικά, αναζητήστε το στο Amazon.

Τι τρέχει με τις αγορές;

Η εφημερίδα «Financial Times» δημοσίευσε προχθές μία συνέντευξη του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μανουέλ Μπαρόζο, στην οποία ο Πορτογάλος πολιτικός ομολογεί ότι στην Ευρώπη παρατηρείται μία άνοδος των πιέσεων για προστατευτισμό, ακόμα και μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων που παραδοσιακά υποστηρίζουν τις ελεύθερες αγορές. Με αυτό το μπάχαλο που έχει γίνει στις αγορές όλου του κόσμου, με τα παιχνίδια των κερδοσκόπων, την εκτόξευση των τιμών του πετρελαίου και την ελεύθερη πτώση του δολαρίου, οι τάσεις οικονομικού προστατευτισμού -σύμφωνα με τον Μπαρόζο- δεν εκδηλώνονται μόνο στην Ε.Ε., αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο Πορτογάλος επίτροπος, πάντως, ανέφερε ότι κάποιοι πολιτικοί από την ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά είναι σήμερα πιο συντηρητικοί απέναντι στις ελεύθερες αγορές σε σχέση με το παρελθόν. Δεν έκρυψε πως οι Ευρωπαίοι έχουν αναστατωθεί από την ανάδυση της Κίνας σε οικονομική δύναμη του πλανήτη και το τεράστιο εμπορικό πλεόνασμα που αυτή έχει με την Ε.Ε. Είδες ο φιλελευθερισμός και η παγκοσμιοποίηση;