Η μεγάλη πληγή του βραζιλιάνικου ποδοσφαίρου

Το βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο είναι ένα από τα πιο περίεργα πράγματα του κόσμου. Βέβαια, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι το ποδόσφαιρο κάθε χώρας στη Λατινική Αμερική είναι περίεργο. Είναι η διαφορετική προσέγγιση στη ζωή που κάνει το ποδόσφαιρο στη Λατινική Αμερική περίεργο στα μάτια –κυρίως– των Ευρωπαίων.

Ειδικά για το βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο υπάρχει και το περιτύλιγμα του μύθου που το συνοδεύει. Η μεγαλύτερη χώρα της Λατινικής Αμερικής, με πληθυσμό λίγο πάνω από 180 εκατομμύρια, μπορεί να έχει πολλές διαφορετικές θρησκείες, αλλά το ποδόσφαιρο είναι η πιο διαδεδομένη γλώσσα επικοινωνίας.

Πολλές φορές ή μάλλον για πολλούς είναι και κάτι παραπάνω. Ενα διαβατήριο για μια καλύτερη ζωή. Η χώρα με τα περισσότερα Παγκόσμια Κύπελλα αποτελεί μια απέραντη δεξαμενή ποδοσφαιρικού ταλέντου. Ενός ταλέντου που σε αντίθεση με τα όσα θα πίστευε κανείς –ότι βρίσκεται συγκεντρωμένο στην Ευρώπη– βρίσκεται σκορπισμένο σε ολόκληρο τον κόσμο.

Οπουδήποτε παίζεται ποδόσφαιρο σε αυτόν τον κόσμο, έστω ένας Βραζιλιάνος θα βρίσκεται εκεί, ως απόδειξη για το όνομα του παιχνιδιού. Θυμάμαι μια ιστορία που διηγείται ο Αλεξ Μπέλος σε αυτό το εκπληκτικό βιβλίο του για το βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο («Futebol», Εκδόσεις Κέδρος), για δύο Βραζιλιάνους που έπαιζαν επαγγελματικό ποδόσφαιρο στην Ισλανδία.

Αν κάποιος ήθελε να εξετάσει από κοντά το βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο, εύκολα θα διαπίστωνε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημά του είναι η διαφθορά. Πράγμα καθόλου περίεργο, αν υπολογίσει κανείς τα χρήματα που κυκλοφορούν στο σύμπαν του ποδοσφαίρου της Βραζιλίας. Χρήματα που έγιναν ακόμα περισσότερα από τον καιρό που η εμπορευματοποίηση σφιχταγκάλιασε το παιχνίδι. Ισως οι νεότεροι να μην έχουν υπ' όψιν τον θόρυβο που έγινε όταν το 1994 η NIKE πρότεινε το πρώτο δεκαετούς διάρκειας συμβόλαιο συνεργασίας στη βραζιλιάνικη ομοσπονδία ποδοσφαίρου.

Ενα συμβόλαιο που έδωσε την ευκαιρία στην αμερικανική πολυεθνική εταιρεία να βάλει χέρι στη δεξαμενή ταλέντου του ποδοσφαίρου της χώρας της σάμπας και του καφέ και να εξασφαλίσει προνομιακή διαφημιστική προβολή για τα προϊόντα της. Ενα διαφημιστικό προνόμιο που το χρυσοπλήρωσε μεν, αλλά της απέφερε οφέλη πέρα από κάθε προσδοκία. Μόλις πέρυσι, σύμφωνα με τα στοιχεία της βραζιλιάνικης ομοσπονδίας ποδοσφαίρου, εξήχθησαν στο εξωτερικό 1.085 επαγγελματίες ποδοσφαιριστές, που έφεραν στη χώρα συνάλλαγμα λίγο περισσότερο από όσο έφερναν οι εξαγωγές καφέ.

Η εκτεταμένη εξαγωγή ποδοσφαιριστών μπορεί να φέρνει χρήματα και να αποτελεί το αντίστοιχο του αμερικανικού ονείρου για κάθε ταλαντούχο πιτσιρικά ή την οικογένειά του, όμως δημιουργεί αξεπέραστα προβλήματα στο βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο και τους προπονητές των 20 ομάδων της μεγάλης κατηγορίας. Αν σε οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου οι προπονητές έχουν κοινούς τρόπους για να σχεδιάζουν το χτίσιμο της ομάδας τους, στη Βραζιλία συμβαίνει το αντίθετο.

Οι προπονητές προσπαθούν να αποτρέψουν το γκρέμισμα της ομάδας τους, μια και είναι δεδομένο ότι όλο και κάποια ευρωπαϊκή –κυρίως– ομάδα θα δώσει τα εκατομμύρια ευρώ που θα της ζητηθούν για να πάρει τους καλύτερους ποδοσφαιριστές μακριά από τη Βραζιλία. Ετσι, η ποιότητα του ποδοσφαίρου της μεγάλης κατηγορίας όλο και φτωχαίνει, την ώρα που όλα τα μεγάλα ταλέντα φεύγουν στο εξωτερικό από πολύ μικρή ηλικία.

Η παλιότερη πρόταση του Λουξεμπούργκο, που ζητούσε οι Βραζιλάνοι ποδοσφαιριστές να μην κάνουν μεταγραφή πριν συμπληρώσουν τα 23 τους, κερδίζει έδαφος ανάμεσα στους προπονητές, αλλά όχι ανάμεσα στους προέδρους και τους μάνατζερ. Αυτοί θα προτιμούν πάντα το συνάλλαγμα.

Δολάρια, εκλογές και πόλεμοι

Τα αμερικανικά και τα διεθνή Μέσα Ενημέρωσης αρχίζουν να επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στην κούρσα των υποψηφίων για τις αμερικανικές εκλογές. Ιδιαίτερα των δημοκρατικών, που η μάχη έχει περισσότερο ενδιαφέρον, αλλά και επειδή οι ρεπουμπλικάνοι δεν φαίνεται να είναι σε θέση να κερδίσουν τις εκλογές.

Κυρίως διότι η κατάσταση της οικονομίας χειροτέρεψε για τον μέσο Αμερικανό, ενώ και το διεθνές πρόσωπο των ΗΠΑ έχει στραπατσαριστεί από την εξωτερική πολιτική του Μπους. Παρ' όλες τις μεγαλόστομες διακηρύξεις κάποιων δημοκρατικών υποψηφίων για τον πόλεμο του Ιράκ, αρκετοί αναλυτές εκτιμούν ότι οι δαπάνες για τις ένοπλες δυνάμεις δεν πρόκειται να μειωθούν.

Δαπάνες που την οκταετία Μπους εκτοξεύτηκαν, μια και έπρεπε να χρηματοδοτηθούν οι πόλεμοι στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Σύμφωνα με τα οικονομικά στοιχεία που είναι γνωστά, οι συνολικές δαπάνες για τις αμερικανικές δυνάμεις ή πιο σωστά το κόστος αυτών των δύο πολέμων θα ξεπεράσει το ένα τρισεκατομμύριο δολάρια και προβλέπεται ότι σε αυτές τις δύο χώρες θα παραμείνουν αμερικανικές δυνάμεις μέχρι το 2017.

Η εκτίμηση για το κόστος περιλαμβάνεται σε μια έκθεση του Κογκρέσου που –φυσικά– βρίσκεται στα χέρια των υποψηφίων για τις αμερικανικές εκλογές. Σε αυτή την έκθεση εκτιμάται ότι το τελικό κόστος θα είναι τελικά διπλάσιο εκείνου που είχε τελικά προϋπολογιστεί. Ο αμερικανικός στρατός αριθμεί σήμερα 160.000 οπλίτες στο Ιράκ και 25.000 στο Αφγανιστάν και η αμερικανική κυβέρνηση έχει δαπανήσει περίπου 500 δισ. δολάρια στις δύο αυτές χώρες.

Το –ανεξάρτητο από κόμματα– Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου δημοσίευσε τις προβλέψεις του έως το 2017 με βάση δύο σενάρια. Σύμφωνα με το πρώτο, ο αριθμός των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ και το Αφγανιστάν θα μειωθεί κατά 30.000 έως το 2010 και κατόπιν θα παραμείνει σταθερός έως το 2017.

Με βάση αυτή τη μείωση, υπολογίζεται ότι το κόστος θα κυμανθεί από 481 δισ. έως 603 δισ. δολάρια για τη χρονική περίοδο 2008-2017. Το δεύτερο σενάριο προβλέπει ότι ο αριθμός των δυνάμεων θα μειωθεί κατά 75.000 έως το 2013 και παραμένει σταθερός έως το 2017. Ετσι, το επιπλέον κόστος θα διαμορφωθεί κάπου ανάμεσα στα 924 δισ. και 1,01 τρισ. δολάρια για τη χρονική περίοδο από το 2008 μέχρι το 2017.

Ακόμα μια ευκαιρία για «γδάρσιμο»

Ολη η αναστάτωση που προκλήθηκε με την είσπραξη των τελών κυκλοφορίας και την προμήθεια του ειδικού σήματος δείχνει τον χαρακτήρα του κράτους και την αντίληψη που έχει για τους πολίτες. Ποιος θα μας δώσει μια απάντηση στο ερώτημα που έχει να κάνει με τη μη αποστολή του σχετικού ειδοποιητηρίου σε όλους τους οδηγούς σε εύλογο χρονικό διάστημα; Ποιος φταίει όταν ένας οδηγός περιμένει μέχρι τα τέλη Δεκέμβρη το σχετικό ειδοποιητήριο και αφού δεν το παίρνει τρέχει την τελευταία στιγμή; Και τι είδους αντιμετώπιση των πολιτών είναι αυτή με την ηλίθια «σιωπηρή παράταση» της μιας εβδομάδας, που δεν ανακοινώνεται, αλλά όσοι πήραν το σήμα πληρώνοντας το υψηλό πρόστιμο πληροφορούνται από ανακοίνωση του υπουργείου ότι θα πάρουν πίσω το χρηματικό ύψος του προστίμου; Ενα κράτος που βλέπει τον πολίτη σαν μια ευκαιρία να τον γδάρει για να μπαλώσει τις τρύπες της οικονομικής ανικανότητας των πολιτικών τι είδους πολίτες διαμορφώνει άραγε;