«Για σκότωνε τον βασιλιά, για μην τον φοβερίζεις...»

O αγώνας στο Καραϊσκάκη είχε λήξει πριν από είκοσι λεπτά. Το κινητό ήχησε. Καλούσε ο Σπύρος. Παλιόφιλος, φιλόλογος, γαύρος ένθερμος. Στο γήπεδο ήταν. Το ηχόχρωμα της άγριας χαράς δέσποζε στη βραχνιασμένη φωνή του. «Δεν ξέρω τι θα γράψετε εσείς οι δημοσιογράφοι, αλλά εδώ ταιριάζει γάντι κάτι από τον «Καπετάν Μιχάλη» του Καζαντζάκη: «Για σκότωνε τον βασιλιά, για μην τον φοβερίζεις».

Ομολογώ ότι δυσκολεύομαι ακόμη να διαγνώσω ποια ακριβώς «φοβέρα» ενεργοποίησε αποτελεσματικότερα τα ανακλαστικά της καλώς νοούμενης «ερυθρόλευκης ψύχωσης» –διότι η ψύχωση, όπως και η χοληστερίνη, είναι καλή ή κακή. Οι υπερφίαλες δηλώσεις του Γκούμα μετά το κυριακάτικο ντέρμπι; Οι «πολεμικές ιαχές» του φίλα προσκείμενου στον ΠΑΟ Τύπου και οι εκκλήσεις του να δοθεί η χαριστική βολή στον «υπερτιμημένο» Ολυμπιακό ή μήπως η παρακινδυνευμένη επιλογή του Πεσέιρο να ρίξει στη μάχη –μαζί– Σαλπιγγίδη, Παπαδόπουλο και Ν'Ντόι; Ο,τι κι αν ισχύει, η ρήση από τον «Καπετάν Μιχάλη» αποτελεί, όντως, εύστοχο σχόλιο…

«Ουαί τοις ηττημένοις» και δη «τοις συντετριμμένοις», λοιπόν; Ξέρετε, τούτη η συζήτηση επιμερίζεται σε δύο επίπεδα: άλλο είναι τι συμβαίνει γενικώς κι άλλο το ξεχωριστό ειδικό βάρος της συγκεκριμένης συντριβής. Εν αρχή το γενικό: η νίλα μπορεί κάλλιστα ν' αντανακλά τα «ανισόρροπα», τα μη (απολύτως) αντιπροσωπευτικά δεδομένα μιας βραδιάς –και μόνο. Το αξίωμα πως ο εκάστοτε παθών αδυνατεί για χρόνια να «σηκώσει κεφάλι» δεν έχει καμία νομοτελειακή ισχύ. Αφθονα τα (εγχώρια και μη) παραδείγματα –παραθέτουμε δύο: τελικός Κυπέλλου του 1986, Παναθηναϊκός - Ολυμπιακός 4-0. Την επόμενη σεζόν οι «ερυθρόλευκοι» κατέκτησαν το πρωτάθλημα.

Πριν από λίγα χρόνια στην Αγγλία: Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ - Αρσεναλ 6-1. Το τέλος της επόμενης περιόδου βρήκε τους «κανονιέρηδες» πρωταθλητές. Και πάει λέγοντας. Μήπως ο εκάστοτε θριαμβευτής χαμογελά οπωσδήποτε στο τέλος της ίδιας σεζόν κραδαίνοντας κάποιο τρόπαιο; Ούτε εδώ ισχύει το «οπωσδήποτε». Ας θυμηθούμε την τελευταία φορά που ο Παναθηναϊκός επικράτησε του Ολυμπιακού με διαφορά μεγαλύτερη των δύο τερμάτων. Ηταν η σεζόν 1991-92, για το πρωτάθλημα, στο ΟΑΚΑ. Οι «πράσινοι» νίκησαν 3-0. Στο τέλος της περιόδου έμειναν με άδεια χέρια. Οι «ερυθρόλευκοι» κρατούσαν το Κύπελλο, κάτι που φάνταζε σαν πολύτιμο πετράδι σ' εκείνα τα «πέτρινα χρόνια».

Από τα «εν γένει» στα «εν προκειμένω»: τι σημαίνει το 4-0 του Καραϊσκάκη; Αποδεικνύει μήπως ότι οι παίκτες του Παναθηναϊκού είναι συλλήβδην «άχρηστοι» και ο προπονητής «λίγος»; Ασφαλώς όχι –το τελευταίο που χρειάζονται τώρα οι «πράσινοι» είναι νέα σύνδρομα «προγραφών» α λα Ριζούπολη. Δεν ωφελούν όμως και οι πεισματικές εθελοτυφλίες: ο Ολυμπιακός διαθέτει ξεχωριστή ποιότητα στην πρώτη γραμμή του οπλοστασίου του, στον «καλό του» οπλοβαστό (όπως λέγαμε και στον στρατό). Αυτό δεν το μαρτυρά το 4-0. Το σκορ απλώς συνδράμει. Υπενθυμίζει και εν μέρει επιβεβαιώνει όσα καταδεικνύει σε αδρές γραμμές η παρακολούθηση του αγωνιστικού «παλμογράφου» των δύο ομάδων από την αρχή της περιόδου. Σε εγχώριες και μη διοργανώσεις.

Σημαίνει, μήπως, αυτό το 4-0 ότι ο φετινός τίτλος του πρωταθλητή κρίθηκε; Αστεία πράγματα –στο 4-0, άλλωστε, δεν εμπλέκεται μία (σοβαρότατη) διεκδικήτρια του τίτλου, η ΑΕΚ. Ούτε ο Παναθηναϊκός έχασε από τώρα τον τίτλο ούτε τον κέρδισε αυτομάτως ο Ολυμπιακός, ο οποίος, ειρήσθω εν παρόδω, έχει να αντιμετωπίσει έναν εν δυνάμει σκόπελο: την –χιλιοειπωμένη, πλην όμως υπαρκτή– «έλλειψη βάθους» του οπλοβαστού του. Κάπου εδώ, όμως, τελειώνουν τα «τι ΔΕΝ σημαίνει» ο διασυρμός του Παναθηναϊκού. Τι ακριβώς σημαίνει;

Αν μιλάμε για την προσμέτρηση του ψυχολογικού βάρους, η αναπόφευκτη απάντηση είναι: τεράστιο όσο ποτέ. Αν μιλάμε για «ηθικά διδάγματα», τότε ο Παναθηναϊκός έχει –τουλάχιστον– μια ευκαιρία: να πάψει να διαμορφώνει με τρόπο σπασμωδικό και παιδαριώδη την «περιρρέουσα ατμόσφαιρα» πριν και έπειτα από τέτοιες «κομβικές» αναμετρήσεις. Εν αρχή, η επεξήγηση του πρώτου: το 4-0 δεν είναι ένα απλό «ιστορικό» σκορ υπέρ του Ολυμπιακού και σε βάρος του Παναθηναϊκού. Είναι ένα ΑΚΟΜΗ. Κρίκος μιας αλυσίδας (2001, 2003, 2008) που δεν βρίσκει «απαντήσεις». Καμία σχέση, φέρ' ειπείν, με το «μία σου και δύο μου» των 80ς (4-0 ο Ολυμπιακός το '83 –στην παράταση– για το Κύπελλο, 4-0 ο Παναθηναϊκός στον τελικό του '86 και 4-1 για το πρωτάθλημα τη σεζόν 1987-88).

Τούτη η προσθήκη της λέξης «ακόμη» στο «ένα βαρύ σκορ» είναι που πολλαπλασιάζει την οδύνη, μεγεθύνοντας και το πρόβλημα. Καθιστά διαρκές το στιγμιαίο. Προσδίδει διαστάσεις ιστορικής συνέχειας. Συναρτάται μοιραία με τις εκβάσεις των μαχών για τον τίτλο, χρόνο προς χρόνο. Συμβολίζει, έτσι, την πάγια κυριαρχία του «αιώνιου» αντιπάλου –περισσότερο ίσως κι απ' το κρύο μέταλλο των τροπαίων. Κακά τα ψέματα, στην ποδοσφαιρική μας μυθολογία αυτά μετρούν πολύ. Είναι από τους παράγοντες που μπορούν –αυτοτελώς επενεργούντες– να σου στερήσουν νεαρούς οπαδούς και να επιτρέψουν «στους άλλους» να κερδίσουν (τουλάχιστον) ισόποσα. Μένουν χαραγμένα στη συλλογική μνήμη.

Ενίοτε σκορπίζουν ελπίδες ακριβώς την ώρα που αυτές έχουν «πυκνώσει»: το 2001 το 1-4 της Λεωφόρου κατέφθασε την ώρα που φάνταζε απολύτως εφικτή (λόγω του προηγηθέντος 1-1 και της καλής εμφάνισης των «πρασίνων» στο ΟΑΚΑ) η πρόκριση σε βάρος του Ολυμπιακού. Εάν αυτό τότε επιτυγχανόταν, θα αποτελούσε κάτι παραπάνω από βάλσαμο και πηγή άντλησης αυτοπεποίθησης: όποιος αμφιβάλλει ας θυμηθεί πόσο ανακουφίστηκαν οι γαύροι –ομάδα και κόσμος– όταν απέκλεισαν τους βάζελους από το Κύπελλο το 1990 (2-1, 3-3) και το 1992 (0-0, 1-1). Τότε που μετρούσαν τρία και πέντε, αντιστοίχως, έτη άνευ τίτλου πρωταθλητή.

Μετά το 1-4 ήρθε το 3-0 της Ριζούπολης. Την ώρα που ο πολυπόθητος τίτλος φάνταζε προ των πυλών. Το 4-0 της Τετάρτης δεν έσβησε απλώς τις εντυπώσεις από την κυριακάτικη εμφάνιση του ΠΑΟ –την καλύτερη που έχει πραγματοποιήσει στο Καραϊσκάκη εδώ και δεκαετίες. Ακύρωσε και τον «ισορροπημένο»… λογαριασμό που επιδεικνύει τα τελευταία τρία χρόνια ο Παναθηναϊκός στο ισοζύγιο «νίκες-ήττες» με τον «αιώνιο αντίπαλό» του. Συνυπολογίστε κάτι ακόμη, εξόχως σημαντικό: το 4-0 σφραγίζει τα μέσα μιας περιόδου συνυφασμένης με τις έξοχες επιδόσεις του Ολυμπιακού στο Τσάμπιονς Λιγκ. Τομέας-παραδοσιακό «κάστρο» της «πράσινης» αίγλης, ή, έστω ανθεκτικό ψυχικό καταφύγιο. Τομέας που ήταν αντίβαρο στα ζοφερά «εγχώρια», τώρα γίνεται πρόσθετο βάρος. Πολλώ μάλλον εάν δεν επιδείξει κάτι στο ΟΥΕΦΑ ο Παναθηναϊκός.

Oλα αυτά, επαναλαμβάνουμε, δεν προεξοφλούν τίποτε για τη συνέχεια. Θέτουν όμως τον Παναθηναϊκό ενώπιον της υποχρέωσης να επιδείξει, σε όλα τα επίπεδα, υπομονή ιώβειο, σκέψη κρυστάλλινη κι ωριμότητα πρωτοφανή. Ναι, πρωτοφανή πρωτίστως για τις δικές του συνήθειες. Διότι, ας είμαστε ειλικρινείς, κάτι τέτοια «στραπάτσα» ο Παναθηναϊκός τα αντιμετωπίζει – ή και τα …προετοιμάζει- ενεργώντας με τρόπο εκτός των άλλων αντιφατικό. Πότε μοιάζει με στρουθοκάμηλο που αρνείται να δει τα οφθαλμοφανή και άλλοτε με φοβισμένο σπουργιτάκι που αποπνέει δέος απέναντι στον ερυθρόλευκο «αετό»! Εάν οι «πράσινοι» υποκύψουν στον πειρασμό του στρουθοκαμηλισμού και πιστέψουν ότι τα δύο ντέρμπι εμφάνισαν δύο «ισοϋψείς» αντιπάλους, ο ένας εκ των οποίων είχε την τύχη να βάλει τέσσερα, τότε «ζήτω που (ξανα)κάηκαν»! Περισσότερα κι αναλυτικότερα αύριο.