Ο Αλκέτας ταξίδεψε την Ελλάδα της αθωότητας

O Αλκέτας Παναγούλιας στο ταξίδι της ζωής του, διανύοντας ο ίδιος (σαν πιονέρος εξερευνητής άγνωστων γαιών και προορισμών) την απόσταση «απ' τον Λευκό Πύργο έως τον Λευκό Οίκο», μαζί ταξίδεψε και την Ελλάδα της αθωότητας. Την ταξίδεψε απ' τις αλάνες στα σαλόνια. Την παρέσυρε να πιστεύει στα απίστευτα.

Ο «Αμερικάνος» είναι στην επικαιρότητα για το βιβλίο-βιογραφία που του 'γραψε ο Βαγγέλης Κουκούλογλου. Θα 'ναι και σε δύο-τρεις εβδομάδες, πάλι, όταν ο Οτο Ρεχάγκελ θα τον ισοφαρίσει (με τη Μάλτα) και μετά θα τον προσπεράσει (στην Ουγγαρία) σε αριθμό παιγνιδιών στον πάγκο της Εθνικής.

Η επικαιρότητα, ωστόσο, είναι το παροδικό. Ερχεται, παρέρχεται, επανέρχεται, ξαναφεύγει. Η αληθινή θέση του Αλκέτα Παναγούλια ευρίσκεται στη «συλλογική μνήμη» του ελληνικού ποδοσφαίρου. Και πρόκειται για θέση περίοπτη. Εξέχουσα. Διότι, Ελληνας απέναντι στην Ελλάδα, ο κόουτς (σε σχέση με τον τόπο) ήταν βήματα μπροστά.

Μπροστά απ' την εποχή. Γι' αυτό πήρε, αγέρωχος, την επαρχία-Ελλάδα απ' το χέρι και την οδήγησε στην πρωτεύουσα-επίκεντρο των διεθνών δρώμενων. Στα δύο top τουρνουά, ένα Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα κι ένα Παγκόσμιο Κύπελλο. Δεν ήταν ο τακτικιστής που διάνοιξε, στη θεωρία και στην πρακτική του σπορ, νέους δρόμους.

Ηταν κάτι άλλο. Κάτι περισσότερο. Ο κοσμοπολίτης που ανέδιδε αύρα και τη μετέδιδε στα χωριατόπαιδα του κόσμου. Τους Ελληνες διεθνείς. Περίπου σαν Πούσκας, στον Παναθηναϊκό του 1970-71. Αλλά δίχως την καριέρα του Πούσκας, και την αίγλη της προέλευσής του, πίσω. Πράγμα που πολλαπλασιάζει την αξία του επιτεύγματος.

Ο Αλκέτας Παναγούλιας ήταν παιδί της Ανατολής (έστω, του μεταιχμίου σ' Ανατολή και Δύση ανάμεσα) κι έγινε, γρήγορα, προσωπικότητα συμβατή με τα στάνταρ της Δύσης. Εγινε τέτοιος, μονάχος. Ψάχνοντας. Μυρίζοντας. Καταλαβαίνοντας. Συνειδητοποιώντας την ευρύτερη, του ομφαλού της Γης, διάσταση. Κι έπεσε, στο τέλος, θύμα.

Θύμα ασυγχρόνιστου βηματισμού με τον «επαρχιώτικο» μηχανισμό της παλαιοκομματικής ΕΠΟ. Δεν φάνηκε, τόσο, το '80 στο Εθνών της Ιταλίας. Το Εθνών ήταν... εδώ δίπλα και τα πήγαμε (αξιοπρεπώς) καλά. Είχαμε να γκρινιάζουμε για τη διαιτησία και την ατυχία με την Ολλανδία. Βασικό.

Μετά βάλαμε το πρώτο μας γκολ, με την Τσεχοσλοβακία. «Αναστό». Εν τέλει πήραμε και τον πρώτο πόντο μας, με τη (Δυτική) Γερμανία. Πόσο θα μας έλειπαν όλες αυτές οι μικρές χαρές (ένα γκολ, ένας βαθμός, μια... αδικία ή μια γκίνια), μόνον ύστερα από μιάμιση δεκαετία έμελλε να το ζήσουμε!

Το '94. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, σε αντίθεση με την Ιταλία, έπεφταν πολύ μακριά. Για όλους τους υπόλοιπους, πλην εκείνου. Το Μουντιάλ με τις 24 ομάδες δεν ήταν Euro με τις μονάχα οκτώ. Και η FIFA του '94 δεν είχε καμία σχέση με την UEFA του '80. Ετη φωτός διαφορά.

Ο Παναγούλιας διέβλεψε, δεν ήταν δύσκολο άλλωστε, την ανυπαρξία του «ελληνικού συστήματος». Τα στελέχη της ομοσπονδίας δεν ήταν, ακριβώς, στελέχη. Ηταν συμπαθείς άνθρωποι, αλλά καθόλου ανταγωνιστικοί. Δεν ήξεραν, οι πιο πολλοί, να μιλήσουν πέντε κουτσοαγγλικά.

Δεν καταδεχόταν όμως, ο Αλκέτας, η Ελλάδα του να φανεί ανύπαρκτη στην Αμερική. Στα μάτια των ξένων. Η κατάληξη ήταν να τα πάρει όλα επ' ώμου. Προπονητής, αλλά και εμπορικός διευθυντής και πρεσβευτής δημοσίων σχέσεων και υπεύθυνος ασφαλείας και εκπρόσωπος Τύπου και... ό,τι άλλο χρειαζόταν. Τον έπαιρνε ο ύπνος πάνω σε ντάνες με φακέλους.

Οι εικόνες ήταν για γέλια μέχρι δακρύων. Απαντες στοιχήθηκαν πίσω του, με περιρρέουσα νοοτροπία να τον ακολουθήσουν στον δρόμο του δολαρίου! Με το αγωνιστικό κομμάτι αυτό καθαυτό ασχολήθηκε... παρεμπιπτόντως. Πίστευε, απ' τα προκριματικά, πως ήταν καλά χτισμένο. Στέρεο. Και ήταν. Αλλά διαλύθηκε πολύ προτού γίνει η σέντρα του πρώτου ματς. Οταν κατέρρευσε πρώτος, αφού έπαθαν τα νεύρα του ενώπιον του δυσθεώρητου όγκου του πρότζεκτ, ο ίδιος.

Πρώτο ταξίδι της Εθνικής μετά ταύτα, τον Σεπτέμβριο του '94 στα Φερόε υπό τον Κώστα Πολυχρονίου πλέον, οι παλαιοί (επιζήσαντες της περιπέτειας στην Αμερική) σκότωναν τις ατελείωτες ώρες της μετάβασης απ' την Αθήνα στο Τόφτιρ... μιμούμενοι. Ενας έκανε τον Αλκέτα, άλλος τον Μανωλά, αναπαρήγαγαν διαλόγους απ' τα ενδότερα, σηκωνόταν η τρίχα! Ηταν οι στιγμές που αντιλήφθηκα ότι το 0-10 (με Αργεντινή, Βουλγαρία, Νιγηρία) δεν είχε στοιχεία διασυρμού. Είχε στοιχεία συμβατότητας με τις κρατούσες, στην ομάδα, συνθήκες...