Ο Πορτογάλος ξέρει καλύτερο σκάκι από τον Ισπανό

Ηταν ένα ντέρμπι γεμάτο. Από τα παιχνίδια που ο κόσμος ευχαριστιέται. Βέβαια, ήταν ένα παιχνίδι στο οποίο μόνο η μία ομάδα έπαιξε με τέτοιον τρόπο που της επέτρεψε να ξεδιπλώσει τα πλεονεκτήματά της.

Η ανάγνωση του παιχνιδιού την Κυριακή το βράδυ μου θύμισε μία παρτίδα σκάκι ανάμεσα σε δύο ισοδύναμους σκακιστές, με βάση τη βαθμολογία τους. Οι σκακιστές δεν ήταν άλλοι από τους δύο προπονητές. Λένε στο σκάκι ότι ο μεγάλος παίκτης είναι αυτός που έχει καλό μέτρημα και φαντασία. Μέχρι τώρα ο Φερέρ είχε δείξει ότι στο μέτρημα τα πήγαινε καλά, αλλά δεν είχε τη φαντασία που χρειάζεται για να διεκδικήσεις τη νίκη σε ένα μεγάλο παιχνίδι.

Και αυτή του την έλλειψη, που εν μέρει έχει να κάνει με την ποιότητα και τις δυνατότητες του δυναμικού του, συχνά την αναπλήρωνε με τον αιφνιδιασμό σε ό,τι αφορά τη σύνθεση που παρέτασσε κάθε φορά. Αποτελεσματικό τρικ, που χάνει την αποτελεσματικότητά του όταν χρησιμοποιείται πολύ συχνά. Και τη χάνει διότι, αντί να αιφνιδιάζει τον αντίπαλο, αποδιοργανώνει αυτόν που το χρησιμοποιεί τόσο σε τακτικό όσο και σε στρατηγικό επίπεδο.

Ο Φερέρ πίστεψε ότι θα αιφνιδίαζε τον Πεσέιρο με τον τρόπο που έστησε την ομάδα του, αλλά θύμισε ένα σκακιστή που υπολογίζει την εξέλιξη της παρτίδας μετρώντας μόνο τις δικές του κινήσεις. Αν ο αντίπαλός σου είναι μικρότερης δυναμικότητας, ακόμα και έτσι, μπορείς να κερδίσεις. Ομως στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Φερέρ έκανε λάθος εκτίμηση σε ό,τι αφορά τον αντίπαλό του και την ικανότητά του να διαβάζει την παρτίδα.

Ο Πορτογάλος ήταν αυτός που προχθές είχε και το καλό μέτρημα και τη φαντασία. Είχε μελετήσει σε βάθος τον τρόπο που έπαιζε ο αντίπαλός του και μπορούσε να αναλύσει το παιχνίδι πολύ περισσότερο αποτελεσματικά από τον αντίπαλό του, τα όπλα του οποίου εξαντλήθηκαν στον «αιφνιδιασμό» της αρχικής ενδεκάδας. Η μεγαλύτερη επάρκεια του Πεσέιρο φάνηκε και από τις αλλαγές που έκανε στη διάρκεια του παιχνιδιού. Ο Φερέρ θυσίασε τον Μπλάνκο δίνοντας στον Σέζαρ μία θέση στο κέντρο και έκοψε τη δυναμική των πλάγιων μπακ, με αποτέλεσμα να καθηλώσει τον «Δικέφαλο». Μία κίνηση που ήταν βούτυρο στο ψωμί του Πεσέιρο.

Εκείνο που πρέπει να αναγνωρίσει κάποιος στον προπονητή του ΠΑΟ είναι ότι ξέρει τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να κάνει παραγωγικό και αποτελεσματικό το ρόστερ της ομάδας του. Το διαχειρίστηκε με σοφία και οικονομία όταν είχε ελλείψεις και τώρα, που έχει περισσότερους ποδοσφαιριστές στη διάθεσή του, μπορεί να κάνει πολλούς και διαφορετικούς συνδυασμούς χωρίς να χάνει την ουσία και -το κυριότερο- να δημιουργεί αναστάτωση ή προβλήματα στους ποδοσφαιριστές του.

Οι «πράσινοι» κέρδισαν δίκαια ένα παιχνίδι που θα μπορούσε να ήταν ακόμα καλύτερο αν ο διαιτητής Καλόπουλος δεν σφύριζε τόσο συχνά, μαρτυρώντας με αυτόν τον τρόπο την αδυναμία του να το ελέγξει. Για τον Πεσέιρο η μεγάλη πρόκληση θα είναι να μπορέσει να διαχειριστεί αποτελεσματικά το διπλό μέτωπο των αγωνιστικών υποχρεώσεων του ΠΑΟ σε Ελλάδα και Ευρώπη, αν και ο μεγαλύτερος στόχος είναι η κατάκτηση του τίτλου.

Είχα γράψει την περασμένη εβδομάδα ότι το παιχνίδι της Λεωφόρου θα ήταν το πιο κρίσιμο τεστ, μέχρι τώρα, για τις φετινές φιλοδοξίες του «Δικεφάλου». Η ΑΕΚ, με ευθύνη του προπονητή της, απαρνήθηκε τα επιθετικά χαρακτηριστικά του παιχνιδιού της και έχασε. Πιθανόν να έχανε ακόμα και αν έπαιζε διαφορετικά. Ομως, στο ποδόσφαιρο, όπως και σε ένα σωρό άλλα πράγματα στη ζωή, δεν κερδίζεις αν δεν τολμήσεις. Η ΑΕΚ ήταν άτολμη προχθές. Και αν συνεχίσει να είναι από φόβο μήπως αποτύχει, δεν πρόκειται να κόψει πρώτη το νήμα.

Η δύναμη της εικόνας

Εχω γράψει και έχω μιλήσει πολλές φορές για την τυχαία συνάντησή μου με τον Αρτούρο Περέθ Ρεβέρτε, πριν από 15 περίπου χρόνια, όταν ένας φίλος που γνώριζε την ιδιαίτερη αγάπη που έχω στην αστυνομική λογοτεχνία, μου έφερε ένα αντίτυπο του βιβλίου του «πίνακας της Φλάνδρας», που τότε κυκλοφορούσε από τις Εκδόσεις Δελφίνι.

Ο εκδοτικός οίκος έκλεισε λίγο μετά, αλλά το βιβλίο του Ρεβέρτε ήταν αποκάλυψη. Συνδύαζε σε σωστές δόσεις το αστυνομικό μυστήριο (ένα φόνο που τυχαία μία συντηρήτρια έργων τέχνης αποκαλύπτει ότι έγινε 400 χρόνια πριν, αλλά για τον οποίο υπήρχαν ενδείξεις ποιος τον σχεδίασε και τον εκτέλεσε), την αγάπη για τη μουσική, το σκάκι, τη ζωγραφική και τα μαθηματικά.

Ο φόνος, το σκάκι, τα μαθηματικά, η ζωγραφική και η μουσική είναι δυνατοί γρίφοι μόνοι τους, αλλά όταν παντρεύονται με τον τρόπο του Ρεβέρτε, το αποτέλεσμα είναι μοναδικό. Το εύρημα της ιστορίας δεν το αποκαλύπτω, γιατί μπορεί κάποιος να μην έχει διαβάσει το συγκεκριμένο βιβλίο, αλλά υπάρχει ένα νήμα που συνδέει δύο φόνους με διαφορά 400 χρόνων. Το βιβλίο γυρίστηκε και ταινία, μία χαμηλού κόστους παραγωγή, που ήθελε να είναι πιστή στο βιβλίο, αλλά ατύχησε.

Τέλος πάντων, από εκείνο το βιβλίο και μετά περίμενα με ανυπομονησία κάθε καινούργιο βιβλίο του Ρεβέρτε. Ομολογώ ότι το ταρακούνημα που ένιωσα με τον «Πίνακα της Φλάνδρας» δεν το ένιωσα με κάποιο από τα κατοπινά βιβλία του, ίσως γιατί ο Ρεβέρτε γινόταν περισσότερο φιλόσοφος και λιγότερο παραμυθάς, χωρίς αυτό να στερεί δύναμη από τη γραφή του.

Ο Ρεβέρτε, που υπήρξε για μία εικοσαετία πολεμικός ανταποκριτής, είναι τώρα πια ο πιο πολυδιαβασμένος Ισπανός συγγραφέας και το τελευταίο βιβλίο του κυκλοφόρησε και στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Πατάκη με τίτλο «Ο ζωγράφος των μαχών». Γι’ αυτό το βιβλίο και την κεντρική ιδέα του, που αφορά τη λειτουργία και τη δύναμη της εικόνας, πριν από αρκετό καιρό ο Ισπανός συγγραφέας είχε δώσει μία συνέντευξη στη γαλλική εφημερίδα «Φιγκαρό», στην οποία, ανάμεσα στα άλλα, ισχυρίστηκε ότι «…ποτέ άλλοτε η εικόνα δεν κυριαρχούσε τόσο πολύ στη ζωή μας, ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο ψευδής και ποτέ άλλοτε δεν υπήρξε τόσο χειραγωγημένη όσο σήμερα.

Παλιά έλεγαν ότι μία εικόνα άξιζε χίλιες λέξεις. Αυτό δεν ισχύει σήμερα. Οταν μου μιλούν για την περίφημη φωτογραφία του Κάπα το 1936 (η κλασικότερη φωτογραφία του ισπανικού εμφυλίου) γελάω. Επί είκοσι χρόνια έβλεπα ανθρώπους να σκοτώνονται, αλλά ποτέ δεν είδα ένα μαχητή να πεθαίνει φορώντας καθαρό πουκάμισο και παντελόνι. Σήμερα η Μπενετόν αγοράζει φωτογραφίες από διάφορους πολέμους και τις χρησιμοποιεί στις διαφημιστικές καμπάνιες της. Δεν έχει πλέον νόημα..».

Δημοκρατία και συμμετοχή

Ο τρόπος που θα πολιτευτεί από εδώ και πέρα ο Γιώργος Παπανδρέου είναι σίγουρο ότι θα κριθεί με πολύ μεγαλύτερη αυστηρότητα από ό,τι στο παρελθόν. Είναι επίσης δεδομένο ότι δεν θα μπορεί να αγνοήσει το ποσοστό που συγκέντρωσε ο Βενιζέλος, το οποίο κυμαίνεται γύρω στο 35% και προφανώς διαφωνεί με την πολιτική πρακτική και με αρκετές επιλογές του προέδρου του ΠΑΣΟΚ. Υποθέτω ότι ο χαρακτήρας και οι βασικοί άξονες της αντιπολιτευτικής συμπεριφοράς του ΠΑΣΟΚ δεν πρόκειται να αποσαφηνισθούν, αν δεν ολοκληρωθεί και το συνέδριο, που τοποθετείται γύρω στο τέλος του ερχόμενου Ιανουαρίου. Δύο μόνον επισημάνσεις με ενδιαφέρει να κάνω για τη διαδικασία της Κυριακής. Η πρώτη έχει να κάνει με την εκτίμηση κάποιων ότι ο Γ. Παπανδρέου ψηφίστηκε ως συνεχιστής της πολιτικής του πατέρα του. Αν κάτι τέτοιο ισχύει, απορώ πού βλέπουν -όσοι το υποστηρίζουν- την ομοιότητα στις πολιτικές θέσεις πατέρα και γιου. Η δεύτερη επισήμανση αφορά τους 850 χιλιάδες ανθρώπους που σηκώθηκαν από τους καναπέδες τους και πήγαν να ψηφίσουν. Μία πολύ παρήγορη ένδειξη για το ενδιαφέρον των ανθρώπων για την πολιτική.